Blizna mniej widoczna - jak poprawić kolor i kształt blizny [WYWIAD]
Każde zranienie lub chirurgiczne cięcie pozostawia ślad na skórze. Od czego zależą wielkość, kolor i kształt blizny? Czy można ją zmniejszyć? Jak twierdzi Bartosz Pawlikowski, dermatolog, można wiele zrobić, by blizna była mniej widoczna, wygładzona. Sprawdź, kiedy pomogą kremy, laser, ostrzykiwanie, sterydy lub presoterapia.
Kiedy mamy na skórze ranę, po której zostanie blizna, chcemy, by była ona jak najmniej widoczna. Wiele zależy od tego, jak doszło do zranienia (czy to rozcięcie, ugryzienie, oparzenie) i jak pielęgnujemy ranę w okresie gojenia. Postanowiliśmy zapytać dermatologa o to, jak poprawić wygląd blizny na etapie gojenia i później. Które metody pomagają wygładzić, rozjaśnić bliznę na skórze.
Jak tworzy się blizna?
Regenerująca się skóra produkuje włókna kolagenu, żeby zamknąć ranę. Na tym etapie często pojawiają się opuchlizna i zaczerwienienie. Zwykła blizna powstaje 48 godzin po zamknięciu się rany i może zaniknąć po 3 miesiącach, jednak bardzo często negatywne czynniki zewnętrzne (np. infekcje, odzież podrażniająca gojące się miejsce) oraz predyspozycje genetyczne powodują niewłaściwe bliznowacenie, które może potrwać nawet do 18 miesięcy.
Wypukłości i nierówności blizny mogą się pojawić, gdy wystąpią zaburzenia w produkcji włókien kolagenu, które formują koncentryczne warstwy wokół rany, równolegle do powierzchni skóry. W prawidłowym procesie gojenia najpierw pojawia się kolagen typu III, potem zastępuje go kolagen typu I − z krótszymi i mocniejszymi włóknami, które wzmacniają strukturę blizny.
Co zwiększa ryzyko powstania zauważalnej blizny?
Takich czynników jest kilka. Nieestetyczny ślad na skórze często ma związek z infekcją rany lub komplikacjami w gojeniu. Ryzyko niewłaściwego bliznowacenia zależy też od wieku. Skóra młodych ludzi regeneruje się czasem zbyt szybko, a przez to tworzą się na niej większe i grubsze blizny.
Keloidy, czyli bliznowce powstają przeważnie u osób w wieku 10-30 lat. Wiadomo, że większą skłonność do nieprawidłowego bliznowacenia skóry mają osoby o ciemnej skórze, a także piegowaci i rudowłosi. Na proces gojenia się skóry duży wpływ mają też hormony, dlatego w okresie dojrzewania lub w ciąży mogą powstawać na skórze większe i bardziej wypukłe blizny.
Czy zerwanie strupka pogarsza wygląd blizny?
Nie wolno tego robić! Usuwanie strupów z rany pooperacyjnej (np. przez ich odmoczenie wilgotnym gazikiem) często źle wpływa na wygląd skóry. Pod strupem może wytworzyć się blizna przerostowa. Tkanki zawsze powinny goić się samoistnie.
Takich „domowych” sposobów na blizny jest, niestety, więcej. Niektórzy pokrywają blizny witaminą E z kapsułek w celu zmniejszenia widoczności zmian skórnych. Badania dowodzą, że kuracja tego typu nie tylko nie przynosi oczekiwanych efektów, ale może powodować niepożądane zmiany skórne (np. miejscowy stan zapalny, kontaktowe alergiczne zapalenie skóry, zakażenie bakteryjne lub grzybicze), które wydłużają czas gojenia się rany i zwiększają ryzyko powstania patologicznej blizny lub keloidu
Autor: Getty Images
Można klasyfikować je ze względu na przyczynę powstania (pourazowe, pooperacyjne) lub czas, który minął od pojawienia się śladu na skórze (niedojrzałe, dojrzałe). Biorąc pod uwagę tylko wygląd zrostu, wyróżniamy:
- Keloidy, czyli bliznowce (na zdj.) – są grube, twarde, włókniste, uniesione i zaokrąglone, a skupiska tkanki bliznowej nieregularnie rozszerzają się poza obszar rany pierwotnej;
- Przerosłe blizny zazwyczaj są czerwone, pogrubione i uniesione, zdarza się, że skóra w tym miejscu swędzi lub boli;
- Przykurcze bliznowate powstają w zgięciach skóry w wyniku obkurczania się tkanki łącznej (np. w trakcie bliznowacenia śladów pooparzeniowych), mogą ograniczać możliwości ruchowe;
- Zanikowe blizny – małe, okrągłe blizny leżące poniżej poziomu otaczającej je skóry, pojawiają się np. po trądziku lub ospie wietrznej;
- Rozstępowe blizny– są płaskie, blade i gładkie, pojawiają się, gdy chirurgiczne zamknięcia skóry rozciągają się.
Jak prawidłowo stosować na blizny środki z silikonem?
W aptekach dostępne są bez recepty żele, spreje i plastry. Nie można stosować ich na otwarte lub świeże rany, okolice oczu oraz błony śluzowe (nosa, jamy ustnej). Powierzchnię skóry trzeba wcześniej umyć i osuszyć. Najlepsze efekty lecznicze uzyskuje się, zapewniając 24-godzinny kontakt żelu czy plastra ze skórą. Kuracja powinna trwać 12 tygodni, a w przypadku osób, które mają skłonność do powstawania blizn – co najmniej 25 tygodni.
Czy wszystkie ślady trzeba pielęgnować tak samo?
Wygląd blizny przede wszystkim zależy od naszej staranności i czasu, jaki poświęcimy na jej pielęgnację. Zranione miejsce trzeba systematycznie przemywać preparatem antyseptycznym.
Po operacjach brzusznych lub cesarskim cięciu trzeba dbać o utrzymanie prawidłowej wagi, aby skóra nie rozciągała się i nie była napięta.
Blizna pooparzeniowa najczęściej leczona jest za pomocą presoterapii, co powoduje jej zmiękczenie i spłaszczenie. Powinno się też zadbać o natłuszczenie skóry i zapobieganie parowaniu wody ze skóry, aby w jak największym stopniu nawilżyć uszkodzone tkanki.
Warto zapytać chirurga o opatrunki hydrokoloidowe. Dzięki ich zastosowaniu proces gojenia zachodzi nawet o 20% szybciej, gojenie jest niepowikłane zakażeniem bakteriami z powierzchni skóry lub rozejściem blizny, a sam opatrunek zwykle mniej ogranicza codzienne życie w porównaniu z opatrunkami klasycznymi, bawełnianymi
Jak długo trzeba chronić bliznę przed słońcem?
Konieczna jest pełna ochrona blizny przed promieniami słonecznymi i solarium przez co najmniej rok od jej powstania. Promieniowanie słoneczne pobudza odkładanie się kolagenu w bliźnie, co może prowadzić do powstawania przerostów, dokuczliwego swędzenia, pieczenia i bólu. Blizna wystawiona na promieniowanie słoneczne może stać się dużo ciemniejsza i bardziej widoczna. Podczas opalania lub w przypadku umiejscowienia blizny w widocznym miejscu trzeba (nawet zimą!) stosować kremy ochronne z wysokim filtrem.
Jakimi metodami można poprawić wygląd blizny w gabinecie dermatologa?
Niektóre procedury leczenia blizn, jak na przykład dermabrazję, czyli usuwanie zewnętrznej warstwy skóry, można przeprowadzać już na etapie przebudowy (remodelingu) tkanki, czyli miesiąc lub dwa po utworzeniu blizny.
Obecnie najczęściej stosuje się jednak lasery. Początkowo, kiedy blizna jest jeszcze czerwona lub różowa, wskazane jest zastosowanie lasera „naczyniowego” – zamyka drobne naczynka w obrębie blizny, zmniejszając przekrwienie i minimalizując ryzyko powstania keloidu. Następnie stosuje się lasery ablacyjne, np. CO2 lub Er:YAG, by przebudować bliznę do niewidocznego śladu. Od niedawna dostępna jest w Polsce nowa technologia w postaci lasera pikosekundowego. Dzięki skróceniu czasu trwania impulsu laserowego do pikosekund skuteczność zabiegów jest wyższa o 60%, a czas rekonwalescencji o 70% krótszy w porównaniu z dotąd używanymi laserami o takim przeznaczeniu.
Rodzaj zabiegu na blizny wybiera dermatolog lub chirurg plastyczny po dokładnym obejrzeniu skóry.
Dostępne metody poprawiania wyglądu blizn to:
- chirurgiczne wycięcie;
- mikrodermabrazja, czyli ścieranie naskórka (mimo uporczywego stosowania tego zabiegu, dane jednoznacznie mówią o jego ograniczonej skuteczności);
- dermabrazja, czyli usuwanie zewnętrznej warstwy skóry – naskórka i warstwy brodawkowej, np. laserem (głęboka w znieczuleniu miejscowym nasiękowym, przewodowym lub ogólnym);
- ostrzykiwanie lub smarowanie blizny preparatem ze sterydami,
- ostrzykiwanie osoczem bogatopłytkowym
- ostrzykiwanie kwasem hialuronowym;
- presoterapia, czyli ucisk blizny – pacjentowi szyje się specjalne ubranie.
Co to jest pigmentacja medyczna?
Zabieg polega na pokryciu blizny barwnikiem w kolorze najbardziej zbliżonym do naturalnej barwy skóry. Makijaż permanentny można wykonać, gdy od zagojenia się blizny minęło 6-12 miesięcy (decyzja należy do lekarza).
Linergistka wprowadza pigment za pomocą specjalnego linera. Makijaż nakładany jest w dwóch etapach. Podczas drugiej wizyty (po miesiącu od pierwszego zabiegu) trzeba uzupełnić barwnik. Pigmentację medyczną wykonuje się na bliznach po operacji tarczycy, mastektomii, cesarskim cięciu, liftingu twarzy.
U osób, które są w trakcie chemioterapii, trzeba wziąć pod uwagę aktualne wyniki badań krwi. Zabiegu makijażu permanentnego nie można bowiem wykonać przy zbyt niskim poziomie leukocytów we krwi. Pigmentację medyczną trzeba odświeżać średnio raz w roku. Barwnik wyłuszcza się razem z naskórkiem, stopniowo jaśnieje, aż wreszcie znika.
Porady eksperta
Szacuje się, że co 10. pacjent po przebytej operacji może być narażony na nieprawidłowe zabliźnianie się rany. Ślady umiejscowione w pobliżu szczególnie aktywnych mięśni (piersi, plecy, nogi, ramiona i stawy), często powiększają się i są bardziej widoczne w porównaniu z bliznami znajdującymi się w okolicach o dużo mniejszej ruchomości (np.grzbiet stopy).
![Stan przedcukrzycowy dotyczy nawet 5 mln Polaków. Ciebie też? Sprawdź to [TEST]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-TRZ7-kaJ1-ptSh_cukrzyca-pomiar-cukru-320x213.jpg)
