Acetylocysteina - wskazania, przeciwwskazania, skutki uboczne

Acetylocysteina jest lekiem mukolitycznym stosowanym przy kaszlu produktywnym tzw. mokrym. Lek ten ma wysoki profil bezpieczeństwa i jest często przepisywany przez lekarzy laryngologów i pulmonologów.

Spis treści

1. Działanie acetylocysteiny
2. Wskazania do stosowania acetylocysteiny
3. Dawkowanie acetylocysteiny
4. Przeciwwskazania do stosowania acetylocysteiny
5. Ostrzeżenia i środki ostrożności podczas terapii
6. Interakcje z innymi lekami
7. Działania niepożądane acetylocysteiny

Acetylocysteina występuje w formie tabletek musujących, roztworu doustnego, proszku do sporządzania roztworu doustnego, kapsułek oraz roztworu do inhalacji. Substancja ta jest dopuszczona do leczenia dorosłych i dzieci od 3. roku życia.

Działanie acetylocysteiny

Acetylocysteina jest lekiem mukolitycznym. Oznacza to, że zmniejsza lepkość wydzieliny zalegającej w układzie oddechowym. Działanie tej substancji polega na rozbijaniu mostków dwusiarczkowych peptydów występujących w gęstym śluzie.

Zalegająca w drogach oddechowych wydzielina staje się mniej lepka i rzadsza, co pozwala choremu na efektywniejsze jej wykasływanie. Substancja ta działa zarówno na śluz jałowy jak i na śluz ropny.

Dodatkowo acetylocysteina ogranicza wydzielanie samego śluzu przez zakażone bakteriami komórki. Należy również podkreślić, że acetylocysteina upośledza zdolność bakterii do przylegania do nabłonka.

Wskazania do stosowania acetylocysteiny

Substancja ta jest wskazana jako lek rozrzedzający gęstą wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych i usprawnia jej odkrztuszanie. Acetylocysteina jest nie tylko stosowana w produktywnym kaszlu, ale także w zapaleniu zatok i wysiękowym zapaleniu ucha środkowego.

W lecznictwie szpitalnym acetylocysteina jest także podawana jako środek na zatrucie paracetamolem. Wiąże ona toksyczne metabolity paracetamolu i ochrania wątrobę przed uszkodzeniem.

Dawkowanie acetylocysteiny

• Dorośli i młodzież od 14. roku życia: max 600 mg dziennie. Zwykle podawane jest 200 mg 3 razy na dobę. Istnieje jednak preparat w sprzedaży zawierający 600 mg acetylocysteiny, wtedy należy przyjąć pojedynczą dawkę.
• Dzieci wieku od 7 do 14 lat: max dawka dobowa wynosi 400 mg. Dawkę dobową najlepiej jest podzielić na dwie.
• Dzieci od 3 do 6 lat: max dawka dobowa wynosi 300 mg. Dawkę dobową należy podzielić na 2 lub 3 podania.

W charakterystyce produktu leczniczego podkreśla się, iż nie należy stosować acetylocysteiny dłużej niż 5 dni bez zalecenia lekarza.

Lek należy przyjmować po posiłku. Podczas terapii pacjent powinien pić dużo wody. Ostatnią planowaną dawkę acetylocysteiny można podać najpóźniej 4 godziny przed snem.

Nie należy stosować u dzieci poniżej 3. roku życia.

Przeciwwskazania do stosowania acetylocysteiny

Nie należy przyjmować leku jeśli pacjent ma nadwrażliwość na którykolwiek substancję w preparacie.

U pacjentów z chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy acetylocysteina nie jest zalecana. Takie ograniczenie wynika z możliwości podrażnienia błony śluzowej żołądka i zaostrzenia objawów choroby wrzodowej.

Z tego samego powodu odradza się przyjmowania acetylocysteiny w przypadku żylaków przełyku, stanu astmatycznego lub nadreaktywności oskrzeli. U pacjenta chorego na astmę acetylocysteina może spowodować skurcz oskrzeli więc jest inicjatorem stanu astmatycznego.

Lek nie powinien być podawany pacjentom którzy mają mniejszą zdolność odkrztuszania wydzieliny.

Nie mogą jej stosować kobiety w ciąży i kobiety karmiące. Wiąże się to z brakiem badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania acetylocysteiny w okresie ciąży czy karmienia.

Ostrzeżenia i środki ostrożności podczas terapii

Jeśli acetylocysteina jest podawana wspomagająco przy antybiotykoterapii doustnej zaleca się stosowanie co najmniej dwugodzinnej przerwy pomiędzy dawką leku wykrztuśnego a antybiotykiem.

Bardzo rzadkim i niebezpiecznym zjawiskiem po zastosowaniu acetylocysteiny jest wystąpienie reakcji skórnej znanej jako zespół Stevensa-Johnsona lub zespół Lyella. Kiedy zmiany skórne pojawiają się na ciele chorego powinien on natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Acetylocysteina wpływa na metabolizm histaminy, czego efektem po jej długotrwałym stosowaniu może być reakcja nietolerancji u pacjentów wrażliwych na histaminę. Objawy na które należy zwrócić uwagę to:

• ból głowy,
• świąd,
• zapalenie błony śluzowej nosa.

Acetylocysteina w postaci tabletek musujących rozpuszczalnych w wodzie zawiera 82,9 mg sodu. Informacja ta jest istotna dla osób z niewydolnością nerek oraz pacjentów stosujących dietę ubogą w sód.

Interakcje z innymi lekami

Ne należy stosować acetylocysteiny tj. leku wykrztuśnego z lekami przeciwkaszlowymi. Może to spowodować niebezpieczne zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych.

Jeśli chory cierpi na tak intensywny kaszel, że nie może w nocy spać, należy skontaktować się z lekarzem który rozważy włączenie na noc leku przeciwkaszlowego działającego obwodowo na dogi oddechowe.

Jednoczesne stosowanie acetylocysteiny i nitrogliceryny lub innych leków zawierających azotany może prowadzić do nadmiernego rozszerzenia naczyń krwionośnych.

Działania niepożądane acetylocysteiny

Według charakterystyki produktu leczniczego i obserwacji pacjentów podczas badań klinicznych działania niepożądane które mogą wystąpić to ból głowy, gorączka, reakcje alergiczne obejmujące pokrzywkę, wyprysk, świąd, obrzęk i skurcz oskrzeli.

Obserwowano w rzadkich przypadkach tachykardię i niedociśnienie tętnicze.

Reakcja skurczu oskrzeli po zażyciu acetylocysteiny zwykle dotyczy pacjentów chorujących na astmę oskrzelową.

Zanotowano u niektórych pacjentów szumy uszne prawdopodobnie powiązane ze wahaniami ciśnienia pacjenta.

Ze strony układu pokarmowego może wystąpić zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zgaga i nudności.