Czy seniorzy odczuwają niektóre zapachy lepiej? Naukowcy rozwiewają słodko-słone wątpliwości
Eksperci z Uniwersytetu Kopenhaskiego obalili teorię, że seniorzy wszystkie zapachy odczuwają znacznie gorzej niż ludzie w młodszym wieku. Fakt, że u osób powyżej 55. roku życia zmysł węchu zaczyna stopniowo zanikać zostało już potwierdzone naukowo, ale czy jest tak w przypadku wszystkich zapachów?
Spis treści
Badania nad węchem osób starszych
Wraz z wiekiem dochodzi do upośledzenia każdego z pięciu zmysłów. Wzrok i słuch są mylnie postrzegane jako zmysły, które słabną w pierwszej kolejności. Większość osób traci najpierw smak, a potem dotyk. Naukowcy z Wydziału Nauk o Żywności Uniwersytetu w Kopenhadze zastanawiali się, w jakim stopniu osłabienie węchu seniorów wpływa na ich preferencje żywieniowe.
W tym celu postanowili zbadać zdolność osób starszych do postrzegania codziennych zapachów. Mierzono z jaką intensywnością ludzie starsi postrzegali różne zapachy, a także jak bardzo się im podobały. Przebadano grupę 251 Duńczyków w wieku od 60 do 98 lat z pięciu różnych regionów kraju oraz grupę kontrolną, w której skład weszło 92 osoby w wieku 20-39 lat. Starszy zespół podzielono jeszcze na trzy podgrupy, czyli osoby w wieku 60-69 lat, 70-79 lat oraz seniorów powyżej 80. roku życia.
Badacze zamiast używać powszechnie stosowanych podczas badań zmysłu powonienia zapachów pochodzenia chemicznego, opracowali zestaw testowy składający się z 14 naturalnych woni znanych produktów spożywczych, w tym cebuli, tostów, bekonu, kawy, cynamonu, szparagów, wanilii i pomarańczy. Zapachy były wytwarzane głównie z olejków eterycznych i prezentowane osobom badanym przez wąchanie patyczków.
Aromaty zostały wybrane na podstawie powszechnych preferencji spożywanych potraw, które cieszą się największą popularnością wśród osób starszych według firmy cateringowej dostarczającej żywność dla seniorów.
Jakie zapachy osoby starsze odczuwają inaczej?
Powszechnie wiadomo, że słony jest podstawowym smakiem, który jest najbardziej dotknięty przez starzenie. Smak i węch są silnie ze sobą powiązane, dlatego percepcja aromatu może być zakłócona, jeśli smak słoności odczuwamy gorzej.
Problem słabnącego węchu u osób starszych jest bardziej złożony niż sądzono dotychczas. Niektóre zapachy osoby starsze odczuwają znacznie słabiej. Są to zapachy określone jako bardziej pikantne i należą do nich smażone mięso, cebula czy grzyby.
Percepcja intensywności zapachu w grupie 60-69 lat była na równi z grupą kontrolną, ale w przypadku pozostałych uczestników badania spadła w przypadku większości zapachów. Największy spadek odnotowano w przypadku zapachów pikantnych. Jeśli chodzi o aromat pomarańczy, malin i wanilii jest inaczej – te aromaty starsi ludzie odczuwają tak samo dobrze, jak młodzi dorośli.
Eksperci doszli także do ciekawych konkluzji odnośnie kawy. Seniorom aromat kawy nie podoba się w takim stopniu, jak to jest w przypadku młodszych osób.
Badanie pokazało, że chociaż zmysł węchu dla stymulowania apetytu i poziomu serotoniny jest bardzo istotny to wrażliwość na węch nie jest czynnikiem decydującym. Są zapachy, które niezależnie od wieku pozostają niezmienne dla respondentów, nawet jeśli zdolność do ich postrzegania się zmniejsza. Dopóki zapach jedzenia jest dla człowieka rozpoznawalny intensywność tego zapachu nie będzie decydować o tym czy go lubi, czy nie.
Naukowcy mają nadzieję, że ich odkrycia będą pomocne dla osób pracujących nad poprawą posiłków i doświadczeń kulinarnych osób starszych, którzy powinni przy przygotowaniu dań zwracać uwagę na to, co dana osoba lubi, a nie na to, jaki aromat wydaje się słabszy.
Obecnie problem niedożywienia osób starszych jest bardzo poważny. Ponad połowa Duńczyków w wieku powyżej 65 lat, którzy trafiają do szpitali jest niedożywiona. Podobnie jest w duńskich domach opieki – co 5 mieszkańca dotyka ten problem.
Porady eksperta
Podcasty
Playlisty tematyczne
