- Analiza danych pochodzących od 50 tysięcy kobiet potwierdza, że AI odczytuje ryzyko zawału na podstawie obrazów z mammografii
- Niewielkie zwapnienia w naczyniach krwionośnych piersi mogą być pierwszym sygnałem ostrzegającym o problemach z sercem
- Badanie opublikowane w „JACC Advances” pokazuje, że zwapnienia podnoszą ryzyko udaru o ponad 50%
- Mammografia w ramach NFZ jest bezpłatna dla sporej grupy kobiet
Jedno badanie, podwójna korzyść. Jak mammografia chroni serce?
Choroby serca to wciąż cichy zabójca kobiet na całym świecie, odpowiadający za niemal co trzeci zgon. Jak podkreślają eksperci z The George Institute for Global Health, wielu z tych tragedii można by uniknąć dzięki wczesnemu wykrywaniu zagrożeń. Przełomem może okazać się niezwykłe połączenie sztucznej inteligencji i mammografii, czyli badania, które miliony kobiet wykonują regularnie. Naukowcy stworzyli algorytm, który potrafi zamienić zwykłe prześwietlenie piersi w narzędzie do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego (czyli zagrożenia zawałem serca czy udarem), dostarczając cennych informacji bez żadnych dodatkowych testów.
Potwierdza to analiza opublikowana na łamach czasopisma medycznego „Heart”, w której naukowcy z The George Institute for Global Health przyjrzeli się danym niemal 50 tysięcy kobiet z Australii. W ciągu prawie dziewięcioletniej obserwacji u ponad trzech tysięcy z nich wystąpiły poważne problemy kardiologiczne. Okazało się, że model sztucznej inteligencji, analizując jedynie obraz z mammografii i wiek pacjentki, był w stanie przewidzieć 10-letnie ryzyko z dokładnością podobną do standardowych metod. To spory przełom, ponieważ tradycyjne sposoby szacowania ryzyka wymagają podawania wielu danych, takich jak poziom cholesterolu czy ciśnienie krwi.
Innowacyjność tego rozwiązania polega na tym, że algorytm przygląda się całościowej budowie tkanki piersi, a nie tylko samym zwapnieniom (czyli złogom wapnia, które mogą świadczyć o problemach z naczyniami krwionośnymi). Dzięki temu ocena jest bardziej kompleksowa i dokładniejsza niż w przypadku wcześniejszych prób wykorzystania mammografii w ten sposób. Dla pacjentki oznacza to, że jedno badanie może dać wgląd w dwa kluczowe aspekty jej zdrowia.
Małe zmiany na mammogramie, które mogą zdradzić duże problemy z sercem
Kluczowym elementem, na który zwraca uwagę nowy algorytm, są tak zwane zwapnienia tętnic piersiowych, w skrócie BAC (od angielskiej nazwy Breast Arterial Calcification). To nic innego jak niewielkie złogi wapnia odkładające się w ścianach naczyń krwionośnych w piersiach, które stają się widoczne na zdjęciu mammograficznym. Badanie, o którym pisze czasopismo „JACC Advances”, pokazuje, że u kobiet z wykrytymi zwapnieniami ryzyko chorób serca lub udaru jest o ponad połowę wyższe. Obecność tych zmian okazała się też ważną wskazówką mogącą świadczyć o zagrożeniu niewydolnością serca.
Co bardzo istotne, takie zwapnienia mogą pojawić się nawet u co dziesiątej 40-latki i mogą alarmować o problemie, nawet jeśli kobieta nie ma innych, typowych czynników ryzyka, takich jak wysokie ciśnienie krwi, podwyższony cholesterol czy cukrzyca. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby nie przegapić tej cennej informacji, którą mammografia może dostarczyć niejako „przy okazji”.
Potencjał tej metody jest tak duży, że w Stanach Zjednoczonych już powstają programy wykorzystujące AI do automatycznego wykrywania zwapnień podczas mammografii. Pacjentki z grupy ryzyka są od razu kierowane na dalsze konsultacje kardiologiczne.
Zainteresowanie samych kobiet jest ogromne. Z danych przytoczonych w „JACC Advances” wynika, że niemal wszystkie badane panie (96%) chciałyby wiedzieć, czy ich mammogram zawiera takie informacje. Wśród kobiet, które nie miały wcześniej zdiagnozowanych problemów z sercem, odsetek ten sięgnął 100%, co dobitnie pokazuje, jak bardzo potrzebne jest włączenie tej wiedzy do standardowej opieki.
Polecany artykuł:
Polecany artykuł:
Nowa szansa dla milionów Polek. Jak program NFZ może ratować życie na dwa sposoby?
Wdrożenie podobnych rozwiązań w Polsce wydaje się naturalnym krokiem, ponieważ mamy już solidne fundamenty. Jak informuje Narodowy Fundusz Zdrowia, program bezpłatnej mammografii profilaktycznej został niedawno rozszerzony i obejmuje teraz kobiety w wieku od 45 do 74 lat. Badanie można wykonywać co dwa lata bez skierowania. Oznacza to, że miliony Polek regularnie poddają się badaniu, które mogłoby jednocześnie stać się cennym źródłem informacji o zdrowiu ich serca. Stworzyłoby to system podwójnej korzyści bez generowania dodatkowych kosztów dla opieki zdrowotnej.
W Polsce co roku diagnozuje się około 20 tysięcy nowych przypadków raka piersi, a wciąż zbyt mało z nich jest wykrywanych na wczesnym etapie. Wykorzystanie sztucznej inteligencji, aby z jednego badania uzyskać podwójną korzyść, to nie tylko technologiczna ciekawostka, ale przede wszystkim realna szansa na zachęcenie większej liczby kobiet do badań profilaktycznych, a przy tym podarowanie im szansy na szybsze wykrycie choroby, lepsze leczenie, a w efekcie - dłuższe życie.
Zobacz galerię: 4 najczęstsze objawy stanu przedzawałowego. Co powinno zaalarmować?
