Nie każdy lek “lubi się” z magnezem. Poznaj 5 niebezpiecznych interakcji

Magnez wspiera pracę mięśni i układu nerwowego, ale przyjmowany w nieodpowiednim momencie może wiązać się z częścią leków i obniżać ich wchłanianie. Sprawdź, z jakimi grupami leków nie należy łączyć suplementów magnezu i jak je bezpiecznie rozdzielać w czasie, na podstawie zaleceń instytucji naukowych i przeglądów specjalistycznych.

Coraz więcej osób sięga po suplementy magnezu, szukając wsparcia dla snu, koncentracji czy redukcji skurczów mięśni. Niemniej nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, że tego rodzaju pierwiastek może wchodzić w interakcje z niektórymi terapiami doustnymi. Największe ryzyko dotyczy tworzenia nierozpuszczalnych kompleksów w przewodzie pokarmowym oraz wpływ na gospodarkę magnezu w organizmie. To z kolei bywa istotne zwłaszcza przy długotrwałym leczeniu. Poniżej wyjaśniamy szczegóły.

• Magnez jest kluczowym pierwiastkiem dla pracy mięśni, układu nerwowego i serca, ale może wchodzić w interakcje z pięcioma grupami leków, obniżając ich wchłanianie lub skuteczność.
• Do interakcji dochodzi głównie poprzez tworzenie nierozpuszczalnych kompleksów w przewodzie pokarmowym lub wpływ leków na gospodarkę magnezu w organizmie.
• Bezpieczna suplementacja wymaga zachowania odpowiednich odstępów czasowych między magnezem a lekami oraz regularnej kontroli poziomu magnezu przy długotrwałej terapii niektórymi lekami.

Ile magnezu dziennie potrzebuje organizm i dlaczego jest tak ważny?

Zalecane dzienne spożycie magnezu dla dorosłych wynosi 400–420 mg dla mężczyzn i 310–320 mg dla kobiet; w ciąży i laktacji wartości są nieco wyższe. Jednocześnie górny tolerowany poziom spożycia dotyczy wyłącznie magnezu z suplementów i leków i dla osób ≥19 r.ż. wynosi 350 mg/dzień. Te liczby pomagają zaplanować bezpieczną suplementację i uniknąć działań niepożądanych, takich jak biegunka przy wysokich dawkach soli magnezu.

Magnez uczestniczy w ponad 300 reakcjach enzymatycznych, wpływając m.in. na przewodnictwo nerwowo-mięśniowe, rytm serca, gospodarkę glukozy i ciśnienie tętnicze. Około 30–40% spożytego magnezu ulega wchłonięciu, a biodostępność zależy od formy chemicznej i rozpuszczalności preparatu. 

Większość magnezu (około 90%) wchłania się w jelicie cienkim głównie drogą paracelularną, czyli przez przestrzenie między komórkami nabłonka. Mniejsza część tego procesu przebiega w sposób kontrolowany, z udziałem specjalnych kanałów białkowych TRPM6 i TRPM7. Na efektywność przyswajania magnezu mogą wpływać zmiany pH w przewodzie pokarmowym oraz niektóre leki, np. długotrwale hamujące wydzielanie kwasu żołądkowego, co może ograniczać jego absorpcję.

Magnez a antybiotyki - zwróć uwagę na tę grupę leków

Sole magnezu tworzą w przewodzie pokarmowym nierozpuszczalne kompleksy z antybiotykami z grupy tetracyklin (np. doksycyklina) i fluorochinolonów (np. ciprofloksacyna, lewofloksacyna). Skutkiem jest istotny spadek wchłaniania i efektywności antybiotyku. Aby zminimalizować interakcję, antybiotyk należy przyjmować co najmniej 2 godziny przed suplementem magnezu lub 4–6 godzin po nim. Jeśli w Twoim schemacie są także wieloskładnikowe preparaty multiwitaminowe lub leki zobojętniające kwas żołądkowy z magnezem, obowiązują te same odstępy. 

Czy leki na osteoporozę można łączyć z magnezem?

Jeśli przyjmujesz leki z grupy bisfosfonianów stosowane w leczeniu i profilaktyce osteoporozy to zachowaj ostrożność sięgając po magnez. Bisfosfoniany działają poprzez hamowanie aktywności osteoklastów, czyli komórek odpowiedzialnych za rozkład tkanki kostnej, co spowalnia utratę masy kostnej i wspiera jej odbudowę.

Doustne bisfosfoniany, takie jak alendronian i risedronian, mają z natury bardzo niską biodostępność. Obecność jonów magnezu w przewodzie pokarmowym dodatkowo zmniejsza ich wchłanianie, ponieważ kationy dwuwartościowe tworzą z nimi nierozpuszczalne kompleksy. 

Z tego powodu leki te należy przyjmować rano, na czczo, popijając wyłącznie wodą, a suplementy magnezu dopiero po zachowaniu odpowiedniego odstępu czasowego, minimum 2 godziny, a najlepiej zgodnie z zaleceniami lekarza lub treścią ulotki konkretnego preparatu.

Z jakimi lekami nie łączyć magnezu? Nie tylko IPP

Tym razem nie chodzi o klasyczne ostrzeżenie przed łączeniem leków z suplementami, ale o poważne ostrzeżenie kliniczne. Otóż, długotrwałe stosowanie inhibitorów pompy protonowej (IPP) może prowadzić do hipomagnezemii poprzez ograniczenie wchłaniania jelitowego. W części przypadków wyrównanie poziomu magnezu wymaga zmiany leczenia. Stąd zaleca się rozważenie oznaczeń magnezu w surowicy przed rozpoczęciem długiej terapii IPP i okresową kontrolę w trakcie.

Kolejną grupą są leki moczopędne. To one działają różnokierunkowo na bilans magnezu. Pętlowe i tiazydowe zwiększają jego wydalanie i mogą prowadzić do niedoboru, natomiast diuretyki oszczędzające potas zmniejszają utratę magnezu. Dlatego uzasadniona jest kontrola stężenia magnezu i dostosowanie podaży przy długotrwałej terapii, zwłaszcza u osób starszych i z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Podsumowując, jeżeli suplementujesz magnez, to nie łącz go z takimi lekami jak:

1. Antybiotyki tetracyklinowe – np. doksycyklina, tetracyklina.
2. Antybiotyki fluorochinolonowe – np. ciprofloksacyna, lewofloksacyna.
3. Bisfosfoniany – np. alendronian, risedronian.
4. Leki moczopędne – pętlowe, tiazydowe oraz oszczędzające potas.
5. Inhibitory pompy protonowej (IPP) – np. omeprazol, esomeprazol, pantoprazol.

Kiedy magnez, a kiedy leki? Nie łącz i wybierz właściwą porę

W codziennej praktyce najważniejszy jest czas. W przypadku antybiotyków z grupy tetracyklin i fluorochinolonów zachowaj przynajmniej 2 godziny przerwy przed przyjęciem magnezu lub 4–6 godzin po antybiotyku. Bisfosfoniany przyjmuj wyłącznie na czczo, popijając wodą; magnez dołóż dopiero po bezpiecznym odstępie czasowym wskazanym w charakterystyce leku, minimum 2 godziny. 

Jeśli stosujesz długo IPP lub leki moczopędne, porozmawiaj z lekarzem o ewentualnej kontroli poziomu magnezu i o dawkowaniu suplementu. Te zasady wynikają z zaleceń opracowanych dla profesjonalistów i są zgodne z edukacyjnymi materiałami przeglądowymi dla pacjentów.

Magdalena Siraga