Poważne uszkodzenia nerek jako skutki uboczne zakażenia COVID-19

Naukowcy z Mayo Clinic odkryli, że ostre uszkodzenia nerek związane z COVID-19 przypominają uszkodzenie nerek spowodowane sepsą. Reakcja immunologiczna wywołana przez infekcję odgrywa kluczową rolę.

Odkrycia opublikowane w Mayo Clinic Proceedings sugerują również, że dysfunkcja mitochondriów – polegająca na utracie właściwości produkcji energii komórkowej – jest często spotykana w uszkodzeniu nerek związanym z COVID-19.

Według badań opublikowanych w zeszłym roku, ponad jedna trzecia hospitalizowanych pacjentów z COVID-19 zgłaszała ostrą niewydolność nerek. Nagła niewydolność nerek jest jednym z powodów umieralności w szpitalach.

„Odkrycia te sugerują, że COVID-19 może wywoływać silną reakcję immunologiczną u pacjentów, która przyczynia się do uszkodzenia nerek i że leczenie wspomagające nerki należy rozpocząć u tych pacjentów wcześnie” – mówi dr Mariam Alexander, patolog nerek w Mayo Clinic i główny autor badania. „Nasze dane wykazują, że potencjalnym celem terapii powinien być problem uszkodzenia mitochondriów. Niektóre z tych terapii zostały niedawno opracowane i przetestowane w modelach przedklinicznych”.

Wiadomo, że ciężkie przypadki COVID-19 mogą wiązać się z ogólnoustrojową reakcją zapalną, a także zapaleniem serca i płuc. Mamy niewiele dostępnych badań dotyczących odpowiedzi immunologicznej w nerkach z tego powodu, a badania molekularne dotyczące patologii nerek pacjentów z COVID-19 są ograniczone.

Jak mówi Dr Alexander - „Z tego co wiemy jest to pierwsze dogłębne badanie dotyczące zmian molekularnych i komórkowych obserwowanych w przypadkach COVID-19, które uszkodziły nerki”.

W badaniach przeprowadzonych przez Mayo Clinic poddano ocenie nerki 17 dorosłych osób, które zmarły z powodu COVID-19 i zostały poddane autopsji między kwietniem 2020 r. a październikiem 2020 r. Naukowcy opisali patologiczne spektrum uszkodzenia nerek związanego z COVID-19 i scharakteryzowali jego profil molekularny, porównując z uszkodzeniem związanym z sepsą.

Badanie wykazuje, że profil morfologiczny i molekularny ciężkiego uszkodzenia nerek spowodowanego przez COVID-19 przypomina to spowodowane sepsą do tego stopnia, że uwzględnia dysfunkcję mikronaczyniową, stan zapalny oraz przeprogramowanie metabolizmu

Ostre uszkodzenie nerek obserwowane przy COVID-19 jest prawdopodobnie drugorzędne przy obserwowanej u pacjentów z sepsą aktywacji układu odpornościowego. Nerki pacjenta z COVID-19 są w stanie zapalnym i wykazują zwiększoną liczbę obumarłych komórek oraz wyraźnie więcej uszkodzeń mitochondriów w porównaniu z nerkami uszkodzonymi z innych powodów niż COVID-19. 

76% pacjentów przyjmowanych na OIOMy z powodu COVID-19 ma ostre uszkodzenie nerek. Według danych opublikowanych przez Journal of the American Society of Nephrology, pacjenci hospitalizowani z powodu wtórnego, ostrego uszkodzenia nerek w wyniku COVID-19 są w 50% grupie ryzyka zgonu. Dla porównania warto wspomnieć, że u osób bez uszkodzenia nerek to ryzyko wynosi 8%.

17 pacjentów z badania Kliniki Mayo miało średnią wieku 78 lat, 15 z nich było mężczyznami. Większość z nich była hospitalizowana więcej niż pięć dni zanim zmarła. 53% zgłosiło nadciśnienie, a inne główne choroby współistniejące to cukrzyca i choroby układu krążenia.

„Złożone zintegrowane badania obrazowe i molekularne stosowane w tym badaniu torują drogę do wykonywania podobnych analiz molekularnych w różnych stanach chorobowych. Dzieje się to w celu badania urazów nerek o podłożu immunologicznym zarówno w warunkach naturalnych, jak i przeszczepowych” – mówi dr n. med. Timucin Taner, chirurg transplantolog Mayo Clinic, immunolog i starszy autor badania.

Marcelina Dzięciołowska