Mit „jedzenia za dwoje” w ciąży nadal żywy. Ekspertki: może mieć poważne konsekwencje

Z badania zespołu z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie wynika, że wysokie BMI u przyszłej mamy jeszcze przed zajściem w ciążę oraz nadmierny przyrost wagi w trakcie jej trwania znacząco podnoszą ryzyko wystąpienia komplikacji. Wśród nich wymienia się cukrzycę ciążową, nadciśnienie, konieczność cesarskiego cięcia, problemy z karmieniem piersią, a także wyższą masę urodzeniową dziecka.

Zespół dr Joanny Nieczuja-Dwojackiej z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie wykazał również, że panie z nadwagą i otyłością przybierają w ciąży więcej, niż zakładają międzynarodowe normy, mimo że to właśnie im zaleca się największą ostrożność w tym zakresie.

Badaczki zauważyły także, że ciężarne pierworódki tyją więcej niż kobiety mające kolejne dziecko, a masa ciała rośnie wraz z liczbą przebytych ciąż – w kolejnych rzadko wraca do wyjściowego poziomu.

Jak przypomniała w rozmowie z PAP dr Nieczuja-Dwojacka, coraz więcej badań pokazuje, że to, z jaką masą ciała kobieta wchodzi w ciążę oraz ile przybiera na wadze w jej trakcie, może mieć bardzo konkretne i dalekosiężne konsekwencje – zarówno dla niej samej, jak i dla noworodka. Wciąż jednak zbyt mało się o tym mówi, a wiele kobiet nadal nie ma świadomości takich zależności.

A warto je w tej kwestii edukować i rozmawiać z nimi już na etapie planowania ciąży, bo jest to rzecz modyfikowalna w bardzo wielu przypadkach

– podkreśliła badaczka.

Wysokie BMI w ciąży podnosi ryzyko powikłań

Po przeanalizowaniu danych zebranych od 2878 kobiet w wieku od 16 do 46 lat, rodzących w Szpitalu Świętej Zofii w Warszawie oraz Wojewódzkim Szpitalu im. Jana Pawła II w Krośnie, badaczki ustaliły, że zarówno wysokie BMI przed ciążą, jak i nadmierny przyrost masy ciała w jej trakcie znacząco zwiększają ryzyko wielu powikłań i problemów.

Wyższe BMI przed ciążą wiązało się m.in. z większym ryzykiem:

• cukrzycy ciążowej,
• nadciśnienia tętniczego,
• porodu przez cesarskie cięcie,
• wyższej masy urodzeniowej noworodka (makrosomią).

Utrudniało również naturalne karmienie piersią i wpływało na niższe wyniki w skali Apgar. Co ważne, niektóre z tych problemów występowały już u pań z BMI na poziomie 25, czyli mających nadwagę, a nie otyłość.

Dr Nieczuja-Dwojacka wyjaśniła, że wszystkie te powikłania mogą pociągać za sobą kolejne konsekwencje zdrowotne, nawet w perspektywie wieloletniej. Na przykład wysoka masa urodzeniowa może zwiększać ryzyko urazów okołoporodowych (jak nacięcie krocza), trudności z karmieniem piersią mogą osłabić odporność noworodka, a zaburzenia metaboliczne u matki mogą pogłębiać się w kolejnych ciążach.

Rozmówczyni PAP zauważyła również, że makrosomia zwiększa ryzyko występowania nadwagi i otyłości w późniejszych etapach rozwoju dzieci. Z kolei nadmierny przyrost masy ciała w ciąży (czyli większy niż zalecany przez Institute of Medicine) zwiększał ryzyko makrosomii, powikłań okołoporodowych i cięcia cesarskiego.

Ile można przytyć w ciąży?

Zdaniem dr Nieczuja-Dwojackiej warto też podkreślić, że średnie wartości masy ciała i BMI kobiet są większe z każdą kolejną ciążą. "Innymi słowy: za każdym razem podczas ciąży masy przybywa i po porodzie ten naddatek nie do końca spada. Dlatego w kolejną ciążę kobiety wchodzą z wyższą masą, a więc większym obciążeniem zdrowotnym" - powiedziała.

Jednocześnie zespół badawczy wykazał, że to właśnie kobiety z nadwagą i otyłością przybierały w ciąży najwięcej.

Zalecany przyrost masy ciała podczas ciąży jest inny dla kobiet z niedowagą, z prawidłową masą ciała, z nadwagą i z otyłością. My zauważyłyśmy, że kobiety, które miały nadwagę i otyłość, przybierały więcej niż te z prawidłową masą ciała. Czyli niekorzystny efekt jeszcze się pogłębiał

- wytłumaczyła.

Dlatego, jej zdaniem, tak ważne jest budowanie świadomości potrzeby uregulowania masy ciała wśród kobiet, które planują zostać matkami. "Nie chodzi tu o restrykcyjne diety czy katorżnicze treningi, tylko o mądrze zaplanowaną, zrównoważoną dietę i umiarkowaną aktywność fizyczną, jak choćby spacery. Taka zmiana stylu życia może mieć ogromne znaczenie nie tylko dla zdrowia matki, ale i jej przyszłego dziecka" – podkreśliła naukowczyni.

Powstanie specjalny poradnik dla kobiet w ciąży

Autorki badania chcą, by wyniki ich pracy się do tego przyczyniły. Dlatego we współpracy ze szpitalem w Krośnie przygotowują materiały edukacyjne dla kobiet planujących ciążę. "To wiedza, która może realnie pomóc. Pokazujemy, że warto się przygotować do tego okresu i że zbyt wysoka masa ciała to nie tylko problem kosmetyczny. To ważny czynnik ryzyka, który może zaważyć na przebiegu porodu i zdrowiu płodu i dziecka" – zaznaczyła rozmówczyni PAP.

Jak dodała, szkodliwy mit, że w ciąży można jeść do woli i nie należy uprawiać sportu, nadal jest mocno zakorzeniony w społeczeństwie. Tymczasem dzisiejsza wiedza medyczna coraz mocniej podkreśla znaczenie nie tylko świadomego odżywiania, ale też regularnej aktywności fizycznej, dostosowanej do stanu zdrowia ciężarnej.

"Nie chodzi o zdobywanie czarnego pasa w karate, ale o ruch – spacer, basen, jogę. Cokolwiek, co pozwoli utrzymać ciało w formie i jest dostosowane do kondycji fizycznej organizmu" – podsumowała dr Nieczuja-Dwojacka.

Publikacja na temat badania ukazała się w czasopiśmie „Scientific Reports”.

Katarzyna Grzelak

źródło informacji PAP