Torbiel celomatyczna - przyczyny, objawy, leczenie

Torbiel celomatyczna to wrodzona zmiana występująca głównie w śródpiersiu przednim. Nazywana jest również torbielą osierdziowo-międzybłonkową. Zmiana ta powstaje z przetrwałego zagięcia pierwotnej jamy osierdziowej. Jakie są objawy torbieli celomatycznej i jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Torbiel celomatyczna - budowa
2. Torbiel celomatyczna - przyczyny
3. Torbiel celomatyczna - objawy
4. Torbiel celomatyczna - zagrożenia
5. Torbiel celomatyczna - diagnoza
6. Torbiel celomatyczna - leczenie

Torbiel celomatyczna nieco częściej występuje u mężczyzn. Pomimo łagodnego charakteru może być niebezpieczna, ponieważ istnieje możliwość jej pęknięcia, wystąpienia krwotoku lub zakażenia.

Znaczna część chorych nie odczuwa żadnych dolegliwości związanych z torbielą. To sprawia, że jest ona wykrywana przypadkowo. Szacuje się, że zmiany powstają u 1 na 100 tysięcy osób.

Torbiel celomatyczna - budowa

To zmiana patologiczna w śródpiersiu. Wraz z torbielami wywodzącymi się z pierwotnej cewy pokarmowej jest pozostałością zaburzeń rozwojowych z okresu prenatalnego. Zbudowana jest z tkanki łącznej włóknistej pokrytej międzybłonkiem. Często wypełnia ją płyn.

Specjaliści uważają, że torbiel celomatyczna to zmiana łagodna, bez tendencji do złośliwienia. Prawie zawsze rozwija się w śródpiersiu przednim, zazwyczaj po prawej stronie klatki piersiowej.

Znacznie rzadziej torbiele celomatyczne występują w śródpiersiu górnym, tylnym, w okolicach wnęk płuc czy w sąsiedztwie łuku aorty. Torbiele celomatyczne nie rozwijają się na płucach, lecz w ich okolicy.

Torbiel celomatyczna - przyczyny

Dotychczas nie ma stuprocentowej pewności, jakie są przyczyny powstawania torbieli w śródpiersiu. Obowiązują dwie teorie.

Pierwsza odnosi się do nieprawidłowego połączenia zatok występujących we wczesnych okresach rozwojowych zarodka, z których powstaje worek i jama osierdziowa. Gdy jedna z zatok nie połączy się z pozostałymi, to dochodzi do powstania uchyłku osierdziowego i rozwoju torbieli celomatycznej.

Druga teoria mówi o nieprawidłowym oddzieleniu się jamy osierdziowej od jamy opłucnej w okresie zarodkowym.

Torbiele celomatyczne są diagnozowane zarówno u osób młodych, jak i starszych.

Torbiele mogą być uszypułowane. Mówiąc obrazowo jest to torbiel na nóżce, przez co bywa ruchoma.

Czytaj też: Polipy: rodzaje, umiejscowienie

Torbiel celomatyczna - objawy

W większości przypadków (około 70%) torbiele celomatyczne nie dają żadnych objawów. Dzieje się tak przede wszystkim wtedy, gdy torbiel ma niewielkie rozmiary. Jeżeli torbiel jest duża może pojawić się:

• ból w klatce piersiowej
• uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej
• kaszel
• duszność
• utrudnione połykanie
• uczucie pełności w jamie brzusznej po posiłku

Torbiel celomatyczna - zagrożenia

Jak wcześniej wspomniano torbiele osierdziowo-międzybłonkowe nie mają tendencji do złośliwienia. Ale bywają niebezpieczne, ponieważ może dojść do pęknięcia (perforacji) torbieli, co kończy się krwotokiem i zakażeniem.

Zmiany te mogą być przyczyną zespołu żyły głównej górnej lub ucisku tętnic płucnych. Zdarza się także, że prowokują obrzęk płuc.

Jeżeli torbiel jest uszypułowana może dojść do jej skręcenia, co objawia się bardzo silnym bólem w klatce piersiowej. Na szczęście, takie sytuacje zdarzają się bardzo rzadko.

Torbiel celomatyczna - diagnoza

Już wspomnieliśmy, że torbiele celomatyczne są rozpoznawane przypadkowo, zazwyczaj podczas prześwietlenia klatki piersiowej (RTG).

W przypadku podejrzenia torbieli, pacjenta kieruje się na bardziej precyzyjne badania radiologiczne, jak:

• tomografia komputerowa (TK)
• rezonans magnetyczny (MRI)
• echokardiografia (echo serca)

W badaniu radiologicznym na ogół stwierdza się gładką, zaokrągloną masę, która przylega do serca. Przy połączeniu torbieli z jamą osierdzia, jej obraz będzie się zmieniał w zależności od fazy oddechu.

Torbiel celomatyczna - leczenie

Leczenie torbieli celomatycznych zależy od ich wielkości. Jeżeli są małe, nie dają uciążliwych dla chorego objawów, lekarz może zaproponować leczenie zachowawcze lub w ogóle od tego odstąpić i zalecić obserwacje zmiany.

Torbiele duże i dające niemiłe objawy należy leczyć. Zazwyczaj wykonuje się przezskórne nakłucie torbieli i ewakuację płynu, który się w niej znajduje.

Niestety, torbiele celomatyczne mogą się odnawiać. Aby tak się nie stało, przeprowadza się sklerotyzację.

Zabieg polega na wstrzyknięciu do wnętrza zmiany stężonego etanolu, co wywołuje zwłóknienie jej wnętrza. W przypadku niezadowalających efektów leczenia, torbiel wycina się operacyjnie.

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz