Wielu rencistów na to czeka. Pułapka rentowa ma zniknąć lada chwila?
Po porażce w wyborach prezydenckich rząd zapowiada wyraźne przyspieszenie i realizację przedwyborczych obietnic. Pojawia się realna szansa, że zyskają na tym osoby z niepełnosprawnościami i inni renciści, którzy do tej pory padali ofiarą "pułapki rentowej".
Koalicja Obywatelska obiecywała likwidację "pułapki rentowej" już w swoim programie "100 konkretów na 100 dni". Uciekło mnóstwo czasu, były jak zwykle sprawy ważniejsze, ale czas dotrzymać słowa.
Chodzi przecież o wyrównywanie szans na rynku pracy, dostosowanie polskich przepisów do norm od dawna obowiązujących w wielu krajach UE, nowoczesną politykę społeczną i prawa osób z niepełnosprawnościami.
Do końca 2023 roku opiekunowie osób niepełnosprawnych byli karani za pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego całkowitym zakazem zarobkowania. Te absurdalne przepisy znikły już za rządów KO. Czas na kolejny krok do normalności, chociaż wiemy, co jeszcze stoi na przeszkodzie.
Czym jest "pułapka rentowa"?
Termin "pułapka rentowa" określa sytuację, w której osoby pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy, z obawy przed utratą świadczenia, unikają podjęcia zatrudnienia lub ograniczają swoje zarobki.
Dlaczego tak się dzieje? Wszystko przez obowiązujące limity dochodowe, które w praktyce ograniczają osoby chcące być aktywne zawodowo i samodzielne finansowo.
Wiadomo, jak ciężko jest na rynku pracy osobom pobierającym rentę. System, w którym ewentualny sukces wiąże się z utratą należnych świadczeń, nie wydaje się sprawiedliwym, ale z całą pewnością jest demotywujący. Nie jest też zapewne opłacalny, bo dobrze zarabiający rencista płaci przecież podatki, a zniechęcony do aktywności ogranicza się niejednokrotnie do pobierania świadczeń.
Co ważne - choroba, z powodu której ma pobierać rentę, nie zniknęła. Zwykle nowa aktywność wymaga przebranżowienia, stworzenia nowego stanowiska pracy, niejednokrotnie w domu, ukończenia kursów etc. Ryzyko utraty świadczenia i podjęcia ryzyka sprawia, że łatwiej jest zostać przy rencie.
Uwaga! Takie przepisy obowiązują również niektórych emerytów. Emeryt, który już osiągnął powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat – kobieta i 65 lat – mężczyzna może dorabiać bez żadnych limitów i nie martwić się tym, że ZUS zawiesi lub zmniejszy kwotę wypłacanych mu świadczeń.
Pilnować wysokości swoich dochodów muszą natomiast osoby dorabiające, które są na wcześniejszej emeryturze.
Jak działają obecne limity dochodowe?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, renta z tytułu niezdolności do pracy może zostać zawieszona lub zmniejszona, jeśli miesięczne dochody rencisty przekroczą określone progi.
Rencista jest pozbawiany pieniędzy z tytułu niezdolności do pracy, gdy jego miesięczne dochody przekroczą 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Od czerwca 2025 r. ten limit wynosi 11 651 zł brutto.
Renta zostaje pomniejszona o o 936 zł 61 gr lub 704 zł 75 gr przy zarobkach powyżej 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia (6273 zł 60 gr brutto).
Ograniczenie nie uwzględnia dodatkowych kosztów pracy, jakie ponoszą osoby z niepełnosprawnościami, wynikających z ich stanu zdrowia - szkolenia, specjalny sprzęt, dostosowanie urządzeń etc.
Osoba z niepełnosprawnością, która chce podjąć pracę i zarabiać więcej, musi liczyć się z tym, że jej renta zostanie zmniejszona lub całkowicie odebrana. W efekcie, wiele osób rezygnuje z możliwości rozwoju zawodowego i pozostaje zależnych od świadczeń socjalnych, co w dłuższej perspektywie prowadzi do ich marginalizacji i wykluczenia społecznego. Problematykę tę omawiano na poniedziałkowym posiedzeniu sejmowej podkomisji ds. osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego.
Sprawdź zasady: 4 ważne świadczenia ZUS
"Pułapka rentowa" jest naprawdę szkodliwa?
"Pułapka rentowa" ma negatywny wpływ na wiele aspektów życia osób z niepełnosprawnościami:
- ogranicza aktywność zawodową
- utrudnia wyrównywanie szans
- prowadzi do wykluczenia społecznego
- demotywuje do rozwoju.
Ten problem jest dostrzegany przez ekspertów i organizacje pozarządowe działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami. Podkreślają oni, że obecne przepisy są przestarzałe i nie odpowiadają potrzebom osób z niepełnosprawnościami, które chcą być aktywne zawodowo i samodzielne finansowo.
Andrzej Łosiewicz, zastępca dyrektora w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, podkreślił, że likwidacja pułapki rentowej mogłaby zwiększyć aktywność zawodową osób z niepełnosprawnościami oraz dostosować polskie regulacje do tych stosowanych w krajach europejskich, gdzie takie limity dochodowe nie obowiązują:
Państwa europejskie, które mają najwyższe wskaźniki aktywności zawodowej osób z niepełnosprawnościami, nie stosują takich limitów. Uwzględniając system asystencji osobistej i zatrudnienia wspomaganego, powinniśmy również dążyć do ich zniesienia
- mówił Łosiewicz podczas obrad poniedziałkowego posiedzenia sejmowej podkomisji stałej do spraw osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego.
"Pułapka rentowa" - ministerstwo dostrzega problem, ale...
Na podkomisji głos zabrał także Sebastian Kamiński, zastępca dyrektora w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych w MRPiPS, który zaznaczył, że ministerstwo widzi narastający problem i analizuje potencjalne zmiany w przepisach.
Dotychczas renta z tytułu niezdolności do pracy była rekompensatą wynikającą z ograniczeń zdrowotnych, które uniemożliwiały osiąganie dochodów na poziomie osób zdrowych. Obecnie podejście powinno być bardziej systemowe
— powiedział Kamiński.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podkreśla jednak, że dalszy etap prac nad zmianami wymaga wszechstronnych analiz ekonomicznych, społecznych oraz prawnych.
Przygotowane propozycje będą mogły zostać przedstawione dopiero po uzyskaniu zgody Ministerstwa Finansów na ich realizację. Oznacza to, że na konkretne zmiany trzeba będzie jeszcze poczekać, a przyszłość osób z niepełnosprawnościami wciąż pozostaje niepewna.
najwyraźniej tego wszystkiego nie udało się zrobić przez półtora roku. Chyba faktycznie potrzebny był kubeł zimnej wody rządzącym, bo teraz pozostaje już tylko przyspieszenie.
Podcasty
Playlisty tematyczne
