Jak nos ostrzega nas przed niebezpieczeństwem?
Jednym z podstawowych zadań węchu jest określanie zapachu, jednak niewiele wiadomo o mechanizmach, które wspierają proces reakcji na różne zapachy. Naukowcy przeprowadzili eksperymenty, by znaleźć odpowiedź na to pytanie.
Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie naukowym Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America.
Naukowcom udało się ustalić, że nerwy, które wykrywają zapach w naszym nosie, rozpoczynają przetwarzać negatywne zapachy już w momencie ich wykrycia, dzięki czemu reakcja organizmu jest szybsza.
Zupełnie inaczej jest w przypadku pozostałych zmysłów takich jak wzrok i słuch, które najpierw wysyłają reakcje czuciowe do wyspecjalizowanych jednostek mózgu, by te je przetworzyły, co skutkuje opóźnionym czasem reakcji.
Przeprowadzone analizy na gryzoniach wykazały, że wiązka nerwów służąca wykrywaniu zapachów określana jako opuszka węchowa, może aktywnie sortować bodźce na podstawie m.in. wyuczonych oraz wrodzonych reakcji. Czy te wyniki mogą potwierdzić się w przypadku ludzi?
W tym celu naukowcy przetestowali 19 zdrowych, niepalących osób, które miały za zadanie powąchać 6 różnych zapachów i ocenić, jak dany zapach był przyjemny i intensywny. Eksperci przedstawiali ochotnikom każdy zapach kilkukrotnie, jednocześnie mierząc reaktywność nerwów za pomocą elektroencefalografii, dzięki czemu udało się scharakteryzować dwa typy fal mózgowych.
Obecność obu rodzajów fal, czyli szybko przetwarzających gamma oraz nieco wolniejszych beta w pobliżu nosowych neuronów, sugeruje według naukowców, że w momencie, gdy zapach „łaskocze” opuszkę węchową, inna część mózgu, czyli kora ruchowa odpowiedzialna za planowane i wykonywanie ruchów zaczyna reagować.
Drugi eksperyment na 21 ochotnikach pozwolił określić rzeczywistą reakcję organizmu na zapach. W tym celu wykorzystano po dwa rodzaje zapachów - przyjemne oraz nieprzyjemne, które uczestnicy musieli powąchać, by naukowcy mogli określić czas fizycznej reakcji na daną woń.
Dzięki temu udało się ustalić, że w ciągu 250 ms od pojawienia się zapachu w nosie, oba rodzaje fal mózgowych przygotowują się do reagowania na dany zapach. Jeśli woń zostanie uznana za zagrożenie, sygnał zostanie wysyłany wcześniej i w około 150 ms nastąpi „uderzenie" w korę ruchową. Jeśli okaże się przyjemny, to wygenerowanie wiadomości może zająć dużo więcej czasu.
Autorzy badania podkreślają, że opuszka węchowa przetwarza wartościowość zapachu. Według nich negatywne zapachy wydają się być uprzywilejowane, a szybkie przetwarzanie nieprzyjemnych woni może być związane z behawioralnie szybką reakcją unikania.
Podcasty
Playlisty tematyczne
