Przeciwciała anty-TSHR: przebieg badania, wyniki, cena

Przeciwciała anty-TSHR są autoprzeciwciałami skierowanymi przeciwko receptorowi dla tyreotropiny (TSHR). Przeciwciała anty-TSHR są specyficznym markerem służącym do rozpoznania choroby Gravesa-Basedowa, czyli najczęstszej przyczyny nadczynności tarczycy. Po rozpoznaniu choroby mogą służyć do przewidywania jej przebiegu oraz oceny skuteczności farmakoterapii. Sprawdź, na czym polega badanie, jaka jest jego cena i jak interpretować wyniki badania.

Spis treści

1. Przeciwciała anty-TSHR - rodzaje
2. Przeciwciała anty-TSHR - wskazania do badania
3. Przeciwciała anty-TSHR - na czym polega badanie?
4. Przeciwciała anty-TSHR - wyniki
5. Badania tarczycy [wideo]

Przeciwciała anty-TSHR, czyli przeciwciała przeciwko receptorowi dla tyreotropiny (TSHR) w skrócie anty-TSHR lub TRAb, są autoprzeciwciałami IgG, które mogą stymulować lub hamować syntezę hormonów tarczycy. Przeciwciała anty-TSHR powstają w wyniku procesu autoimmunizacji, który wynika z nieprawidłowej, skierowanej przeciwko własnym tkankom odpowiedzi odpornościowej.

Jednak dokładny mechanizm tego zjawiska nie został poznany. Prawdopodobnie wynika on z interakcji pomiędzy wrodzonymi predyspozycjami genetycznymi a czynnikami środowiskowymi. Pojawienie się przeciwciał anty-TSHR w organizmie jest przyczyną autoimmunologicznej nadczynności tarczycy zwanej chorobą Gravesa-Basedowa.

Przeciwciała anty-TSHR - rodzaje

Przeciwciała anty-TSHR mogą różnić się między sobą aktywnością biologiczną i na tej podstawie wyróżnia się:

• przeciwciała anty-TSHR stymulujące tarczycę (TSI, ang. thyroid stymulating immunoglobulins), które wiążąc się z receptorem dla tyreotropiny, naśladują go i powodują nadczynność tarczycy; ten typ przeciwciał występują najczęściej
• przeciwciała anty-TSHR hamujące i blokujące wiązanie tyreotropiny (TBII ang. TSH binding inhibiting immunoglobulins), które łącząc się z receptorem dla tyreotropiny blokują jego działanie i powodują niedoczynność tarczycy
• przeciwciała anty-TSHR neutralne, które ani nie stymulują, ani nie blokują receptora dla tyreotropiny; ich fizjologiczne i kliniczne znaczenie nie zostało jeszcze ustalone

Zmiana stężenia poszczególnych rodzajów przeciwciał anty-TSHR u jednej osoby występuje rzadko i może być przyczyną zmian obrazu klinicznego choroby Gravesa-Basedowa, tj. przechodzenie nadczynności w niedoczynność tarczycy i odwrotnie.

Przeciwciała anty-TSHR - wskazania do badania

• podejrzenie nadczynności tarczycy, której objawy to m. in. tachykardia (przyśpieszenie akcji serca), osłabienie mięśni, chudnięcie, wole, drżenie rąk, wytrzeszcz
• ustalenie przyczyny niedoczynności/nadczynności tarczycy:

- potwierdzenie lub wykluczenie choroby Gravesa-Basedowa (w tym przypadku bada się obecność przeciwciał anty-TSHR stymulujących)- podejrzenie autoimmunologicznej niedoczynności tarczycy u osób bez obecności przeciwciał anty-Tg lub anty-TPO (w tym przypadku bada się obecność przeciwciał anty-TSHR blokujących)

• ocena ryzyka nawrotu choroby Gravesa-Basedowa
• rozpoznanie orbitopatii tarczycowej (inaczej oftalmopatia tarczycowa) bez współistniejącej nadczynności tarczycy
• u ciężarnych, ocena ryzyka wywołania wrodzonej nadczynności tarczycy u noworodka

Przeciwciała anty-TSHR - na czym polega badanie?

Obecność przeciwciał anty-TSHR stymulujących tarczycę ocenia się poprzez pomiar aktywności cyklazy adenylowej w hodowli tyreocytów (komórek tarczycy) pod wpływem surowicy krwi pacjenta.

Obecność przeciwciał anty-TSHR blokujących oznacza się poprzez:

• ocenę zdolności blokowania przez surowicę pacjenta łączenia się tyreotropiny z receptorem (w tym teście wykorzystuje się tyreotropinę znakowaną radioaktywnym jodem)
• ocenę zdolności hamowania przez surowicę pacjenta syntezy cAMP w tyreocytach w obecności tyreotropiny (ilość cAMP wzrasta w tyreocytach po stymulacji receptora przez tyreotropinę i zwiększa syntezę hormonów tarczycy)

Powyższe metody to tzw. testy biologiczne i choć są w stanie zróżnicować rodzaje przeciwciał anty-TSHR to nie są stosowane rutynowo z uwagi na skomplikowany proces ich wykonania oraz wysoki koszt.

Rutynowo stosuje się metody laboratoryjne, które nie pozwalają na ocenę aktywności biologicznej przeciwciał anty-TSHR, jednak mimo to mają one uznaną wartość diagnostyczną.

W tym przypadku stosuje się metody immunochemiczne jak ECLIA, czy ELISA. Testy drugiej generacji w których stosuje się rekombinowany ludzki receptor dla tyreotropiny charakteryzują się wysoką czułością (95%) i swoistością (98%) w rozpoznaniu choroby Gravesa-Basedowa.

CZYTAJ TEŻ:

• Wyniki TSH: badanie tarczycy, pozwalające oznaczyć poziom tyreotropiny (TSH)
• Przeciwciała anty-TPO - norma. Jak interpretować wyniki badań?
• Przeciwciała przeciwtarczycowe TRAb - normy i wyniki badania

Przeciwciała anty-TSHR - wyniki

Wartości referencyjne dla przeciwciał anty-TSHR są zależne od zastosowanej metody laboratoryjnej. Prawidłowe stężenie przeciwciał anty-TSHR zwykle powinno wynosić poniżej 1 IU/l.

U osób z podejrzeniem nadczynności tarczycy podwyższony poziom przeciwciał anty-TSHR potwierdza rozpoznanie choroby Graves-Basedowa, gdyż przeciwciała anty-TSHR praktycznie w ogóle nie występują u osób zdrowych.

Dodatkowo wysokie miano przeciwciał anty-TSHR w momencie rozpoznania choroby Gravesa-Basedowa zwiększa ryzyko niepowodzenia farmakoterapii oraz wystąpienia orbitopatii tarczycowej.

U osób z leczoną chorobą Gravesa-Basedowa podwyższenie poziomu przeciwciał anty-TSHR może wskazywać na nawrót choroby.

Wysokie miano przeciwciał anty-TSHR (szczególnie stymulujących) w trzecim trymestrze ciąży jest wskaźnikiem wysokiego ryzyka nadczynności tarczycy u dziecka po porodzie. Wynika to z faktu możliwości przenikania przeciwciał anty-TSHR przez łożysko do płodu.

Wysoki poziom przeciwciał anty-TSHR obserwuje się również u 5% osób z niedoczynnością tarczycy typu Hashimoto (szczególnie przeciwciała blokujące).

Badania tarczycy [wideo]

Badania tarczycy zasadniczo możemy podzielić na dwie części - na badania poziomu hormonów produkowanych przez tarczycę oraz na badania obrazowe, wśród których najpopularniejszym jest badanie usg. Jak te badania tarczycy wyglądają i co z nich wynika opowiada nasz ekspert - endokrynolog Marta Kunkel ze Szpitala Medicover.

Piśmiennictwo

1. Choroby wewnętrzne, pod redakcją Szczeklik A., Medycyna Praktyczna Kraków 2005
2. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Podręcznik dla studentów medycyny pod redakcją Dembińska-Kieć A. i Naskalski J.W., Elsevier Urban & Partner Wydawnictwo Wrocław 2009, wydanie 3.
3. Barbesino G. i Tomer Y. Clinical Utility of TSH Receptor Antibodies. J Clin Endocrinol Metab, 2013, 98, 6, 2247–2255.
4. Michalek K. i wsp. TSH receptor autoantibodies. Autoimmun Rev 2009, 9, 2, 113-116.

O autorze

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, Cambridge Diagnostics Polska

Z wykształcenia biolog ze specjalizacją mikrobiologia i diagnosta laboratoryjny z ponad 10-letnim stażem w pracy laboratoryjnej. Absolwentka Studium Medycyny Molekularnej oraz członek Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka.Kierownik grantów naukowych realizowanych w Pracowni Diagnostyki Molekularnej przy Klinice Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych WUM. Tytuł doktora nauk medycznych w zakresie biologii medycznej obroniła na I Wydziale Lekarskim WUM. Autorka wielu prac naukowych i popularnonaukowych z zakresu diagnostyki laboratoryjnej, biologii molekularnej i żywienia. Na co dzień jako specjalista w zakresie diagnostyki laboratoryjnej prowadzi dział merytoryczny w Cambridge Diagnostics Polska oraz współpracuje z zespołem dietetyków w Poradni Dietetycznej CD. Ze specjalistami dzieli się praktyczną wiedzą dotyczącą diagnostyki i dietoterapii chorób na konferencjach, szkoleniach oraz na łamach czasopism i portali internetowych. Szczególnie zainteresowana wpływem współczesnego stylu życia na procesy molekularne w organizmie.

dr n. med. Karolina Karabin