Takiego odkrycia nie było od 50 lat. Szansa na pokonanie groźnych superbakterii

Na całym świecie z powodu zakażeń wywołanych przez szczepy oporne na antybiotyki rocznie umiera blisko pięć milionów osób – wynika z raportów Światowej Organizacji Zdrowia. Antybiotykooporność bakterii uważana jest za jedno z największych zagrożeń zdrowotnych. Pojawiło się jednak światełko w tunelu dzięki badaczom ze znanej firmy farmaceutycznej. Przekazali, że to pierwsze takie odkrycie od ponad 50 lat.

Antybiotykooporność bakterii stanowi nie tylko zagrożenie dla zdrowia, ale także jest jednym z poważniejszych problemów cywilizacyjnych XXI wieku. Dane Światowej Organizacji Zdrowia nie napawają optymizmem. Jak wynika z raportów, w 2019 roku odnotowano 4,95 milionów zgonów z powodu zakażeń wywołanych przez bakterie oporne na antybiotyki. Według szacunków WHO, do 2050 roku liczba przypadków śmiertelnych związanych z antybiotykoopornością może wynieść nawet 10 milionów, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania.

Narastający problem antybiotykooporności

Te ponure prognozy może jednak zmienić odkrycie australijskich badaczy, współpracujących ze szwajcarskim koncernem medycznym Roche. Udało im się opracować nową klasę antybiotyków, które mogą skutecznie zwalczać bakterię Acinetobacter baumanni, która powoduje poważne infekcje płuc, krwi i mózgu. Do zakażeń najczęściej dochodzi w szpitalach, mimo rosnących standardów opieki medycznej.

W ocenie WHO Acinetobacter baumanni to jeden z trzech najgroźniejszych patogenów, wymagający nowych terapii antybiotykowych. Trafił więc na listę największych zagrożeń dla zdrowia publicznego ze względu na jego znaczną oporność na karbapenemy (antybiotyki), tzw. CRAB. Pozostałe dwie niezwykle niebezpieczne bakterie to Enterobacteriaceae i Pseudomonas.

Opracowano antybiotyk na jedną z trzech groźnych superbakterii

Antybiotyk o nazwie zosurabalpin to owoc wytężonej pracy specjalistów z firmy Roche. Jak pokazują wyniki badań laboratoryjnych, ta substancja pokonała szczepy CRAB w mysich modelach zapalenia płuc i sepsy. Obecnie są prowadzone badania kliniczne w pierwszej fazie. Uczestniczą w nich 64 osoby. Do tej pory nie odnotowano żadnych skutków ubocznych nowego leku.

Dr Andrew Edwards, ekspert mikrobiologii molekularnej z Imperial College London, powiedział w rozmowie z „The Guardian”, że CRAB to jedna z najczęstszych przyczyn infekcji w szpitalach, szczególnie u pacjentów podłączonych do respiratorów. Zaznaczył, że opracowanie nowych metod zwalczania Acinetobacter baumannii nie jest łatwym zadaniem. – Jest ona bardzo skuteczna w powstrzymywaniu antybiotyków przed przedostaniem się przez zewnętrzną warstwę komórkową – dodał.

Poważne zagrożenia dla zdrowia ludzi stanowią przede wszystkim zakażenia wywołane przez liczną grupę bakterii tzw. bakterii Gram-ujemnych chronionych przez liposacharydy (LPS), inaczej przez zewnętrzną warstwę błony komórkowej.

– LPS umożliwia bakteriom życie w trudnych warunkach, a także pozwala im uniknąć ataku naszego układu immunologicznego – wskazał dr Michael Lobritz, który piastuje stanowisko globalnego dyrektora ds. chorób zakaźnych Roche Pharma Research and Early Development.

Czy to odkrycie spowoduje przełom w leczeniu antybiotykooporności?

Naukowcy z Roche zrobili już duży postęp i idą w dobrym kierunku. To, czego dokonali, jest niezwykle ważne, ponieważ od ponad pół wieku nie zatwierdzono żadnego nowego antybiotyku na bakterie Gram-ujemne. Współautorka badania, dr Kenneth Bradley, przekazał, że zosurabalpin wyróżnia unikalna metoda działania, przez co też został zakwalifikowany do nowej klasy antybiotyków. – Mamy do czynienia z nowatorskim podejściem, które dotyczy zarówno samego związku, jak i mechanizmu do zabijania bakterii - stwierdziła.

Według ustaleń badaczy, nowo opracowany antybiotyk ma hamować LPS przed przeniknięciem do zewnętrznej warstwy bakterii. Dzięki temu dochodzi do zaburzenia integralności błony komórkowej i zmniejszenia jej oporności. Kumulacja cząsteczek LSP wewnątrz komórki bakteryjnej sprawia, że stają się toksyczne, co z kolei umożliwia ich zniszczenie. 

Anna Tłustochowicz