Odkryto słaby punkt koronawirusa. "Możemy opracować mnóstwo różnych terapii"

Naukowcy odkryli "piętę achillesową" wirusa SARS-CoV-2 - kluczową lukę we wszystkich głównych wariantach koronawirusa, w tym podwariantach BA.1 i BA.2 Omikronu. Badacze są zdania, że pozwoli to na opracowanie wielu różnych terapii wobec wszystkich wariantów koronawirusa - potencjalnie ten słaby punkt będą mogły bowiem wykorzystywać przeciwciała neutralizujące. O odkryciu poinformowało pismo „Nature Communications”.

Zespołem badaczy z University of British Columbia kierował dr Sriram Subramaniam. Naukowcy wykorzystali mikroskopię krioelektronową (cryo-EM), co pozwoliło zidentyfikować - na poziomie atomowym - strukturę wrażliwego miejsca na białku kolca wirusa - tak zwanego epitopu. Badacze opisali jednocześnie przeciwciało VH Ab6, którego fragment jest zdolny do przyłączenia się do epitopu wirusa i jego całkowitej neutralizacji.

"Potencjalnie dobry grunt pod projektowanie różnorodnych terapii"

Jak wyjaśnia dr Sriram Subramaniam: „SARS-CoV-2 to wysoce przystosowujący się wirus, który w procesie ewolucji nauczył się unikać większości istniejących terapii przeciwciałami, a także dużej części odporności zapewnianej przez szczepionki i naturalną infekcję. Nasze badanie ujawnia jego słaby punkt, który jest w dużej mierze niezmieniony we wszystkich wariantach i może zostać łatwo zneutralizowany przez fragment przeciwciała. To dobry grunt pod projektowanie różnorodnych terapii i zabiegów, które mogą potencjalnie pomóc wielu zagrożonym osobom” - podkreśla.

Przeciwciała to cząsteczki, które wytwarza układ odpornościowy w celu zwalczania infekcji. Można je również sztucznie wytwarzać w laboratorium i następnie podawać pacjentom.

Chociaż opracowano już kilka terapii przeciwciałami dla COVID-19, ich skuteczność zawsze mocno spadała w obliczu nowych, wysoce zmutowanych wariantów, takich jak Omikron

Znaleziono "klucz uniwersalny" do wirusa

„Przeciwciała przyczepiają się do wirusa w bardzo specyficzny sposób; pasują do niego jak klucz do zamka. Czyli, kiedy wirus mutuje, klucz już nie pasuje – tłumaczy dr Subramaniam. "Szukaliśmy więc kluczy uniwersalnych; takich przeciwciał, które neutralizują wirusa nawet po rozległych mutacjach”.

Takim uniwersalnym kluczem, zidentyfikowanym w opisywanym badaniu, okazał się fragment przeciwciała VH Ab6. Eksperymenty potwierdziły jego skuteczność przeciwko wariantom Alpha, Beta, Gamma, Delta, Kappa, Epsilon i Omicron. Fragment przeciwciała neutralizuje SARS-CoV-2 poprzez przyłączanie się do epitopu na białku kolca i blokowanie wirusa przed wnikaniem do ludzkich komórek.

Jak mówi dr Subramaniam, epitop ten  nie jest objęty tzw. gorącymi punktami mutacji, dlatego jest zachowany w bardzo podobnej lub niezmienionej formie w różnych wariantach. "Teraz, gdy zdołaliśmy szczegółowo opisać jego strukturę, otworzyły się przed nami zupełnie nowe możliwości leczenia”. - dodaje.

Jego zdaniem ta swoista „pieta achillesowa” wirusa może być wykorzystana przez producentów leków nie tylko do tworzenia skutecznych środków przeciwko aktualnie dominującym wariantom, ale także tym, które dopiero za jakiś czas się pojawią. „Uzyskaliśmy pełny obraz tego wrażliwego miejsca. Znamy każdą interakcję, w jaką białko kolca może wchodzić z przeciwciałem w tym właśnie regionie. Możemy więc opracować mnóstwo różnych terapii przeciwciałami" - podsumowuje Subramaniam. "A posiadanie szeroko skutecznych, działających na różne warianty leków, całkowicie zmieniłoby zasady gry w trwającej pandemii”.

Katarzyna Hubicz