Tak reaguje mózg w nocy, kiedy pijesz kawę wieczorem. Szkodliwe zwłaszcza w tym wieku

Picie kawy ma nas obudzić, czasem wspomóc w pracy, a przede wszystkim dodać energii. Stąd zazwyczaj sięgamy po nią głównie rano. Choć wiadomo, że filiżanka kofeiny późnym wieczorem może utrudniać sen, to naukowcy zauważyli coś jeszcze.

Niektórzy uznają, że mogą wypić kawę i pójść spać, że tak naprawdę kofeina na nich nie działa. A zatem jak mają ochotę, to piją ją nawet wieczorem, a potem zasypiają bez trudu. Ale co wtedy robi mózg? Sprawdzamy. 

Kofeina a regeneracja mózgu. Czy można pić kawę wieczorem?

Wielu z nas pewnie choć raz zastanawiało się, czy pić kawę wieczorem. Teoretycznie to kwestia wyboru i jeśli kryje się za tym ogromna ochota to czasem trudno sobie odmówić. Trzeba jednak liczyć się z tym, że wpływ kofeiny na mózg w nocy nie ogranicza się wyłącznie do tego czy zaśniemy, czy też nie. 

Najnowsze badania opublikowane na łamach Nature Communications Biology ukazują, że kofeina podnosi złożoność sygnałów mózgowych i sprawia, że mózg znajduje się bliżej stanu krytycznego. 

Naukowcy z University of Montreal w Kanadzie wyjaśniają, że kiedy mówimy o krytyczności, to wskazujemy na równowagę pomiędzy elastycznością a strukturą. To właśnie taki stan jest uznawany za najbardziej wydajny pod kątem uczenia się, podejmowania decyzji, czy przetwarzania informacji. 

Choć to bardzo potrzebne za dnia, zwłaszcza kiedy mamy sporo zadań do wykonania, to już nocą jest zupełnie inaczej. Skutkiem spożywania kawy późnym wieczorem lub nocą może być nie tylko problem z zasypianiem, ale także fakt, że przyczyniamy się do zmiany sposobu działania mózgu.

Jak kawa wpływa na fazy snu?

W badaniu wzięło udział 40 osób. Uczestników podzielono na dwie grupy. Część z nich otrzymywała 200 g kofeiny a część placebo. Następnie każdej osobie wykonano elektroencefalografię snu (EEG)

Po przeanalizowaniu odczytów EEG autorzy badań zauważyli, że spożycie kofeiny prowadzi do tego, że mózg nie odpoczywa, ale pozostaje w krytycznym reżimie oraz cechuje go bardziej złożona dynamika neuronalna. 

Ta zmiana w rytmicznej aktywności mózgu może pomóc wyjaśnić, dlaczego kofeina wpływa na wydajność, z jaką mózg regeneruje się w nocy, co może mieć potencjalne konsekwencje dla przetwarzania pamięci

 - wskazał neurobiolog Karim Jerbi z University of Montreal.

Poza tym działanie kofeiny doprowadziło do osłabienia fal delta, theta oraz alfa, które jak wiemy, są kluczowe dla zaawansowanej fazy snu NREM. To właśnie w tej fazie dochodzi do utrwalania pamięci oraz regeneracji funkcji poznawczych. 

Czy młodzi ludzie są bardziej wrażliwi na kofeinę?

Jak sugerują wyniki badań, kawa o późnej porze nie służy zwłaszcza młodszym osobom. A mianowicie chodzi o grupę wiekową w przedziale 20-27 lat. Powodem jest fakt, że w mózgach młodszych osób znajduje się więcej receptorów adenozyny. 

Cząsteczki tego związku chemicznego powoli gromadzą się w mózgu w ciągu dnia. Stąd z czasem dochodzi do wzmożonego uczucia zmęczenia. Natomiast kofeina blokuje receptory, które wchodzą w reakcję z adenozyną, dlatego zyskujemy chwilowy zastrzyk energii. 

A skoro młodzi ludzie mają więcej receptorów adenozyny, to mogą być także bardziej wrażliwi na działanie kofeiny. Dlatego szczególnie młodsze osoby powinny unikać picia kawy wieczorem lub nocą.

- Kofeina jest psychoaktywnym stymulantem, który jest spożywany przez osoby w każdym wieku na co dzień w szerokiej gamie produktów, takich jak kawa, herbata, napoje bezalkoholowe, napoje energetyczne, czekolada i kilka leków farmaceutycznych. Dlatego kluczowe jest zrozumienie, w jaki sposób kofeina wpływa na mózg podczas snu i w różnym wieku - dodają autorzy badań.

Magdalena Siraga