Czy zachorujesz na Alzheimera? To badanie pozwoli stwierdzić to 10 lat wcześniej

Choroba Alzheimera rozwija się podstępnie, a biologiczne zmiany w mózgu tworzą się na wiele lat przed wystąpieniem objawów takich jak utrata pamięci czy zdolności poznawczych. Wyniki nowego badania sugerują, że dziedziczną postać tej choroby można wykryć na wczesnym etapie, zanim jeszcze pojawią się jakiejkolwiek jej oznaki. Biomarkerem jest białko, które występuje we krwi osób chorych na dziedziczną postać Alzheimera.

Choroba Alzheimera należy do chorób neurodegeneracyjnych mózgu. Osoby nią dotknięte stopniowo przestają być zdolne do samodzielnej egzystencji. Według Szwedzkiej Fundacji Mózgu schorzenie to jest najczęstszą formą demencji.

W przebiegu tej choroby komórki nerwowe w mózgu ulegają uszkodzeniu na skutek skumulowania się w nich białek beta-amyloidu i białek tau. Objawy choroby Alzheimera takie jak utrata pamięci i zdolności poznawczych nasilają się stopniowo, ponieważ wraz z upływem czasu dochodzi do uszkodzenia coraz większej liczby neuronów.

Specyficzne białko może zwiastować chorobę Alzheimera

Choroba Alzheimera rozwija się latami. Naukowcy szacują, że od początku zmian degeneracyjnych w mózgu do wystąpienia pierwszych objawów może minąć nawet ćwierć wieku. Gdy jednak objawy już się pojawią, bardzo trudno jest spowolnić ich postęp za pomocą leków.

Szansę na to daje natomiast wczesna diagnoza. Dlatego stale poszukiwane są sposoby, które ułatwią jej postawienie. Wyniki badania naukowców ze szwedzkiego Karolinska Institutet pozwolą na opracowanie testu, który mógłby pomóc we wczesnym wykryciu choroby Alzheimera.

Badanie dotyczyło dziedzicznej postaci choroby. Pokazało, że możliwym biomarkerem bardzo wczesnych etapów Alzheimera jest białko o nazwie GFAP (glejowe kwaśne białko fibrylarne).  Jak wyjaśniła główna autorka, Charlotte Johansson, doktorantka na Wydziale Neurobiologii, obecność GFAP może odzwierciedlać zmiany w mózgu spowodowane chorobą Alzheimera, które zachodzą jeszcze przed nagromadzeniem białka tau i mierzalnym uszkodzeniem neuronów.

"To odkrycie zwiększa szansę na wczesną diagnozę"

W nowym badaniu naukowcy badali biomarkery we krwi pod kątem wczesnych zmian patologicznych występujących w dziedzicznej postaci choroby Alzheimera. U osób, których rodzic cierpi na taką postać Alzheimera, ryzyko zachorowania wynosi aż 50 proc.

Przeanalizowali 164 próbki osocza krwi od 33 nosicieli mutacji genetycznej odpowiedzialnej za rozwój choroby i 42 krewnych bez odziedziczonych predyspozycji do zachorowania. Dane zostały zebrane w latach 1994-2018.

Wyniki pokazały wyraźne zmiany kilku stężeń białek krwi u nosicieli mutacji. Jak wyjaśniła uczestnicząca w badaniach Caroline Graff, profesor na Wydziale Neurobiologii, pierwszą zaobserwowaną zmianą był wzrost poziomu białka GFPA, obserwowany około 10 lat przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby. 

„Po tym nastąpił wzrost stężenia P-tau181, a później NfL (białka światła neuronów), które jest bezpośrednio związane ze stopniem uszkodzenia neuronów w mózgu osoby z chorobą Alzheimera. To odkrycie dotyczące GFAP zwiększa szanse na wczesną diagnozę ”. - podkreśliła ekspertka.

Katarzyna Hubicz