Przepuklina - rodzaje, objawy, fakty i mity
Przepuklina jest to przesunięcie tkanek poza jamę ciała, w której powinny się znajdować. To stosunkowo częsta dolegliwość. Częściej bywa u mężczyzn. Powoduje dyskomfort, ból i pogorszenie funkcjonowania. Zdaniem wielu osób można ją zbagatelizować i nie zawsze konieczna jest wizyta u lekarza. Czy aby na pewno? Oto fakty i mity na temat przepukliny.
Spis treści
Przepuklina - co to
Przepuklina to przemieszczenie się narządów lub tkanek poza jamę ciała, w której normalnie powinny się znajdować, przez wykształcone otwory wrodzone lub nabyte. Przepuklina może umiejscowić się albo pod skórą (przepuklina zewnętrzna), albo w sąsiednich jamach ciała (przepuklina wewnętrzna). Wokół przepukliny powstało wiele teorii, które nie do końca są zgodne z prawdą. Poniżej rozwiewamy wątpliwości.
Przepuklina - objawy
Przepuklina może dawać różne objawy, w zależności od tego, gdzie jest zlokalizowana. Najczęściej spotykane symptomy przepukliny to bóle w miejscu wybrzuszenia, bóle podczas ruchu lub napięcia miejsca przepukliny, widoczny obrzęk albo wybrzuszenie, sukcesywne powiększanie się wybrzuszenia. W niektórych przypadkach pacjentom towarzyszą bóle brzucha i objawy dolegliwości trawiennych lub niedrożności jelit.
Jak wygląda przepuklina?
Przepuklina to charakterystyczny guzek albo wybrzuszenie. Jest napięty, twardy, może się wybrzuszać lub cofać podczas np. ruchu. Może się zwiększać także w trakcie innych czynności powodujących napięcie okolicznych powłok, mięśni i tkanek, jak np. przy kaszlu albo wypróżnianiu. W przypadku pachwin nie należy pomylić przepukliny z naturalnie tam obecnymi węzłami chłonnymi.
Przepuklina - rodzaje
Przepukliny dzieli się i nazywa w zależności od tego, w jakim miejscu są zlokalizowane. Najczęściej występują przepuklina pachwinowa, przepuklina brzuszna, przepuklina pępkowa. Może się jednak zdarzyć również przepuklina pooperacyjna albo przepuklina rozworu przełykowego. Przepukliny brzuszne w zależności od lokalizacji są określane jako przepuklina w nadbrzuszu, Spiegla i rozeta.
Przepuklina pachwinowa
Przepuklina pachwinowa to przepuklina brzuszna zlokalizowana w pachwinie. Wymaga leczenia chirurgicznego. Częściej rozpoznaje się ją u mężczyzn. Może mieć charakter wrodzony albo nabyty. Chociaż we wczesnej fazie może być bezobjawowa, z czasem powoduje uczucie bólu, wrażenie "obecności" w pachwinie. Najczęstsze przyczyny to nadwaga lub otyłość oraz częste zaparcia. Może się zdarzać także u pacjentów cierpiących z powodu przewlekłego kaszlu.
Przepuklina brzuszna
Przepuklina brzuszna to przemieszczenie tkanek w obrębie jamy brzusznej, w miejscu ściany brzusznej o obniżonej odporności - tzw. "wrota przepukliny". Może być to m.in. przepuklina pachwinowa, wspominana powyżej, ja również przepuklina pępkowa, przepuklina kresy białej, przepuklina Spiegla, przepuklina udowa. Zdarzają się także przepukliny w bliznach pooperacyjnych.
Przepukliny mogą być wrodzone albo nabyte. Jednak niezależnie od mechanizmu powstania, przepuklina nie cofnie się sama. Z biegiem czasu przepuklina się powiększa i rozwija. Dlatego zaniedbanie leczenia może powodować dalsze trudności i komplikacje dla zdrowia.
Przepuklina pępkowa
Przepuklina pępkowa jest to jeden z rodzajów przepukliny brzusznej. Przepuklina pępkowa oznacza, że wrota przepukliny znajdują się w rejonie pierścienia pępkowego. Wrodzona przepuklina pępkowa zdarza się, gdy w życiu płodowym jelita przejdą przez pierścień pępkowy, który jest wówczas otwarty. Ten problem dotyczy częściej wcześniaków.
Natomiast nabyta przepuklina pępkowa to problem dorosłych. Przyczyny przepukliny pępkowej to m.in.:
- przebyte zabiegi laparoskopowe
- ciąża, szczególnie mnoga
- dźwiganie ciężkich rzeczy lub osób
- ciężka praca fizyczna
- problemy z prostatą
- uporczywe zaparcia
- przewlekły kaszel
- nadwaga i otyłość
Przepuklina kręgosłupa
Przepuklina kręgosłupa to problem o zupełnie innym podłożu niż przepukliny brzuszne. Jest to inaczej dyskopatia, czyli zmiana degeneracyjna dysków - krążków międzykręgowych kręgosłupa. Wskutek urazów lub schorzeń mogą one utracić elastyczność, pękać. O wypadnięciu dysku mówi się, gdy dochodzi do wysunięcia jądra miażdżystego.
Leczenie polega na farmakoterapii zmniejszającej dolegliwości bólowe i stany zapalne. Ponadto zalecane są odpowiednie ćwiczenia rehabilitacyjne, fizjoterapia, a także utrzymywanie odpowiedniej aktywności i właściwej postawy ciała, celem uniknięcia tego problemu w przyszłości. W trudniejszych przypadkach niezbędna może okazać się operacja.
Przepuklina rozworu przełykowego (przełyku)
Przepuklina rozworu przełykowego jest stanem, w którym górna część żołądka przesuwa się do klatki piersiowej. Objawem może być ból, refluks lub przewlekła zgaga. Niekiedy bóle mogą sugerować dolegliwości kardiologiczne. Może się jednak zdarzyć, że przepuklina rozworu przełykowego jest bezobjawowa i wówczas do rozpoznania dochodzi podczas badań obrazowych np. RTG klatki piersiowej.
Przepuklina udowa
Przepuklina udowa to poważny problem, który wymaga leczenia operacyjnego. Dotyczy statystycznie jednej na 25 osób doświadczających przepuklin w ogóle, u dzieci występuje dwukrotnie rzadziej. W przepuklinie udowej dochodzi do przesunięcia tkanek i narządów przez kanał udowy. U zdrowej osoby kanał udowy nie jest otarty, stanowi kanał pozorny, który nie ma tzw. światła kanału.
Przepuklina jądra
Przepuklina jądra to, innymi słowy, tzw. przepuklina mosznowa. Zwykle jest nabyta i dotyczy osób, które podnoszą duże ciężary lub pracują fizycznie. W niektórych przypadkach ma charakter wrodzony.
Przepuklina mosznowa to podtyp przepukliny pachwinowej. Narządy i tkanki przechodzą w tym przypadku przez kanał pachwinowy, którym w życiu płodowym migrują jądra z jamy brzusznej do moszny. W przypadku przepukliny mosznowej zawartość przepukliny przechodzi do worka mosznowego.
12 faktów i mitów na temat przepukliny
Przyczyną powstania przepukliny są słabe powłoki brzuszne - PRAWDA
Przepuklina to nieprawidłowe przemieszczenie się i uwypuklenie narządu lub też jego fragmentu. Powstaje najczęściej z dwóch powodów – słabych ścian jamy brzusznej lub też zwiększonego ciśnienia w jej obrębie. W niektórych miejscach ściany jamy brzusznej są słabsze, co sprzyja rozwojowi przepukliny w danym obszarze.
Przepuklina wrodzona powstaje w życiu płodowym - PRAWDA
Wrodzona przepuklina powstaje u płodu i związana jest z nieprawidłowym rozwojem ścian jam ciała. Tego rodzaju przepuklina zauważalna jest najczęściej już po urodzeniu. Jednak w niektórych przypadkach może ujawnić się dopiero u kilkumiesięcznego niemowlaka.
Osoby otyłe mają skłonność do przepukliny - PRAWDA
Tkanka łączna osób otyłych jest słaba i mało sprężysta. Wraz z upływem czasu pojawiają się zmiany skórne, które można porównać do rozstępów.
Kiedy osoba otyła jeszcze przybierze na wadze, mięśnie bardziej słabną. Jelita potrzebują więcej miejsca – rozpychają się. Pod wpływem ciśnienia, jelita rozciągają powłoki brzuszne, które w końcu pękają i powstaje przepuklina.
Długotrwały kaszel może przyczynić się do powstania przepukliny - PRAWDA
Jednak powstanie przepukliny w wyniku długiego i uporczywego kaszlu, zazwyczaj wiąże się z wcześniejszym pogorszeniem wytrzymałości ściany jamy brzusznej. Podobnie osoby, które cierpią na przewlekłe zaparcia bardziej narażone są na wystąpienie przepukliny. Ciśnienie jakie powstaje w brzuchu podczas wypróżnienia, może uszkodzić jego powłoki.
Przepuklina może cofnąć się samoistnie - FAŁSZ
Powstała przepuklina nie cofnie się samoistnie, a wręcz przeciwnie – nieleczona może się powiększać. Może również dojść do jej uwięźnięcia – uwięźnięcie jelita powoduje zahamowanie pasażu jelitowego, co objawia się bólem brzucha i wzdęciami. Z kolei w przypadku przepukliny zadzierzgniętej, w obrębie przepukliny dochodzi do zaciśnięcia naczyń krezki jelita.
Przepuklina zadzierzgnięta jest poważnym stanem wymagającym natychmiastowej interwencji lekarskiej.
Przepuklina może wystąpić w każdym wieku - PRAWDA
Choć ryzyko wystąpienia przepukliny wzrasta wraz z wiekiem i częściej pojawia się ona u mężczyzn niż kobiet, to mogą zmagać się z nią osoby w każdym wieku. Przesunięcie tkanek lub organów może mieć miejsce nawet u dzieci.
Przepuklina nie zawsze wymaga wizyty u lekarza - FAŁSZ
Pojawienie się przepukliny zawsze wymaga konsultacji lekarskiej. Podczas wizyty lekarz określi stan, rodzaj uwypuklenia i dobierze najlepszy sposób leczenia. Wizyty u lekarza nie należy odkładać, nawet wtedy gdy uwypuklenie znika przy zmianie pozycji.
Objawy przepukliny nie są charakterystyczne - PRAWDA
Pierwsze objawy przepukliny nie zawsze wiążą się z guzkiem wyczuwalnym w okolicy brzucha lub innej jamie ciała. Początkowo może pojawić się dyskomfort w okolicy przepukliny. Niekiedy ból nasilający się podczas wysiłku fizycznego.
Przepuklina nie stanowi zagrożenia dla zdrowia - FAŁSZ
Przepuklina nie jest dolegliwością, która znika sama. Najniebezpieczniejszy dla zdrowia jest stan, gdy przepuklina uwięźnie. Jelita, które dostały się do worka przepuklinowego nie są w stanie się z niego wydostać, a zaciśnięcie utrudnia przepływanie treści jelitowej. Pojawia się ból brzucha, wzdęcia. Gdy pomoc nie nadejdzie szybko, może dojść do niedokrwienia jelit i rozwoju martwicy.
Przepuklina nie musi być widoczna gołym okiem - PRAWDA
Choć nie zawsze widoczna jest gołym okiem, to bardzo często można ją wyczuć dłonią. Przepuklina ma postać niewielkiego guza, który znajduje się pod powierzchnią skóry, Dodatkowo może wywoływać dolegliwości bólowe, wzrastające podczas wysiłku fizycznego, a także dyskomfort.
Operacja to skuteczna metoda leczenia - PRAWDA
Operacja to skuteczna metoda leczenia przepukliny. Podczas operacji lekarz odprowadza zawartość worka przepuklinowego „na swoje miejsce” np. do jamy brzusznej i zszywa powłoki brzuszne.
Mając przepuklinę nie można ćwiczyć - FAŁSZ
Jeśli przepuklina nie jest duża i nie powoduje bólu, nie ma przeciwwskazań do wykonywania niektórych ćwiczeń np. pływania, jogi. W przypadku przepukliny brzusznej należy unikać ćwiczeń angażujących mięśnie brzucha.
Porady eksperta
Polecany artykuł:
![Stan przedcukrzycowy dotyczy nawet 5 mln Polaków. Ciebie też? Sprawdź to [TEST]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-TRZ7-kaJ1-ptSh_cukrzyca-pomiar-cukru-320x213.jpg)
