Ekstaza: co ją powoduje i czy jest niebezpieczna?

Ekstaza to termin, który wywodzi się od greckiego słowa "ekstasis", które tłumaczyć można jako być lub znajdować się poza samym sobą. Tak też właśnie rozumiana jest ekstaza – jako znajdowanie się na zewnątrz siebie. Ogólnie ekstazę traktuje się jako odmienny stan świadomości.

Powiązać ją można w pewien sposób z innym stanem emocjonalnym, w którego przebiegu człowiek doświadcza niezwykłych doznań – z euforią. W jej przypadku osoba rzeczywiście odczuwa wyjątkowego stopnia zadowolenie czy przyjemność, w stanie euforii ma ona jednak zachowaną świadomość.

Ekstaza: czym jest?

Inaczej jest już w trakcie ekstazy. Jak wspomniano wcześniej, prowadzi ona do zmiany świadomości. Ekstaza związana jest ze skupieniem się na jakimś jednym, konkretnym czynniku – głównie na doznaniach psychicznych. W czasie jej doświadczania człowiek może nie mieć świadomości upływu czasu, świadomości otoczenia czy tego, kim tak naprawdę jest.

W trakcie przeżywania ekstazy człowiek może doświadczać wyjątkowego uczucia szczęścia, ale i różnych omamów, pojawiać się mogą u niego również i rozmaite urojenia. Typowo ekstaza utrzymuje się przez bardzo krótki czas, zdarza się jednak, że człowiek przeżywa doznania ekstatyczne przez nawet kilka godzin.

Ekstaza: co ją powoduje?

Do stanów ekstatycznych teoretycznie prowadzić można znacznie większa ilość czynników, niż można by tylko przypuszczać. W przypadku wyznawców religii ekstaza może występować wskutek specyficznych praktyk religijnych, np. w związku z ascezą czy przebywaniem w całkowitym odosobnieniu.

Ekstaza wywoływana jednak może być i zażyciem różnych substancji psychoaktywnych, rytualną muzyką silnie oddziałującą na psychikę czy tańcem. Doznania ekstatyczne pojawiać się mogą także i w związku z seksem czy nawet wskutek hiperwentylacji.

Czytaj też:

Autohipnoza, czyli pogadaj z nieświadomością

Ceremonia ajałaska: na czym polega ten rytuał?

Czym jest ceremonia Kambo?

Ekstaza a ciało

Zmiany – chociaż są one raczej niezauważalne przez osoby będące w stanie ekstazy – dotyczą również funkcjonowania ciała. Zmieniać się może czynność serca lub tempo oddychania – dochodzić może zarówno do ich spowolnienia, jak i przyspieszenia.

W obrębie skóry zauważalna może być jej wyjątkowa bladość lub odwrotnie – zaczerwienienie. Ekstaza może skutkować całkowitym bezruchem i mimowolnym, silnym skurczem mięśni, jak i występowaniem drżeń poszczególnych z nich. Człowiek może w jej trakcie przybierać całkowicie nieadekwatne do sytuacji miny lub odwrotnie, jego twarz może być całkowicie bez wyrazu.

Ekstaza w religiach

Z ekstazą zetknąć się można przede wszystkim w wielu różnych religiach. W takim ujęciu doznania ekstatyczne są traktowane przede wszystkim jako droga do zetknięcia się z bogiem, podróż do nieba czy doświadczanie najbardziej mistycznych wrażeń.

Ekstaza opisywana była w Biblii, chrześcijaństwo zdecydowanie nie jest jednak jedyną religią, w której przypadku mówi się o różnych formach doznań ekstatycznych. Wspomnienia o takowych można usłyszeć również i od wyznawców m.in. judaizmu, hinduizmu czy islamu.

Ekstaza odgrywa istotną rolę również i wśród różnych szamanów. Prowadzić ona w tym wypadku ma do połączenia się ze światem pozamaterialnym czy do kontaktu z duchami, oprócz tego po przeżyciu doznań ekstatycznych niektórzy szamani mieliby nabywać zdolności jasnowidzenia czy uzdrawiania.

Ekstaza a psychika

Czasami ekstazę powiązuje się z pewnymi problemami psychiatrycznymi. Wspomina się o niej np. w kontekście zaburzeń afektywnych, gdzie doznania ekstatyczne w fazach maniakalnych miałyby towarzyszyć wzmożonemu nastrojowi czy gonitwie myśli.

Ekstaza według niektórych może pojawiać się również i w przebiegu schizofrenii (w specyficznej co prawda formie i raczej tylko we wczesnych etapach tej choroby).

Poza chorobami psychiatrycznymi, zmieniony odbiór rzeczywistości w postaci właśnie ekstazy kojarzony bywa również i z napadami padaczkowymi. W tym przypadku u chorych doświadczających takowych, w chwilach ze zmienioną świadomością, miałyby się pojawiać m.in. przyjemne omamy wzrokowe czy poczucie szczęścia.

Ekstaza a narkotyki

Omawiając ekstazę, nie sposób nie wspomnieć o jednym ze stosowanych przez ludzi narkotyków – ecstasy. Środek ten swoją nazwę zawdzięcza najprawdopodobniej temu, do jakich doznań prowadzi jego zażycie. Przyjęcie ecstasy wywoływać może poczucie utraty kontaktu z otoczeniem, ale i intensyfikować emocje, prowadzić do przypływu energii czy euforii.

Ekstaza wywołana jednak zażyciem tego narkotyku może być niezwykle wręcz groźna – u użytkowników ecstasy pojawiać się mogą m.in. komorowe zaburzenia rytmu serca, a także zaburzenia psychotyczne czy zaburzenia depresyjne. Przedawkowanie narkotyku może również skutkować rozwojem zagrażającego życiu złośliwego zespołu neuroleptycznego.