Leczenie uzależnienia od narkotyków - odtruwanie, terapie, grupy wsparcia

Leczenie uzależnienia od narkotyków to proces trudny i żmudny, ale warto podjąć próbę i wytrwać w leczeniu, aby wyzwolić się od narkotykowego nałogu. Terapię dobiera się w zależności od rodzaju zażywanych substancji i stanu osoby uzależnionej. Przeczytaj o dostępnych w Polsce metodach leczenia uzależnienia od narkotyków.

Spis treści

1. Formy leczenia z uzależnienia od narkotyków
2. Gdzie leczyć uzależnienie od narkotyków?

Zwykle leczenie odbywa się w specjalnym ośrodku, który zapewnia całodobową kontrolę i opiekę nad uzależnionym, dzięki czemu skuteczność leczenia może być wysoka.

Leczenie uzależnienia od narkotyków to proces długotrwały i bardzo złożony. Ze względu na różny sposób oraz moc oddziaływania poszczególnych środków, a także stopień zaawansowania nałogu, leczenie uzależnienia od narkotyków może przybierać różne formy. Trzeba pamiętać, że nałóg dotyka wiele sfer życia człowieka, więc w leczeniu należy każdej tej sferze poświęcić odrębny czas. Niezwykle istotne w terapii osób uzależnionych od narkotyków jest wsparcie bliskich.

Leczenie uzależnienia od narkotyków składa się z następujących etapów:

• wchodzenie w trzeźwość (detoksykacja),
• trzeźwość,
• zapobieganie nawrotom,
• praca z rodziną.

Istnieje ogólny podział na modele leczenia nałogu narkotykowego:

• Model wspólnotowo-resocjalizacyjny – polega na leczeniu w ośrodkach leczniczych o charakterze wspólnot. Uzależniony otrzymuje przede wszystkim wsparcie psychiczne w leczeniu, także od innych uzależnionych. Podstawą jest integracja z osobami uzależnionymi i wspólne pokonywanie nałogu.
• Model medyczny – leczenie oparte jest na środkach farmakologicznych. Istotą jest leczenie objawów zespołu abstynencyjnego.
• Model duchowy – traktuje nałóg jako chorobę duszy, będącą efektem niezaspokojenia podstawowych potrzeb ludzkich, np. bliskości. Podczas leczenia odwołuje się przede wszystkim do wartości duchowych. Celem terapii jest oczyszczenie duszy i przywrócenie jej równowagi.
• Model integralny – zakłada połączenie ze sobą różnych form terapii i metod leczenia. Uzależniony otrzymuje pomoc medyczną oraz terapeutyczną, jego leczenie jest kompleksowe. W tym przypadku wsparcie otrzymują również bliscy chorego. To właśnie ten model w leczeniu uzależnienia jest najbardziej skuteczny i najczęściej stosowany.

Formy leczenia z uzależnienia od narkotyków

Uzależnienie od narkotyków jest silnym nałogiem, dlatego trudno oczekiwać, że chory sam poradzi sobie z tym problemem. Wyróżniamy kilka metod walki z nałogiem narkotykowym, choć niemal wszystkie opierają się na terapii psychologicznej. O tym, która forma psychoterapii zostanie wdrożona w leczenie uzależnionego, decyduje specjalista. Niemal każde leczenie narkomanii zaczyna się od odtrucia organizmu, czyli wyeliminowania z organizmu uzależnionej osoby wszelkich toksyn, które zachwiały równowagą biologiczną.

• Odtrucie (detoks narkotykowy)

Dla kogo: uzależnieni od silnie toksycznych narkotyków m.in. opiatów i pochodnych, środków psychotropowych, amfetaminy, ecstasy, GHB. To wstęp do leczenia uzależnienia. Odtrucie, czyli usunięcie z organizmu chorego wszelkich toksyn zwykle odbywa się na szpitalnym oddziale detoksykacyjnym, choć istnieje możliwość poddania się detoksykacji domowej.

Dzięki odtruciu minimalizuje się głód narkotyczny oraz objawy niepożądane występujące po odstawieniu narkotyków np. drgawki, ataki bólu, zaburzenia psychiczne.

Leki odtruwające organizm są dobierane zgodnie z kondycją psychiczną uzależnionego i mają ułatwić choremu wejście w proces leczenia. Samo odtrucie nie jest wystarczające, by zerwać z nałogiem.

• Leczenie stacjonarne krótkoterminowe

Dla kogo: dla wszystkich uzależnionych od narkotyków, choć terapia może być niewystarczająca w przypadku długotrwałych uzależnień od twardych narkotyków.

Leczenie możliwe jest we wszystkich oddziałach szpitalnych leczenia uzależnień. Metoda leczenia wdraża założenia teorii psychologicznych mechanizmów uzależnień i doświadczeń klinicznych. Osoba uzależniona trafia na oddział, gdzie ma zapewnioną opiekę medyczną przez całą dobę, przez około 6-8 tygodni. W tym czasie może liczyć na pomoc farmakologiczną i psychologiczną.

Przy silnym i długotrwałym uzależnieniu nie można stwierdzić, że taka forma leczenia będzie wystarczająca. Zwykle jest to wstęp do dalszego leczenia przy pomocy innych terapii. Można uznać, że to swoista pierwsza pomoc w walce z nałogiem.

• Leczenie stacjonarne średnioterminowe

Dla kogo: dla wszystkich uzależnionych.

Średnioterminowe programy terapeutyczne trwają od 6 do 8 miesięcy. Są prowadzone przez rozmaite placówki służby zdrowia. Program terapii jest bardzo intensywny – łączy elementy terapii grupowej oraz indywidualnej.

Uzależniony podczas leczenia przebywa w zamkniętym ośrodku, który umożliwia mu rozwój nowych zainteresowań i pasji. Wszystko po to, by po wyjściu z ośrodka, chory wytrwał w abstynencji, zajmując się nowymi czynnościami. Wiele ośrodków umożliwia swoim pacjentom również kontynuowanie edukacji szkolnej.

Narkomania jest nieuleczalna i wystarczy kryzys, by wrócić do nałogu. Rekomenduje się więc każdemu uzależnionemu znalezienie osobistego terapeuty.

• Leczenie stacjonarne długoterminowe

Dla kogo: dla silnie i długotrwale uzależnionych, głównie od twardych narkotyków, dla osób, które mają za sobą nieudane próby leczenia.

Terapia trwa nawet do 2 lat i jest oferowana przez rozmaite placówki wyspecjalizowane w pomocy narkomanom np. tworzone przez dedykowane fundacje. Profesjonalna kadra (terapeuci, psycholodzy) zapewnia profesjonalne i kompleksowe leczenie problemu narkomanii.

Sama terapia opiera się na metodzie społeczności terapeutycznych. Chory przez cały czas leczenia przebywa wśród innych uzależnionych, którzy zapewniają mu wsparcie i wzajemnie motywują. Celem terapii jest odbudowanie utraconego systemu wartości chorego oraz umożliwienie mu zrealizowania się w różnych wytyczonych rolach, stąd duży nacisk na konieczność pracy chorego w takim ośrodku. Uzależnieni mają swoje obowiązki, z których są rozliczani podczas pobytu, uczą się funkcjonować w społeczności, są nagradzani lub karani. Pomimo długiego pobytu w takim ośrodku, chorzy nie mogą czuć się całkowicie wyleczeni. Innym sposobem na podtrzymanie abstynencji jest regularne uczestnictwo w spotkaniach tzw. anonimowych narkomanów.

• Grupa Anonimowych Narkomanów

Dla kogo: dla wszystkich uzależnionych będących w stanie abstynencji, głównie tych, którzy wcześniej odbyli stacjonarne leczenie.

To grupa wsparcia podobna do grup AA. Ta forma leczenia polega na cyklicznych spotkaniach osób wychodzących z nałogu narkotykowego. Celem jest dawanie sobie wzajemnego wsparcia i motywacji w abstynencji. Zwykle mityngi organizowane są przez organizacje publiczne, kościelne czy społeczne – raz w tygodniu. Prowadzącym spotkanie jest terapeuta. W trakcie mityngu osoby uzależnione dzielą się swoimi doświadczeniami i przemyśleniami związanymi z nałogiem, wzajemnie motywują się do wytrwania w postanowieniu.

• Terapia substytucyjna (substytucyjne leczenie farmakologiczne)

Dla kogo: dla osób silnie uzależnionych od opiatów (heroiny i morfiny.

Terapia substytucyjna opiera się na podawaniu osobie uzależnionej lekarstw działających na receptory podobnie jak narkotyki opiatowe, choć o korzystniejszym działaniu dla organizmu. Tym lekiem zwykle jest metadon, morfina o przedłużonym działaniu, kodeina lub buprenorfina.

Terapia możliwa jest tylko w specjalistycznych ośrodkach, gdzie chory będzie znajdował się pod ścisłą opieką lekarzy. Za terapią substytucyjną przemawia wysoka skuteczność, co przekłada się na coraz większą popularność tej metody. Nadal jednak budzi ona kontrowersje. Jej przeciwnicy uważają, że to nie leczenie, a świadome podawanie uzależnionemu narkotyków, choć w innej, łagodniejszej formie.

Gdzie leczyć uzależnienie od narkotyków?

Istnieje wiele placówek upoważnionych do udzielania specjalistycznej pomocy osobom uzależnionym od narkotyków. Placówki mogą mieć one charakter ambulatoryjny, detoksykacyjny lub stacjonarny. Do najważniejszych jednostek, w których uzależniony może szukać pomocy, zalicza się:

• specjalistyczne poradnie leczenia uzależnień,
• stowarzyszenia na rzecz osób uzależnionych,
• szpitale psychiatryczne,
• szpitalne oddziały detoksykacyjne,
• ośrodki terapii uzależnień,
• ośrodki resocjalizacji,
• stowarzyszenia katolickie na rzecz osób uzależnionych,
• towarzystwa ds. przeciwdziałania narkomanii,
• poradnie psychiatryczne,
• poradnie odwykowe,
• ośrodki terapeutyczne,
• placówki leczenia odwykowego,
• punkty diagnostyczne,
• stacje sanitarno-epidemiologiczne.