"Jesteś wpadką, szkoda, że żyjesz" – to słyszą nastolatki w Polsce. Co 5. planuje samobójstwo

Polska młodzież czuje się niekochana i osamotniona – takie wnioski płyną z badania stanu zdrowia psychicznego tej grupy wiekowej. Wyniki analizy ponad 180 tys. uczniów są druzgocące. Prawie 40 proc. nastolatków myśli o samobójstwie, a to, co słyszą od najbliższych, przeraża.

Raport dt. stanu psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce przygotowała Fundacja UNAWEZA w ramach projektu "Młode Głowy". Inicjatorką projektu jest Martyna Wojciechowska. Łącznie w badaniu wzięło udział 184 447 uczniów w wieku 10-19 lat z całego kraju. Niestety, wnioski płynące z raportu nie napawają optymizmem.

Prawie 40 proc. młodych ludzi myśli o samobójstwie

Prawie co 3. uczeń w Polsce nie ma chęci do życia, 37,5 proc. nastolatków czuje się samotnych, ponad 32 proc. nie akceptuje tego, kim jest i jak wygląda. 30,6 proc. badanych zgłasza problemy w nauce, 37 proc. ma zaburzenia snu, a ponad połowie (52,4 proc.) brakuje motywacji do działania.

Szczególnie niepokojące wyniki dotyczą samobójstw i depresji. Z raportu wynika, że:

• co 3. osoba ma podejrzenie depresji;
• 1 na 5 uczniów nie chce żyć;
• co 4. nastolatek przyznał, że mówił o samobójstwie, a co 5. je planował;
• co 10. nastolatek zadeklarował, że próbował popełnić samobójstwo.

Biorąc pod uwagę fakt, że według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) w Polsce jest ponad 3,86 mln młodych osób w wieku od 10 do 19 lat, aż 1,5 mln nastolatków myślało o samobójstwie, a 340 tys. mogło próbować odebrać sobie życie.

Młodzież czuje się niekochana i nie akceptuje siebie

Z raportu wynika, że w trudnych chwilach młodzi ludzie zrozumienia i wsparcia poszukują głównie u rodziców. Tak postępuje ponad połowa badanych. Co niepokojące – aż 12 proc., czyli co 10. nastolatek, czuje się niekochany przez swoich opiekunów.

Prawie 70 proc. młodych osób nigdy nie korzystało z pomocy psychologa. Badani wiedzą, że w szkole mają taką możliwość, ale tylko 5 proc. deklaruje, że mogłoby skorzystać z jego wsparcia w trudnych chwilach.

Zatrważające są również przykłady komunikatów, o jakich wspominali badani. Nastolatki w Polsce od najbliższych słyszą m.in.:

• "Czemu się nie uczysz. Przynosisz mi wstyd";
• "Idź robić to, co wychodzi ci najlepiej, czyli podkul ogonek i wy****dalaj";
• "Po prostu nic nie umiesz i tylko i wyłącznie użalasz się nad sobą";
• "Nigdy nie chciałam mieć takiego dziecka. Wstydzę się ciebie. Zacznij wyglądać normalnie, wtedy wyjdziemy razem do sklepu";
• "Dziecko, ty lepiej nie myśl, bo ci to ewidentnie nie wychodzi";
• "Nienawidzę cię";
• "Rzygać mi się chce, jak na ciebie patrzę";
• "Zabij się";
• "Boże, że ja takie coś urodziłam";
• "Brzydzę się tobą";
• "Jesteś moim największym błędem";
• "Jesteś wpadką, szkoda, że żyjesz".

Młodzi ludzie mają także ogromne problemy z samoakceptacją. Wielu z nich uważa, że nie ma w swoim otoczeniu nawet jednej osoby, która je w pełni akceptuje. Co 3. nastolatek sądzi, że jego wartość zależy od innych osób i stara się regularnie działać wbrew sobie, ponieważ szuka akceptacji.

Prawie połowa badanych, bo aż 46 proc., ma skrajnie niską samoocenę. 1 na 3 uczniów nie lubi siebie. Blisko 60 proc. młodzieży czuje się czasami bezużyteczna, a co 4. myśli, że jest mniej wartościowy od innych.

Hejt i przemoc wśród nastolatków

Co 3. badany przyznał, że hejtuje innych, a prawie połowa w ciągu ostatniego miesiąca doświadczyła hejtu. 42,6 proc. uczniów deklaruje, że hejt dt. ich wyglądu fizycznego. 

Co 10. młody człowiek doświadcza przemocy rówieśniczej. Ok. 1/3 nastolatków przyznało, że najczęściej okrutne komunikaty o sobie słyszy od siebie. 16 proc. okalecza swoje ciało, prawie połowa ma zaburzenia odżywiania, objadając się lub głodząc, a 34,2 proc. uczniów przyznaje, że ćwiczy regularnie ponad siły.

Przygotowany przez Fundację UNAWEZA raport jest punktem wyjścia do jej kolejnych działań. Eksperci stworzyli kilkadziesiąt cennych rekomendacji, by wspierać młodych Polaków.

Teraz organizacja stawia na profilaktykę, zarówno młodzieży, jak i rodziców oraz nauczycieli. Specjalny program profilaktyczny będzie darmowy i dostępny w nadchodzącym roku szkolnym.

Doświadczasz emocjonalnych problemów i potrzebujesz wsparcia? Zadzwoń pod numer 116 111. To całodobowy Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży.

Patrycja Pupiec