- Badania Skin Cancer Foundation z 2024 roku potwierdzają, że synteza witaminy D przez szybę jest niemożliwa, ponieważ szkło blokuje ponad 97% kluczowych promieni UVB
- Przebywanie w słońcu za oknem przyspiesza fotostarzenie, gdyż szyba przepuszcza szkodliwe promienie UVA odpowiedzialne za niszczenie kolagenu
- Analiza zjawiska "twarzy kierowcy" ujawnia, dlaczego jedna strona twarzy wystawiona na słońce w samochodzie starzeje się znacznie szybciej
- Nawet 90% Polaków ma niedobór witaminy D, a popularny mit o słońcu przez okno może pogłębiać ten problem zdrowotny
Czy przez szybę wytwarza się witamina D? Wyjaśniamy, dlaczego to mit
Myślisz, że łapiesz zdrowie, siedząc przy nasłonecznionym oknie w domu lub biurze? Niestety, to popularny mit. Zwykła szyba okienna działa jak bardzo wybiórczy filtr, który blokuje to, co dla nas cenne, a przepuszcza to, co może szkodzić. Według danych Skin Cancer Foundation z 2024 roku, szkło zatrzymuje ponad 97% promieni UVB, które są niezbędne do produkcji witaminy D w skórze.
Mechanizm jest prosty: synteza witaminy D zaczyna się, gdy promienie UVB o konkretnej długości fali (290-315 nm) trafiają na naszą skórę. Jak potwierdzają publikacje w magazynie naukowym „Nature”, zwykłe szkło całkowicie blokuje ten zakres promieniowania. Oznacza to, że niezależnie od tego, jak długo siedzisz w słońcu za szybą, twój organizm nie jest w stanie uruchomić tego kluczowego procesu, a poziom witaminy D nie wzrośnie.
Słońce przez okno a starzenie się skóry. Czym są szkodliwe promienie UVA?
Skoro promienie UVB są blokowane, to co dociera do naszej skóry? Otóż są to niekorzystne dla skóry promienie UVA. Wspomniane analizy Skin Cancer Foundation wskazują, że przez szybę przenika od 50% do nawet 75% tego promieniowania. W przeciwieństwie do UVB, promienie UVA wnikają głębiej w skórę, stając się główną przyczyną fotostarzenia, czyli zmarszczek, utraty jędrności i przebarwień.
Promieniowanie UVA uszkadza skórę poprzez generowanie reaktywnych form tlenu (ROS), które niszczą włókna kolagenu i elastyny, czyli naturalne rusztowanie naszej skóry. Badania naukowe z 2024 roku wykazały, że nawet ekspozycja na UVA przez okno prowadzi do mierzalnego spadku jędrności skóry. Co więcej, te same badania łączą długotrwałą ekspozycję na UVA z wyższym ryzykiem rozwoju czerniaka.
Syndrom twarzy kierowcy. Dlaczego jedna strona twarzy starzeje się szybciej?
Doskonałym przykładem szkodliwego działania UVA jest tak zwany „syndrom twarzy kierowcy”, czyli widoczne, asymetryczne starzenie się skóry. Badania opublikowane w czasopiśmie „Frontiers” w 2024 roku wyjaśniają, skąd bierze się to zjawisko. Przednie szyby w autach (laminowane) blokują około 94% promieni UVA, ale boczne (hartowane) już tylko około 71%.
Efekt? Strona twarzy regularnie wystawiona na słońce przez boczną szybę starzeje się znacznie szybciej. Ciekawostką z tej samej publikacji jest fakt, że w USA zmiany nowotworowe skóry częściej występują po lewej stronie ciała, podczas gdy w Australii – po prawej, co idealnie pokrywa się z umiejscowieniem kierowcy w samochodzie.
Niedobór witaminy D w Polsce. Dlaczego dotyczy aż 90% z nas?
Brak syntezy witaminy D za szybą to szczególnie zła wiadomość dla Polaków, ponieważ według danych Endocrine Society z 2024 roku aż 90% z nas ma jej niedobory. Problem ten wynika nie tylko z naszego stylu życia, w którym coraz więcej czasu spędzamy w pomieszczeniach. Kluczową rolę odgrywa też nasze położenie geograficzne, które mocno ogranicza dostęp do promieni UVB.
W okresie od października do marca kąt padania promieni słonecznych w Polsce jest zbyt mały, by efektywna synteza witaminy D w skórze w ogóle mogła zajść, nawet na zewnątrz. Gdy dodamy do tego fakt, że resztę roku często spędzamy za szybami biur i domów, tworzy to idealne warunki dla głębokich niedoborów, których objawy to często zmęczenie, spadek nastroju i obniżona odporność. Dlatego polskie wytyczne jasno zalecają suplementację witaminy D w dawce 800-2000 IU dziennie u dorosłych przez większą część roku.
Objawy niedoboru witaminy D GALERIA
Jak chronić skórę przed słońcem w domu? Dwa skuteczne rozwiązania
Podstawowym i najprostszym sposobem ochrony skóry przed promieniowaniem UVA w pomieszczeniach jest stosowanie kremów z filtrem o szerokim spektrum działania. Warto nakładać je codziennie, zwłaszcza jeśli pracujemy lub odpoczywamy blisko okna.
Badania przytoczone przez Skin Cancer Foundation dowodzą, że codzienna ochrona przeciwsłoneczna może zmniejszyć widoczne oznaki starzenia się skóry aż o 24%. Bardziej zaawansowanym rozwiązaniem są nowoczesne okna z powłoką niskoemisyjną (Low-E), które mogą blokować nawet do 95% szkodliwych promieni UV, jednocześnie poprawiając izolację termiczną budynku.
