- Przełomowe badanie na ponad 2 milionach kobiet ujawnia, jak rodzaj progestagenu w pigułce antykoncepcyjnej wpływa na ryzyko raka piersi
- Kluczowy dla bezpieczeństwa i skuteczności antykoncepcji hormonalnej jest świadomy wybór konkretnego rodzaju progestagenu
- Atlas Dostępności Antykoncepcji 2024 potwierdza, że Polska ma najgorszy dostęp do antykoncepcji w Europie, co utrudnia kobietom świadomy wybór metody
- Stosowanie pigułek z desogestrelem może wiązać się z prawie 50% wyższym ryzykiem raka piersi niż preparatów opartych na lewonorgestrelu
Antykoncepcja hormonalna a rak piersi – co pokazują najnowsze badania?
Wczorajsza publikacja na łamach czasopisma „JAMA Oncology” przynosi ważne informacje dla milionów kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną. Naukowcy z Uniwersytetu w Uppsali przeanalizowali dane ponad dwóch milionów Szwedek, dochodząc do wniosku, że nie wszystkie hormonalne środki antykoncepcyjne niosą ze sobą identyczne ryzyko raka piersi.
To ciekawe odkrycie podważa powszechne przekonanie o jednolitym wpływie antykoncepcji na zdrowie i otwiera drzwi do bardziej spersonalizowanego podejścia do jej doboru.
Który progestagen w tabletkach jest najbezpieczniejszy? Porównanie składników
Badanie, które objęło kobiety w wieku od 13 do 49 lat, jasno pokazało, że kluczową rolę odgrywa rodzaj użytego progestagenu (syntetycznego hormonu). Okazało się, że niektóre z nich, jak popularny desogestrel, wiążą się ze znacznie wyższym ryzykiem nowotworu w porównaniu do innych, na przykład lewonorgestrelu. Co ciekawe, niektóre formy antykoncepcji, jak zastrzyki z medroksyprogesteronem, w ogóle nie wykazały zwiększonego ryzyka.
Jak duże jest ryzyko raka piersi przy antykoncepcji? Wyjaśniamy statystyki
Choć doniesienia o ryzyku raka brzmią niepokojąco, autorzy szwedzkiej analizy uspokajają i apelują o spojrzenie na szerszy obraz. Ogólne zwiększenie ryzyka raka piersi wśród użytkowniczek antykoncepcji hormonalnej oszacowano na 24%, co w praktyce przekłada się na zaledwie jeden dodatkowy przypadek nowotworu na 7800 kobiet stosujących tę metodę rocznie. Eksperci podkreślają, że dla większości kobiet korzyści, takie jak ochrona przed nieplanowaną ciążą, zmniejszenie ryzyka raka jajnika i trzonu macicy czy łagodzenie dolegliwości menstruacyjnych, zdecydowanie przeważają nad tym niewielkim ryzykiem.
Antykoncepcja hormonalna – jak dobrać najbezpieczniejszy preparat?
Wspomniane badanie opublikowane w „JAMA Oncology” rzuca nowe światło na konkretne składniki tabletek. Długotrwałe stosowanie (przez 5-10 lat) preparatów zawierających desogestrel wiązało się z prawie 50% wyższym ryzykiem raka piersi. Z kolei produkty oparte na lewonorgestrelu podnosiły to ryzyko o mniej niż 20%, co pokazuje, jak duża może być różnica między preparatami.
Wybór odpowiedniego progestagenu to jednak zawsze pewien kompromis, co potwierdza inna analiza z maja 2025 roku opublikowana w „Arch Gynecology and Obstetrics”. Wskazuje ona, że choć desogestrel może wiązać się z wyższym ryzykiem, charakteryzuje się najwyższą skutecznością antykoncepcyjną. Z kolei drospirenon, inny popularny składnik, wykazuje najniższą częstość działań niepożądanych, co dla wielu kobiet może być decydującym argumentem przy wyborze tabletek.
Polska z najgorszym dostępem do antykoncepcji w Europie. Co to oznacza dla kobiet?
Te nowe doniesienia są szczególnie istotne w polskim kontekście, gdzie dostęp do antykoncepcji i edukacji wciąż pozostawia wiele do życzenia. To niepokojący sygnał, że według najnowszego Atlasu Dostępności Antykoncepcji z 2024 roku, Polska już piąty rok z rzędu zajmuje ostatnie miejsce w Europie, z wynikiem dostępności na poziomie zaledwie 33,5%. Dla porównania, w krajach takich jak Francja czy Luksemburg wskaźnik ten przekracza 90%.
Niska dostępność idzie w parze z brakiem wiedzy, co potwierdza polskie badanie z 2024 roku. Wykazało ono, że ponad 13% kobiet nie wie, jak antykoncepcja hormonalna wpływa na organizm, a na wsi odsetek ten rośnie do ponad 20%. Biorąc pod uwagę, że najpopularniejszą metodą w Polsce są tabletki skojarzone (stosuje je ponad 62% kobiet), wiedza o różnicach między poszczególnymi preparatami staje się kluczowa, aby móc dokonać świadomego wyboru metody antykoncepcji.
