Co jeść, gdy stosujesz Ozempic, Rybelsus lub Mounjaro? Nowe wytyczne specjalistów

Przyjmujesz analogi GLP-1, czyli leki takie jak Ozempic, Rybelsus czy Mounjaro i boisz się, że stracisz zdrowie albo przytyjesz od razu po zakończeniu kuracji? Z myślą o osobach, które stosują "leki na odchudzanie" eksperci opracowali specjalne wytyczne żywieniowe. Pozwolą one nie tylko uniknąć niedoborów żywieniowych i ich nieprzyjemnych skutków, w tym utraty masy mięśniowej czy wypadania włosów, ale też pomogą zachować optymalną wagę po zakończeniu leczenia.

Analogi GLP-1 a niedobory żywieniowe

Analogi GLP-1 pierwotnie opracowano z myślą o osobach chorujących na cukrzycę. W Polsce dostępnych jest kilka leków z tej grupy - Ozempic, Rybelsus oraz Mounjaro, a w ramach tzw. importu interwencyjnego również lek Wegovy.

Okazało się jednak, że ich substancje czynne - semaglutyd i tirzepatyd - mają nie tylko zdolność obniżania poziomu glukozy na czczo i po posiłku, lecz również pozwalają stracić na wadze, w dodatku całkiem sporo. Wielu lekarzy zaczęło je więc przepisywać pacjentom z nieprawidłową tolerancją glukozy i chorującym na otyłość.

Zarówno semaglutyd, jak i tirzepatyd regulują apetyt, zwiększając uczucie pełności w żołądku i zmniejszając uczucie głodu - w trakcie kuracji, która trwa nieraz wiele miesięcy, nie chce się jeść.

Efektem są niedobory żywieniowe, prowadzące do osłabienia organizmu, utraty suchej masy mięśniowej, przesuszenia skóry czy wypadania włosów. Co więcej, po zakończeniu kuracji organizm chce wyrównać te niedobory, dlatego apetyt wraca, często ze zdwojoną siłą. Badania pokazują, że osoby, które odstawiły te leki, szybko odzyskują część utraconych kilogramów.

Wytyczne żywieniowe dla osób stosujących analogi GLP-1

Problem dostrzegli specjaliści. Badacze z kilku amerykańskich uczelni (w tym Uniwersytetu Pensylwanii i Uniwersytetu Kalifornijskiego) opracowali wytyczne żywieniowe, które pozwolą zachować zdrowie nawet po utracie zbędnych kilogramów.

Wytyczne te skierowane są zarówno do lekarzy, którzy przepisują swoim pacjentom leki z grupy analogów GLP-1, jak i do samych pacjentów. Są w nich szczegółowe wskazówki dietetyczne.

Zgodnie z nimi kobiety, które przyjmują leki na odchudzanie, powinny dziennie spożywać od 1200 do 1500 kcal, mężczyźni natomiast od 1500 do 1800 kcal.

Z kolei w dziennym menu trzeba uwzględnić:

• produkty zawierające białko (powinno dostarczyć od 10 do 35 proc. energii,, >60–75 g/d i do 1,5 g/kg masy ciała/dzień). Zalecane źródła to chude mięso, drób, owoce morza, orzechy, nasiona, fasola, jaja, niskotłuszczowy nabiał
• produkty zawierające węglowodany (powinny dostarczyć od 45 do 65 proc. energii) - zalecane są warzywa, orzechy, nasiona, produkty z mąki z pełnego przemiału, nabiał. Cukry dodane powinny dostarczyć nie więcej niż 10 proc. energii
• produkty zawierające tłuszcze (powinny dostarczyć od 20 do 35 proc. energii) - tu eksperci zalecają tłuste ryby i owoce morza, orzechy, nasiona, awokado i oleje roślinne. Lepiej unikać produktów smażonych i bogatych w tłuszcze ze względu na to, że po ich spożyciu mogą  nasilać się objawy żołądkowo-jelitowe, typowe przy stosowaniu takich leków
• produkty bogate w błonnik (zalecana dawka to 21-25 gramów błonnika dziennie dla kobiet i 30-38 gramów dla mężczyzn). Zalecane źródła to produkty pełnoziarniste, owoce, warzywa - ale można również zastosować suplementy błonnika
• W trakcie kuracji trzeba pić 2-3 litry płynów (woda, niskokaloryczne napoje, czy niesłodzone jogurty). Należy natomiast ograniczyć kofeinę
• Zalecana jest również suplementacja wapniem, witaminą D i multiwitaminami (koniecznie pod kontrolą lekarza).

 Stosowanie się do tych wytycznych może być trudne dla osób, które nie potrafią przeliczać wartości kalorycznej posiłków czy komponować ich tak, by w menu nie zabrakło ważnych składników. Dlatego eksperci sugerują, by, najlepiej jeszcze przed rozpoczęciem kuracji, skorzystać z pomocy dietetyka, który rozpisze dietę zgodnie z zaleceniami.

Naukowcy zwracają również uwagę, że lekarze, którzy zlecają swoim pacjentom leki z tej grupy, powinni monitorować ich stan, by upewnić się, że nie mają oni żadnych objawów niedożywienia.

Wytyczne wraz z pełnym przeglądem dowodów naukowych będą opublikowane w  czasopiśmie Obesity .

Katarzyna Hubicz