Przewlekła choroba nerek coraz częściej atakuje kobiety. Objawy są podstępne

Przewlekła choroba nerek (PChN) to jeden z najgroźniejszych „cichych zabójców”. Przez lata może rozwijać się w ukryciu, nie dając żadnych sygnałów ostrzegawczych. To właśnie dlatego statystyki są tak alarmujące: liczba zachorowań, szczególnie wśród kobiet, rośnie w dramatycznym tempie, a nowe diagnozy są często stawiane, gdy jest już za późno na skuteczne leczenie. Eksperci apelują, by przestać ignorować ten problem. Poznaj dwa proste badania laboratoryjne, które mogą uratować twoje nerki.

Problem narasta: dlaczego PChN atakuje najczęściej kobiety 70+?

W ostatnich dekadach globalnie odnotowano znaczący wzrost zachorowań i zgonów spowodowanych przewlekłą chorobą nerek. W centrum uwagi znaleźli się pacjenci starsi — najwięcej nowych diagnoz stawia się kobietom między 70. a 74. rokiem życia (zdaniem badaczy tylko w 2021 roku w tej grupie osób było to aż 1,66 mln przypadków).

Choć główne przyczyny choroby są takie same dla obu płci, eksperci podkreślają, że u kobiet dochodzą specyficzne czynniki ryzyka:

• Choroby autoimmunologiczne: Kobiety są częściej dotknięte chorobami, takimi jak toczeń rumieniowaty układowy, które bezpośrednio uszkadzają nerki.
• Ryzyko ciążowe: Przebycie stanu przedrzucawkowego w ciąży może zwiastować problemy z nerkami w późniejszym życiu.
• Zaostrzone konsekwencje: PChN u kobiet często prowadzi do poważniejszej anemii i szybszego rozwoju osteoporozy, co wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Masz cukrzycę lub nadciśnienie? To ciche czynniki, które niszczą nerki

Specjaliści wskazują, że za przewlekłą chorobę nerek najczęściej odpowiadają powszechne, przewlekłe schorzenia. Jeśli masz którykolwiek z poniższych, ryzyko jest wysokie:

• Cukrzyca typu 1 i 2: To absolutnie najczęstsza przyczyna PChN na świecie. Bez ścisłej kontroli cukru, nerki ulegają nieodwracalnym uszkodzeniom.
• Nadciśnienie tętnicze: Wysokie ciśnienie powoli niszczy naczynia krwionośne w nerkach. Pamiętaj: nadciśnienie może być zarówno przyczyną, jak i objawem PChN.
• Kłębuszkowe zapalenie nerek: Ta pierwotna choroba nerek często rozwija się podstępnie, a w połączeniu z innymi schorzeniami, znacząco zwiększa ryzyko niewydolności.

Symptomy alarmowe: nerki nie bolą! Zwróć uwagę na niespecyficzne objawy

PchN bardzo często wykrywana jest z dużym opóźnieniem, gdyż w początkowej fazie najczęściej nie daje wyraźnych objawów. Dlatego tak ważne jest holistyczne podejście do zdrowia. Należy regularnie robić podstawowe badania krwi, monitorować poziom cukru oraz ciśnienie tętnicze.

Dlaczego to takie ważne? Jedną z przyczyn PChN jest cukrzyca typu 2, która również przez długi czas może nie dawać objawów. A zatem bez badań profilaktycznych oceniających stan zdrowia łatwo narazić organizm nie tylko na cukrzycę, ale i na przewlekłą chorobę nerek. Przypominamy, że zgodnie z normami poziom cukru na czczo o poranku powinien wynosić od 70 do 99 mg/dL.

Podobnie jest z nadciśnieniem - wiele osób nie wie, że ma za wysokie ciśnienie, dopóki nie pojawią się powikłania. Warto więc przypomnieć, że idealny wynik ciśnienia tętniczego w spoczynku wynosi 120/80 mm Hg. 

Specjaliści z Mayo Clinic podkreślają, że objawy PChN rozwijają się stopniowo, zwłaszcza jeżeli samo uszkodzenie nerek postępuje powoli. Natomiast z upływem czasu rozwijająca się utrata funkcji nerek może powodować nagromadzenie płynów oraz odpadów ustrojowych.

To ostatecznie może powodować występowanie takich objawów jak: 

• nudności,
• wymioty,
• utrata apetytu,
• zmęczenie i osłabienie,
• zaburzenia snu,
• problemy z koncentracją,
• zwiększone lub zmniejszone oddawanie moczu,
• skurcze mięśni,
• obrzęk stóp i kostek,
• sucha, swędząca skóra,
• nadciśnienie tętnicze,
• duszności (jeżeli płyn zacznie gromadzić się w płucach),
• ból w klatce piersiowej (jeśli płyn pojawi się wokół wyściółki serca).

Warto pamiętać, że objawy przewlekłej choroby nerek dość często są niespecyficzne, gdyż PChN może wystąpić na skutek zróżnicowanych chorób. Natomiast nerki mają także zdolność odzyskania utraconych funkcji, a zatem symptomy choroby nie zawsze się pojawią, dopóki nie dojdzie do nieodwracalnych uszkodzeń narządu.

Dwa proste badania. Klucz do wczesnego wykrycia PChN

Najskuteczniejszą bronią przeciwko PChN jest proaktywna profilaktyka. Zamiast czekać na niespecyficzne objawy, wymagaj tych dwóch badań w ramach rocznych kontroli, zwłaszcza jeśli masz 50 lat lub cierpisz na cukrzycę/nadciśnienie:

1. Kreatynina we krwi i wskaźnik eGFR

Badanie kreatyniny pozwala na wyliczenie wskaźnika eGFR (szacunkowa filtracja kłębuszkowa).To eGFR, a nie sama kreatynina, jest kluczowy. Wartość poniżej 60 mL/min/1,73m2 to sygnał alarmowy, nawet jeśli czujesz się dobrze.

2. Badanie moczu pod kątem albuminurii (białkomocz)

Albuminuria (obecność albuminy w moczu) to często pierwszy sygnał uszkodzenia nerek.Wykrycie białka w moczu może wyprzedzić spadek eGFR o lata – to najwcześniejszy wskaźnik uszkodzenia nerek.

PChN – co po diagnozie? 3 kroki, by spowolnić chorobę

Jeżeli diagnoza PChN została postawiona, najważniejsze jest spowolnienie jej postępu. To w dużej mierze zależy od ciebie:

• Ściśle kontroluj ciśnienie i cukier: to absolutny priorytet. Lekarz ustali ci cele leczenia, które są często bardziej restrykcyjne niż u zdrowych osób.
• Ostrożnie z lekami: unikaj leków przeciwbólowych z grupy NLPZ, które są nefrotoksyczne i mogą gwałtownie pogorszyć stan nerek.
• Zmodyfikuj dietę: konieczna jest dieta niskosolna oraz z dostosowaną do stadium PChN ilością białka, potasu i fosforu. Zawsze konsultuj dietę z lekarzem lub dietetykiem.

Zobacz galerię: Ważne badania kobiet 40+. Lista

Zobacz galerię 11 zdjęć

Polska na ucho

Doktórka

Magdalena Siraga