Oczopląs: przyczyny, objawy, leczenie

2019-06-21 8:30

Oczopląs to choroba, polegająca na niekontrolowanych ruchach gałek ocznych, odbywających się w różnych kierunkach i z różną częstotliwością, w płaszczyźnie poziomej lub elipsoidalnej.  Oczopląs może być schorzeniem wrodzonym lub nabytym pod wpływem różnych czynników. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy oczopląsu oraz jak przebiega jego leczenie.

Oczopląs: przyczyny, objawy, leczenie
Autor: thinkstockphotos.com

Spis treści

  1. Oczopląs nabyty i wrodzony
  2. Oczopląs: leczenie

Oczopląs jako schorzenie ma miejsce wówczas, gdy pojawiają się pewne charakterystyczne jego cechy. Przede wszystkim bierze się pod uwagę jego postać - czy jest to oczopląs skośny, obrotowy, poziomy, pionowy.

Istotna jest także jego szybkość i kierunek. Najbardziej charakterystyczny jest oczopląs wahadłowy, kiedy to oczy zaczynają się rytmicznie wychylać w obie strony w takim samym czasie. Nieco tylko mniej charakterystyczny jest oczopląs skaczący. Występuje on wówczas, gdy ruch oczu w jedną stronę jest znacznie szybszy niż w stronę przeciwną.

Ze względów praktycznych za oczopląs uważa się każdy ruch drgający gałek ocznych w odpowiedniej płaszczyźnie.  I właśnie z takich względów przyjęto taki oto podział cech tego schorzenia:

  • postać - poziomy, pionowy, obrotowy, skośny
  • kierunek - oznaczany wg fazy szybkiej ruchu
  • szybkość - wolny, średni, szybki
  • natężenie - określane w trójstopniowej skali
  • typ - rytmiczny lub wahadłowy

Ponadto wyróżnia się:

  • oczopląs ośrodkowy
  • oczopląs obwodowy
  • oczopląs samoistny (może być pochodzenia błędnikowego, ośrodkowego i fiksacyjnego)
  • oczopląs wywołany, czyli indukowany - patologiczny lub fizjologiczny, przy czym oczopląs wywołany może być bodźcami cieplnymi, kinetycznymi oraz stymulacja galwaniczną i optokinetyczną
Ważne

Drgania gałek ocznych występują w oczopląsie w następstwie fizjologicznego lub patologicznego pobudzenia komórek receptorowych błędnika - narządu przedsionkowego, to część ucha wewnętrznego, składająca się z przedsionka i kanałów półkolistych. Komórki recepturowe mogą ulec pobudzeniu na skutek wielu przyczyn, tak zewnętrznych, jak i wewnętrznych (choroby ośrodkowego układu nerwowego, wady rozwojowe oka).

Oczopląs nabyty i wrodzony

Oczopląs nabyty może występować w chorobach móżdżku, podczas stosowania niektórych leków, np. barbituranów, przy uszkodzeniu błędnika. Czasami występuje u chorych z porażeniami nerwowymi lub niedoczynnością mięśni zewnątrzgałkowych. Oczopląs pionowy ku górze (z fazą szybką ku górze) często towarzyszy chorobom pnia mózgu, może też występować w przebiegu zatruć, np. po zatruciu alkoholowym.

Z kolei oczopląs wrodzony może mieć postać czuciową (ruchy gałek ocznych mogą mieć równą prędkość w obu kierunkach - tzw. oczopląs wahadłowy lub też może to być oczopląs skaczący, związany ze znacznym osłabieniem widzenia, spowodowanym np. zaćmą wrodzoną lub bielactwem. Może też mieć miejsce postać motoryczna oczopląsu wrodzonego, w tym przypadku jest to oczopląs skaczący, który zazwyczaj rozwija się u dzieci i nie towarzyszą mu zaburzenia widzenia. Stałe ruchy oczu w oczopląsie wrodzonym pogarszają ostrość wzroku, a stopień ostrości zależy głównie od prędkości ruchów oczopląsowych. Wiele osób dotkniętych tym schorzeniem znajduje taką pozycję dla ustawienia swoich oczu, w której ruchy oczopląsowe redukują się do minimum (pozycja zerowa), co znacznie poprawia ostrość wzroku.

Oczopląs: leczenie

Oczopląs można wyleczyć, jeśli dobrze się ją zdiagnozuje, czyli przede wszystkim właściwie określi przyczynę występowania oczopląsu.

Czasami wskazane jest leczenie chirurgiczne, np. w przypadkach, gdy istnieje jakaś blokada (tzw. strefa ciszy), która wywołuje oczopląs przy określonym ustawieniu gałek ocznych.

Skuteczne mogą okazać się ponadto odpowiednie szkła korekcyjne, pryzmatyczne.

Ważne

Ruchy (drgania) gałek ocznych nie muszą być przez cały czas swego trwania identyczne, mogą się zmieniać w zależności od kierunku, w którym się spogląda. Podobne ruchy oczu mogą pojawiać się prawidłowo, gdy śledzimy poruszające się przedmioty, np. podczas patrzenia przez okno jadącego pociągu, jest to tzw. oczopląs optokinetyczny.