Ból psychogenny – co to takiego i jak go rozpoznać?

Weryfikacja

Autor: Klaudia Kierzkowska

Ból psychogenny często uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Jest źródłem frustracji pacjentów i ich rodzin. Wiele osób zmaga się z nim przez lata i doszukuje jego źródła, a tak naprawdę ból psychogenny wywołany jest przewlekłym stresem i cierpieniem. Jakie są jego rodzaje, i jak wygląda leczenie?

Ból psychogenny pojawia się najczęściej wtedy, gdy dana osoba czuje się przygnębiona, zestresowana lub ma problemy ze zdrowiem. Wzmacnia się w odpowiedzi na sytuacje stresowe i silne przeżywanie negatywnych emocji. Choć jego odczuwanie jest ściśle związane ze stanem psychicznym, chorzy często nie zdają sobie z tego sprawy i nie łączą ze sobą tych dwóch faktów.

Czym jest ból psychogenny?

Ból psychogenny manifestuje się długotrwałym, silnym i uporczywym bólem, którego pochodzenie nie jest wyjaśnione ani obecnością zaburzeń somatycznych ani procesami fizjologicznymi. Jednak mimo braku jego konkretnego pochodzenia, może być odczuwalny w jednej lub kilku częściach ciała.

Nierzadko pogarsza przebieg chorób somatycznych, czyli takich, które związane są z faktycznym bólem. Po pewnym czasie ból nasila się do tego stopnia, że utrudnia normalne funkcjonowanie i wykonywanie codziennych czynności.

Bólu psychogennego nie należy mylić z napięciem bólowym głowy, migrenami czy dolegliwościami bólowymi pojawiającymi się w przebiegu depresji.

Rodzaje bólu psychogennego

Wyróżniamy dwa rodzaje bólu psychogennego:

• ostry, przewlekły ból, który tak jak szybko się pojawia tak szybko i ustępuje
• oraz przewlekły ból utrzymujący się miesiącami, a czasami nawet i latami.

Ten, który pojawia się jednorazowo, szybko ustępuje i nie jest mocny. Nie wymaga też interwencji lekarskiej. Jednak silny, przewlekły i uporczywy wymaga konsultacji lekarskiej i rozpoczęcia leczenia.

Podłoże bólu psychogennego

Pochodzenie bólu psychogennego wciąż nie zostało wyjaśnione, jednak najczęściej pojawia się przy:

• zaburzeniach lękowych,
• depresji,
• czy afektywnej chorobie dwubiegunowej.

Może towarzyszyć atakom paniki, a niekiedy jest pozostałością po chorobie i trudnych przeżyciach mających wpływ na zdrowie psychiczne chorego.

Na ból psychogenny uskarżają się nie tylko dorośli, ale i dzieci, które czują się odrzucone, szukają miłości i uwagi bliskich.

Dolegliwości o nieznanym pochodzeniu mogą pojawić się przy rozwodzie rodziców, stracie bliskiej osoby, ale także wtedy, gdy dziecko czuje się odepchnięte i pozbawione uwagi rodziców.

Jak rozpoznać ból psychogenny?

Ból psychogenny najczęściej pojawia się w klatce piersiowej, promieniuje do szyi i ramion, a tym samym przypomina zawał serca. Osoby doświadczające wspomnianego bólu skarżą się również na dolegliwości bólowe głowy, pleców, brzucha i mięśni. Choć może wystąpić u każdego, to częściej pojawia się u kobiet.

Chory doświadczający bólu psychogennego nie zdaje sobie sprawy, że stoją za nim problemy emocjonalne i psychiczne. Kiedy po wizycie u wielu specjalistów i wykonaniu dziesiątek badań, podłoże bólu wciąż nie jest znane, pojawia się jeszcze większy lęk i niepokój. Dlatego tak ważne jest, by podczas wywiadu lekarskiego specjaliści wzięli również pod uwagę stan emocjonalny pacjenta.

Jeśli źródło bólu jest trudne do ustalenia, stosowanie różnych metod leczenia nie przynosi poprawy, a dodatkowo występują objawy depresyjne, to najprawdopodobniej mamy do czynienia z bólem psychogennym.

Leczenie bólu psychogennego

Leczenie bólu psychogennego, a także i jego rozpoznanie, jest wyzwaniem zarówno dla lekarza, jak i pacjenta. Prawidłowa diagnoza może być postawiona dopiero po wykluczeniu wszystkich możliwych przyczyn bólu.

Leczenie bólu psychogennego jest długim i skomplikowanym procesem. Najczęściej obejmuje leczenie farmakologiczne i terapię rodzinną. Jednak pacjenci często wypierają postawioną diagnozę i nie chcą dać się przekonać do podjęcia terapii. Przyjmują leki przeciwbólowe i poszukują innych form leczenia dolegliwości bólowych.

Klaudia Kierzkowska