20 tysięcy pacjentów w Pracowni Interwencji Sercowo-Naczyniowych IP CZD

Piętnastego marca 2019 w Instytucie „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” odbyła się konferencja z okazji przekroczenia liczby dwudziestu tysięcy pacjentów leczonych w Pracowni Interwencji Sercowo-Naczyniowych. Jednym z elementów spotkania było przeprowadzenie dwóch zabiegów interwencyjnych wykonanych u dzieci z wrodzonymi wadami serca.

Podczas pierwszego zabiegu zamknięto przezskórnie ubytek przegrody międzyprzedsionkowej. Takie zabiegi są standardowo prowadzone pod kontrolą fluoroskopii i przezprzełykowego badania echokardiograficznego. W czasie konferencji zastosowano dodatkowo nową opcję -  echonawigację.

Dzięki fuzji obrazów echokardiograficznego i fluoroskopowego zabieg był wykonany bezpiecznie przy dodatkowo zmniejszonej dawce promieniowania rentgenowskiego. Ta technologia może być stosowana w czasie prowadzenia różnych zabiegów interwencyjnych monitorowanych echokardiografią przezprzełykową zarówno w przypadku wad wrodzonych, jak też wad strukturalnych u dorosłych pacjentów. Echonawigacja stanowi rozwiązanie wynikające z powszechnie obowiązującej zasady minimalizowania całkowitej dawki promieniowania rentgenowskiego stosowanej w czasie procedur diagnostycznych i terapeutycznych u pacjentów z różnymi schorzeniami - mówi dr hab. n. med. Grażyna Brzezińska-Rajszys, Kierownik Kliniki Kardiologii i Pracowni Interwencji Sercowo-Naczyniowych Instytutu "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka".

U drugiego pacjenta przetoki tętniczo-żylne w płucach, będące najczęściej efektem zespołu genetycznego, powodowały nasiloną sinicę, a w przeszłości były najbardziej prawdopodobną przyczyną ropnia mózgu. Zabieg interwencyjny polegał na przezskórnej embolizacji największej z przetok odpowiednim zestawem naczyniowym, co spowodowało istotne zmniejszenie sinicy obwodowej. W czasie zabiegu wykorzystano obraz trójwymiarowy z wykonanej poprzednio tomografii komputerowej, który dzięki oprogramowaniu Heart Navigator umożliwił fuzję z obrazem fluoroskopowym. W ten sposób na ekranie fluoroskopii powstała mapa bardzo złożonej anatomii naczyniowej płuc, co ułatwiło monitorowanie zabiegu, skróciło jego czas i zmniejszyło objętość użytego środka kontrastowego.

Pracownia jest najbardziej aktywną w kraju placówką diagnostyki inwazyjnej i tzw. przezskórnego leczenia zabiegowego różnych patologii układu sercowo-naczyniowego u dzieci. Wśród pacjentów są zarówno dzieci z wadami wrodzonymi serca, jak również z chorobami naczyniowymi ośrodkowego układu nerwowego, nerek, wątroby i innych narządów. Podsumowanie doświadczenia zespołu Pracowni jest podróżą przez historię leczenia i jednocześnie przedstawieniem aktualnych możliwości nowoczesnego, niechirurgicznego leczenia wybranych patologii sercowo-naczyniowych u dzieci, zaczynając od okresu noworodkowego.

Chociaż pierwsze zabiegi przezskórne w leczeniu prostych wad wrodzonych serca u dzieci wprowadzono w Centrum Zdrowia Dziecka średnio około 10 lat po doświadczeniach światowych, to dziś dostępność do zaakceptowanych przez środowisko medyczne zabiegów jest porównywalna z najlepszymi ośrodkami na świecie.

Pierwsze inwazyjne diagnostyczne badanie serca (cewnikowanie serca) odbyło się w Centrum Zdrowia Dziecka 7. marca 1980. W tym okresie wykonywano jedynie ratujące życie noworodków z przełożeniem wielkich pni tętniczych terapeutyczne zabiegi Rashkinda. Inne zabiegi lecznicze, tzw. przezskórne zabiegi interwencyjne wprowadzano sukcesywnie, wtórnie do aktualnych możliwości. Najważniejszym okresem były lata dziewięćdziesiąte, kiedy dzięki nawiązaniu koleżeńskiej współpracy w ekspertami z Guy's Hospital w Londynie (prof. Michael Tynan i prof. Shakeel Qureshi) wprowadzono do praktyki większość zabiegów stosowanych w leczeniu dzieci z wadami wrodzonymi serca. Od tego czasu spektrum możliwości leczenia przezskórnego stale się powiększa.

Wraz z rozbudową zaplecza sprzętowego Pracowni oraz rozwojem metod diagnostyki obrazowej (echokardiografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny) optymalizacja w zakresie planowania, monitorowania i techniki prowadzenia nawet najbardziej złożonych zabiegów stała się codziennością. Obecne wyposażenie pozwala na integrację różnych metod obrazowych, a przez to zmniejszenie dawek promieniowania i podawanych środków kontrastowych. Pracownia Interwencji Sercowo-Naczyniowych w codziennej pracy wykorzystuje także techniki modelowania trójwymiarowego oraz druku przestrzennego w oparciu o najnowsze technologie certyfikowane do użytku medycznego.

Zespół Pracowni Interwencji Sercowo-Naczyniowych zainicjował w roku ubiegłym Program Wszechstronnego Szkolenia w Kardiologii Interwencyjnej u Dzieci „PO WER – KID”, realizowany we współpracy z podobnymi pracowniami działającymi w ramach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu oraz Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego – Ośrodka Badawczo-Rozwojowego we Wrocławiu. Projekt został zakwalifikowany do realizacji w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój w latach 2018-2022.