Światowy Dzień Walki z Rakiem. Wczesna diagnoza ratuje życie

Rak - taką diagnozę co 9 sekund słyszy ktoś w Unii Europejskiej. Każdego roku diagnozę tę otrzymuje 160 tys. Polaków, a blisko 100 tys. umiera z powodu nowotworu - pod względem wskaźnika przeżywalności zajmujemy ostatnie miejsce w UE. Obecnie w Polsce żyje około 1 mln osób, u których zdiagnozowano lub wyleczono nowotwór. Prognozy nie napawają optymizmem: w ciągu najbliższych 5 lat liczba pacjentów onkologicznych może wzrosnąć o 15%, zaś w perspektywie 10 lat - o 28%.

Rak to druga - po chorobach układu krążenia - najczęstsza przyczyna zgonu w krajach Unii Europejskiej. To nie tylko dramat dla osób chorych i ich bliskich: choroby nowotworowe oraz śmiertelność z ich powodu to olbrzymi ciężar dla systemów opieki zdrowotnej i społecznej - nowotwory obciążają rządowe budżety i negatywnie wpływają na gospodarkę.

W porównaniu do 1995 roku koszty opieki onkologicznej wzrosły obecnie ponad dwukrotnie i wynoszą 103 mld euro. Eksperci alarmują, że jeżeli do 2035 roku nie zostaną wdrożone odpowiednie działania, liczba zachorowań może się podwoić - wtedy choroby nowotworowe będą główną przyczyną zgonów w Unii Europejskiej.

Ale jest światełko w tunelu: 40 proc. wszystkich przypadków zachorowań można uniknąć, jeżeli zostaną wdrożone zalecenia przedstawione w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem, których celem  jest zmniejszenie ryzyka zachorowania.

Spis treści

1. Najważniejsza jest profilaktyka
2. Polska Narodowa Strategia Onkologiczna
3. COVID-19. Przez telefon nie zdiagnozuje się raka

Najważniejsza jest profilaktyka

Rak to jedna z wielu chorób niezakaźnych, które mają wspólne czynniki ryzyka, a to oznacza, że skuteczne jej zapobieganie i kontrolowanie przyniosłoby korzyści większości obywateli. Dane wskazują, że pilnie trzeba podnieść efektywność systemów opieki zdrowotnej i poprawić ich zdolności dostosowawcze oraz zwiększyć dostępność świadczeń.

Dlatego onkologia jest jednym z głównych priorytetów Komisji Europejskiej w dziedzinie zdrowia. 4 lutego 2020 r. Komisja Europejska rozpoczęła konsultacje publiczne w sprawie tego planu, na konferencji pod hasłem „Europejski Plan Walki z Rakiem – Mierzymy Wyżej” (Europe’s Beating Cancer Planlet’s Strive For More). Europejski Cancer Plan proponuje działania zarówno na etapie profilaktyki, jak i diagnozy, a nastepnie na każdym kluczowym etapie choroby nowotworowej.

Polska Narodowa Strategia Onkologiczna

Jeszcze przed epidemia COVID-19 wyniki leczenia nowotworów były w Polsce gorsze niż w innych krajach UE. Głównym problemem jest późne zgłaszanie się do lekarza: tylko ok. 20-30 % nowotworów jest u nas wykrywanych we wczesnych stadiach. W innych krajach Europy Zachodnie, USA, Kanadzie i Australii proporcje są odwrotne  - tam dotyczy to 80% osób.

Na takie wyniki ma wpływ także niedofinansowanie całej służby zdrowia, w tym onkologii oraz fakt, że polski pacjent ma dostęp tylko do 50% najbardziej skutecznych leków onkologicznych zarejestrowanych w UE. Ma to zmienić Narodowa Strategia Onkologiczna - program wieloletni na lata 2020-2030 wprowadzający kompleksowe zmiany w polskiej onkologii.

Celem nadrzędnym NSO jest wzrost odsetka osób przeżywających 5 lat od zakończenia terapii onkologicznej, a także zwiększenie wykrywalności nowotworów we wczesnych stadiach oraz poprawa jakości życia w trakcie i po ukończonym leczeniu. Miniony rok był pierwszym rokiem funkcjonowania NSO, która nakreśliła ponad 90 zadań na okres kilku lat.

Jednym z nich było uchwalenie ustawy o Funduszu Medycznym stanowiącym wsparcie dla procesu leczenia chorób onkologicznych i chorób rzadkich. W ramach FM  wyodrębniono 4 filary: inwestycyjny, profilaktyczny, lekowy i świadczeń. 2020 r. to także czas, w którym nastąpiły zmiany w funkcjonowaniu Ratunkowego Dostępu do Technologii  Lekowych upraszczające ów dostęp i dające większą decyzyjność klinicystom.

Nowym rozwiązaniem jest wyodrębnienie listy terapii innowacyjnych oraz listy terapii o wysokiej skuteczności klinicznej. Jednym z założeń NSO jest to by w najbliższej dekadzie polski pacjent uzyskał dostęp do 90%  nowoczesnych leków zarejestrowanych w UE. Ze względu na specyfikę chorób nowotworowych, ważne jest by stało się to jak najszybciej.

Jak wygląda rak skóry? Przykładowe zdjęcia

Zobacz galerię 7 zdjęć

COVID-19. Przez telefon nie zdiagnozuje się raka

Z perspektywy pacjentów chorych na nowotwory kontekst pandemii COVID-19 jest olbrzymim zagrożeniem. Sytuacja epidemiologiczna nie powinna być przesłanką do zahamowania diagnostyki i procesu leczenia. Każdy pacjent ma prawo do rozpoczęcia i kontynuowania terapii przeciwnowotworowej.

Dotyczy to także pacjentów z podejrzeniem nowotworu - oni również nie powinni pozostać bez opieki. Obecnie najwyższym priorytetem jest zachowanie bezpieczeństwa i prawidłowości wielospecjalistycznego, radykalnego leczenia chorych na nowotwory. Organizacje pacjentów informują, że większość centrów onkologii i szpitali zajmujących się leczeniem onkologicznym ma problemy z prowadzeniem świadczeń diagnostycznych i leczniczych.

Według danych NFZ liczba wykonanych endoskopowych zabiegów przewodu pokarmowego w lecznictwie zamkniętym we wrześniu 2020 r. wyniosła ok. 2,5 tys. i zmniejszyła się ponad trzykrotnie w porównaniu z wrześniem 2019 r. (ok. 8,2 tys.). Liczba badań endoskopowych przewodu pokarmowego (kolonoskopii) w AOS we wrześniu 2020 r. wyniosła ok. 11 tys. i zmniejszyła się ok. dwa i pół razy w porównaniu z wrześniem 2019 r. (ok. 28 tys.).

Tymczasem szybkie rozpoczęcie terapii może spowodować całkowite wyleczenie. W czasie pandemii należy o tym pamiętać i przekraczać barierę lęku. We wszystkich ośrodkach onkologicznych stosowany jest ścisły reżim sanitarny. Nie ma więc powodu by obawiać się wizyty u onkologa! Pamiętajmy, że przez telefon nie zdiagnozuje się nowotworu. Gdy objawy nie ustępują konieczna jest wizyta u lekarza. Tu liczy się czas. W przypadku chorób nowotworowych o życiu decyduje szybkość interwencji.

ŹRÓDŁO: MATERIAŁY PRASOWE

Czy zdrowo się odżywiasz?

Pytanie 1 z 9

Ile jesz posiłków dziennie?

Dwa. Pierwszy rano, drugi po pracy

Trzy. Nie podjadam między posiłkami

Trzy, ale zdarza mi się podjadać między posiłkami

Jem 4-5 mniejszych posiłków dziennie, mniej więcej co 3-4 godziny

Następne pytanie

Katarzyna Hubicz