Jałowa martwica kości czyli martwica tkanki kostnej

Jałowa martwica kości to zespół chorobowy polegający na powstawaniu zmian martwiczych tkanki kostnej bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów. Nekroza zwykle diagnozowana jest u dzieci w okresie gwałtownego wzrostu kości długich. Sprawdź, jakie są przyczyny i rodzaje jałowej martwicy kości i jak przebiega jej leczenie.

Przyjmuje się, że jałowa martwica kości to grupa chorób, które polegają na zaburzeniach ukrwienia określonego obszaru tkanki kostnej, bez udziału drobnoustrojów. Nekroza kości może rozwinąć się w każdej kości - specjaliści rozróżniają aż 40 różnych martwic tkanki kostnej, przy czym najczęściej występuje u dzieci, w okresie szybkiego wzrostu kości długich - dotyka nasady rosnących kości: głowy kości udowej, guzowatości kości piszczelowej, guza piętowego oraz głowy drugiej kości śródstopia. Nekroza może obejmować też inne kości, np. kręgosłupa czy miednicy.

Jałowe martwice kości: rodzaje

• choroba Perthesa - martwica typu Legga-Calvégo-Waldenströma-Perthesa, obejmuje głowę i szyjkę kości udowej
• choroba Freiberga-Köhlera II - obejmuje głowę II lub rzadziej III kości śródstopia
• choroba Osgooda-Schlattera - to guzowatość kości piszczelowej
• choroba Scheuermanna - obejmuje płytki graniczne trzonów kręgów
• choroba Köhlera I - dotyka kość łódkowatą
• choroba Kienböcka - obejmuje kość księżycowatą
• choroba Haglunda - dotyczy nasady kości piętowej
• choroba Königa     - oddzielająca martwica kostno-chrzęstna kolana
• choroba Blounta - czyli piszczel szpotawa, zaatakowana jest bliższa przyśrodkowa część przynasady i nasady kości piszczelowej
• choroba Pannera - obejmuje główkę kości ramiennej
• choroba Preisera - obejmuje kość łódeczkowatą

Jałowe martwice kości: przyczyny

Wśród przyczyn wystąpienia jałowej martwicy kości wymieniane są:

• urazy
• leki (sterydy, leki przeciwwirusowe)
• alkohol
• choroby autoimmunologiczne - np. toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów
• chemioterapia
• choroby dekompresyjne
• choroby krwi (anemia sierpowata)

Jałowa martwica kości: objawy

Chory uskarża się na dolegliwości bólowe, które powoli narastają i ustępują po wypoczynku. Jeśli zmiana dotyczy kończyny dolnej, może wystąpić utykanie podczas chodzenia. Miejscowo występuje bolesność uciskowa, może też pojawić się obrzęk i ograniczenie ruchów stawu dotkniętego chorobą.

Jałowa martwica kości: rozpoznanie

Jałową martwicę kości ustala się na podstawie objawów i badania radiologicznego.

Jałowa martwica kości: leczenie

W przypadku jałowej martwicy kości leczenie jest długotrwałe i polega na ochronie obumarłej kości przed niekorzystnymi obciążeniami mechanicznymi (zapobiegającymi zgnieceniu nasad), przez co stwarza się warunki do odbudowy martwej kości z możliwie najmniejszymi odchyleniami od stanu prawidłowego. Jeśli zmiany dotyczą kończyny dolnej, np. kości udowej, odciążanie uszkodzonego stawu musi być całkowite.

Jałowa martwica kości: rokowania

Jałowa martwica trwa od roku do 4 lat w zależności od wieku dziecka, w którym wystąpiła. W warunkach korzystnych kończy się bez trwałych następstw, zwłaszcza gdy dotyczy martwic pozastawowych. Jeżeli są to zmiany stawowe, zwłaszcza kończyny dolnej, prognoza jest mniej korzystna i zależy od wczesnego rozpoczęcia i konsekwentnego leczenia, rozległości zmian i ich lokalizacji.