Przezierność karkowa - na czym polega ocena przezierności karkowej płodu?

Przezierność karkowa, a dokładniej - ocena przezierności karkowej płodu - to jedno z badań prenatalnych, pozwalające ocenić ryzyko wystąpienia wad genetycznych płodu. USG z oceną przezierności karkowej płodu rekomenduje Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, co oznacza, że to badanie powinna mieć wykonane każda kobieta, która spodziewa się dziecka.

Spis treści

1. Przezierność karkowa - co to takiego?
2. Przezierność karkowa - kiedy należy zrobić to badanie?
3. Przezierność karkowa - na czym polega?
4. Przezierność karkowa - gdzie zrobić, ile kosztuje? 
5. Przezierność karkowa - co mówi wynik?

Przezierność karkowa - co to takiego?

Przezierność karkowa to jedno z nieinwazyjnych badań prenatalnych, znane również pod nazwą ocena przezierności karkowej płodu. Badanie to pozwala ocenić lekarzowi zbiorniczek płynu na karku płodu. Na tej podstawie można z dużą precyzją określić ryzyko wystąpienia wad genetycznych płodu (zespołu Downa, zespół Edwardsa, zespół Patau).

Badanie pozwala zidentyfikować aż 75 proc. przypadków zespołu Downa, a jeśli uwzględni się też obecność lub brak kości nosowej - nawet do 90 proc.! Poza tym jest to badanie nieinwazyjne, co oznacza, że jest ono całkowicie bezpieczne dla kobiety i dziecka.

Na czym polega ocena przezierności karkowej płodu, jakie są wskazania do tego badania i kiedy należy je zrobić? 

Przezierność karkowa - kiedy należy zrobić to badanie?

Oceny przezierności karkowej (NT) dokonuje się podczas USG wykonanego między 11. a 14. tygodniem ciąży (dokładnie do 13. tygodnia i 6. dnia ciąży) - wówczas, gdy długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu (CRL) wynosi od 45 do 84 mm. Warto wiedzieć, że ocena przezierności karkowej przeprowadzona wcześniej lub później jest niewiarygodna.

Badanie powinno być wykonane przez odpowiednio wyszkolonego lekarza i na wysokiej klasy sprzęcie ultrasonograficznym - pomiarów należy bowiem dokonać z dokładnością do 0,1 mm! Ocenę przezierności karkowej wykonuje się w tradycyjnej technice USG 2D. USG 3D czy 4D nie jest tu przydatne.

Przezierność karkowa - na czym polega?

Ocena przezierności karkowej płodu odbywa się podczas badania USG wykonywanego drogą przezbrzuszną. W trakcie badania wykonujący je lekarz ginekolog mierzy nie tylko przezierność karkową, ale też długość ciemieniowo - siedzeniową płodu (CRL) oraz częstość pracy serca.

Na podstawie tych parametrów oraz wieku ciężarnej można wyliczyć liczbowe ryzyko wystąpienia wad genetycznych (jeśli lekarz posiada certyfikat Fundacji Medycyny Płodowej według metody prof. Kyprosa Nicolaidesa, twórcy tej metody). Gdy nie jest możliwa liczbowa ocena ryzyka wad, podaje się wartość przezierności karkowej w mm.

Czytaj też: Badania prenatalne: na czym polegają i kiedy je wykonać?

Przezierność karkowa - gdzie zrobić, ile kosztuje? 

Ocenę przezierności karkowej można zrobić zarówno w placówkach publicznych, jak i w gabinetach prywatnych - w tych ostatnich badanie kosztuje zwykle od 150 do nawet 400 zł. By wykonać przezierność karkową nie potrzeba skierowania. Dla ciężarnych po 35. roku życia badanie to jest refundowane (w placówkach, które mają podpisany kontrakt z NFZ).

Przezierność karkowa - co mówi wynik?

Ryzyko wystąpienia wad genetycznych uważa się za podwyższone, jeżeli wynosi powyżej 1/300 (liczbowa ocena ryzyka) lub gdy przezierność karkowa przekracza 3 mm. Nieprawidłowy wynik badania to jednak jeszcze nie wyrok. Nie wskazuje na chorobę płodu, lecz na jej podwyższone ryzyko - np. 70 procent dzieci z wynikiem między 3 a 4,5 mm rozwija się prawidłowo!

Podwyższoną wartość NT można zweryfikować poprzez amniopunkcję, która wykluczy lub potwierdzi zaburzenia chromosomalne płodu (wykonuje się ją od 15. do 19. tygodnia ciąży.) Jeśli dalsze badania nie potwierdzą wad genetycznych, konieczne jest wykonanie echa serca oraz USG płodu w 20. tygodniu ciąży. Podwyższona wartość przezierności karkowej jest bowiem często związana z wadami serca.

Katarzyna Hubicz

Marta Radzik

Konsultacja: dr n. med. Krzysztof Maj , ginekolog położnik