Twoje dziecko miało COVID-19? Kolejna infekcja może być znacznie groźniejsza

Rodzice często wierzą, że dzieci łagodnie przechodzą COVID-19. Jednak najnowsze badania pokazują coś zupełnie innego – ponowne zakażenie niemal podwaja ryzyko long COVID u najmłodszych i może prowadzić do poważnych uszkodzeń serca czy nerek. Co gorsza, zagrożenie dotyczy wszystkich dzieci, także wcześniej zdrowych i zaszczepionych.

• Analiza badania RECOVER na grupie 465 tysięcy dzieci ujawnia, że ponowne zakażenie COVID-19 dwukrotnie zwiększa ryzyko long COVID
• Druga infekcja ponad trzykrotnie podnosi ryzyko zapalenia mięśnia sercowego i ostrego uszkodzenia nerek
• Eksperci wskazują, jak objawy long COVID różnią się w zależności od wieku, od problemów ze snem u niemowląt po mgłę mózgową u nastolatków
• Zwiększone ryzyko powikłań dotyczy wszystkich dzieci, także tych wcześniej zdrowych i w pełni zaszczepionych
• Szczepienie nie eliminuje w pełni zagrożenia, dlatego unikanie kolejnych infekcji pozostaje kluczowe dla zdrowia dziecka

Dlaczego ponowne zakażenie COVID-19 jest tak groźne dla dzieci?

Nowe doniesienia dotyczące długotrwałych skutków COVID-19 u najmłodszych mogą budzić niepokój, dlatego warto przyjrzeć się im bliżej. Wyniki szeroko zakrojonego badania RECOVER, opublikowane na łamach czasopisma medycznego „The Lancet Infectious Diseases”, pokazują, że ponowne zakażenie wirusem SARS-CoV-2 (czyli wirusem wywołującym COVID-19) dwukrotnie zwiększa ryzyko rozwoju long COVID.

Analizą objęto imponującą grupę ponad 465 tysięcy dzieci i młodzieży do 20. roku życia, a dane zbierano w okresie dominacji wariantu Omicron. Statystyki mówią same za siebie: na każdy milion dzieci po pierwszej infekcji u około 900 rozwijały się długotrwałe objawy. Po drugim zakażeniu liczba ta rosła do ponad 1880 przypadków.

Co szczególnie istotne, badacze biorący udział w projekcie RECOVER odkryli, że podwyższone ryzyko jest niezależne od tego, czy dziecko było szczepione, od jego wieku, płci czy obecności innych problemów zdrowotnych, takich jak nadwaga. Niestety, drugie zakażenie wiąże się też z większym prawdopodobieństwem poważniejszych powikłań. Analiza wskazuje na ponad trzykrotnie wyższe ryzyko zapalenia mięśnia sercowego (poważnego stanu zapalnego serca), niemal trzykrotnie wyższe ryzyko zmian w odczuwaniu smaku i zapachu oraz prawie dwukrotnie wyższe ryzyko rozwoju chorób serca i ostrego uszkodzenia nerek.

Objawy long COVID u dzieci. Na co zwrócić uwagę w zależności od wieku?

Zespół post-COVID-19 u dzieci może dawać bardzo zróżnicowane objawy, często obejmujące przewlekłe uczucie zmęczenia, trudności z oddychaniem czy tak zwaną „mgłę mózgową” (uczucie spowolnienia myśli oraz problemy ze skupieniem i zapamiętywaniem).

Badania w ramach inicjatywy RECOVER, których wyniki można znaleźć w „JAMA Pediatrics”, pokazują, że symptomy te różnią się w zależności od wieku.

U niemowląt i małych dzieci do drugiego roku życia rodzice najczęściej zgłaszają problemy ze snem, rozdrażnienie, brak apetytu, a także uporczywy kaszel i zatkany nos.

Z kolei u przedszkolaków, w wieku od 3 do 5 lat, na pierwszy plan wysuwają się suchy kaszel oraz wyraźne zmęczenie i brak energii w ciągu dnia.

U starszych dzieci obraz dolegliwości staje się bardziej złożony. Jak wynika z publikacji w czasopiśmie „JAMA”, u dzieci w wieku szkolnym, między 6. a 11. rokiem życia, częstymi problemami są kłopoty z pamięcią i koncentracją, bóle pleców, karku i brzucha, a także bóle głowy czy fobie i niechęć do chodzenia do szkoły.

Natomiast u nastolatków w wieku od 12 do 17 lat, zgodnie z wnioskami z przeglądu systematycznego (rodzaju analizy, która zbiera i ocenia wyniki wielu badań), opublikowanego w „Rev Esc Enferm USP”, dominują zmęczenie, bóle i zawroty głowy, duszności, ból w klatce piersiowej, a także utrata smaku lub węchu oraz ogólne trudności z myśleniem.

Szczepienie to nie wszystko. Jak skutecznie chronić dziecko przed long COVID?

Problem long COVID dotyczy pacjentów na całym świecie. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), około 6 na 100 osób po przejściu COVID-19 doświadcza długotrwałych objawów, a ryzyko to rośnie z każdą kolejną infekcją. Podobne wnioski płyną z globalnej analizy 144 badań, przedstawionej w „Open Forum Infectious Diseases”, która wykazała, że long COVID dotyka aż 36% wszystkich zakażonych.

Wśród czynników zwiększających ryzyko wskazano brak szczepienia, płeć żeńską oraz zakażenie wariantami wirusa sprzed dominacji Omicronu. Jednocześnie badanie RECOVER przypomina, że choć szczepienia zmniejszają to ryzyko, nie eliminują go całkowicie, co sprawia, że unikanie kolejnych infekcji jest naprawdę ważne.

W Polsce eksperci również podkreślają potrzebę zachowania czujności. Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTEiLChZ) w swoich najnowszych rekomendacjach wskazuje na szczepienia jako kluczowy element zapobiegania powikłaniom. W wytycznych zaznaczono, że choć dzieci rzadziej przechodzą ciężką, ostrą fazę choroby, wymagają uważnej obserwacji pod kątem możliwych długofalowych skutków.