Zanik mózgu po alkoholu. Może być groźniejszy niż marskość wątroby

Podczas picia alkoholu „obrywa” nie tylko wątroba. Szczególnie narażony na uszkodzenia jest również mózg. Alkoholowy zanik mózgu prowadzi do objawów otępiennych, podobnych jak w schorzeniach demencyjnych. Co więcej, objawy mogą pojawić się nawet po długim czasie od zaprzestania picia.

Alkohol - wpływ na mózg

O tym, że alkohol szkodzi zdrowiu, powszechnie wiadomo. Równie powszechne jest jednak nadużywanie alkoholu oraz uzależnienie od alkoholu. Szacuje się, że uzależniony jest co najmniej co 50. Polak lub Polka. Nadużywa aż co 8. osoba w tym kraju. W rodzinach, w których jest problem z alkoholem, żyje w Polsce nawet 2 miliony dzieci. I drugie tyle dorosłych: uzależnionych i współuzależnionych.

To, czego najbardziej boją się osoby uzależnione od alkoholu, jak i nadużywające, to zwykle po prostu konsekwencje picia: kac, złe samopoczucie, ewentualne konsekwencje w pracy. A jednak i to zwykle nie przekonuje do zaprzestania picia.

Tak samo nie przekonują informacje, że alkohol szkodzi zdrowiu. Wizja marskości wątroby wydaje się zwykle daleka. Mało kto zdaje sobie też dokładnie sprawę z tego, jak bardzo alkohol uszkadza mózg.

Alkoholowy zanik mózgu - co to 

Alkoholowy zanik mózgu polega zupełnie dosłownie na zaniku, atrofii i degeneracji niektórych partii mózgu i móżdżku. Cerebellopatia alkoholowa to uszkodzenie mózgu, które może ujawnić się także po dawniejszym nadużywaniu alkoholu, nawet po okresie abstynencji. Szczególnemu uszkodzeniu ulegają komórki mózgowe u osób, które nadużywają alkoholu w młodym wieku.

Powodowana przez alkoholowy zanik mózgu alkoholowa choroba otępienna to efekt uszkodzenia istoty szarej, układu limbicznego, móżdżku. Zanikanie kory mózgowej, które przyczynia się do otępiennego zespołu alkoholowego, daje objawy podobne do innych chorób neurodegeneracyjnych czy demencji.

U osoby cierpiącej na alkoholowy zanik mózgu pojawia się zaburzenie funkcji poznawczych, obniżenie zdolności intelektualnych, utrata kontroli nad emocjami, utrata kontroli nad zachowaniami, np. podejmowanie zachowań infantylnych lub niezrozumiałych dla otoczenia, pojawia się też skłonność do agresji, lekceważenie norm społecznych. 

Alkoholowy zanik mózgu - objawy

Objawy alkoholowego zaniku mózgu przypominają chorobę Alzheimera albo inną postać demencji. Degeneracja kory mózgowej i robaka móżdżku, do których dochodzi pod wpływem etanolu i jego metabolitów, prowadzi m.in. do niezbornego chodu, ataksji, niemożności utrzymania równowagi (nawet na trzeźwo), specyficznego chodu na tzw. szerokiej podstawie, z szeroko rozstawionymi stopami.

Chory stale mówi niewyraźnie, niekiedy w sposób przypominający intonacją skandowanie. Nawet po długiej abstynencji utrzymuje się drżenie kończyn, przypominające chorobę Parkinsona. Sukcesywnie pogarsza się stan psychiczny pacjenta, którego objawy otępienne ulegają nasileniu i obejmują:

• zaburzenia pamięci,zapominanie słów, mylenie osób,
• zaburzenia funkcji poznawczych, niemożność przyswajania nowej wiedzy,
• zaburzenia procesów myślowych, zachowania niestosowne i infantylne, 
• regres zdolności liczenia,
• regres zdolności językowych,
• utratę orientacji w czasie i przestrzeni.

Alkoholowy zanik mózgu - diagnostyka, leczenie, rokowanie

W celu diagnostyki niezbędne jest wykonanie rezonansu magnetycznego, który ujawni zakres zmian zanikowych. Dzięki pewnej neuroplastyczności mózgu, po zaprzestaniu picia jest szansa na zatrzymanie i spowolnienie rozwoju choroby. W początkowej fazie alkoholowego zaniku mózgu, przy zachowaniu abstynencji, jest nawet szansa na cofnięcie niektórych zmian demencyjnych.

Leczenie polega na całkowitej abstynencji, suplementacji dużych dawek witamin z grupy B, które są odpowiedzialne za prawidłową pracę układu nerwowego, magnezu, koenzymu Q10, witaminy C, a także witamin i minerałów, których organizm alkoholika może być pozbawiony na skutek długiego nadużywania alkoholu.

Nieleczony alkoholowy zanik mózgu, przy jednoczesnym stałym sięganiu po alkohol, prowadzi do pogłębienia zaburzeń otępiennych, nasilenia objawów demencji, a wreszcie do utraty przez pacjenta sprawności psychofizycznej i do śmierci. 

Katarzyna Głuszak, redaktorka