Czy grozi nam EPIDEMIA WZW A (żółtaczki pokarmowej)?

Czy grozi nam epidemia WZW A? Zdaniem specjalistów w Polsce można już mówić o epidemii wirusowego zapalenia wątroby typu A (żółtaczki pokarmowej). W 2016 roku roku zanotowano jedynie 35 przypadków tej choroby. Tylko do końca września 2017 roku w całym kraju na WZW A zachorowało aż 1685 osób i z tygodnia na tydzień przybywa zarażonych. Na szczęście rozwojowi epidemii można zapobiec.

Czy grozi nam epidemia WZW A? Zdaniem specjalistów w Polsce można już mówić o epidemii wirusowego zapalenia wątroby typu A (żółtaczki pokarmowej). W poprzednich latach liczba zachorowań utrzymywała się na względnie niskim poziomie. W 2016 roku roku zanotowano jedynie 35 przypadków tej choroby. Od początku 2017 roku do końca listopada w całym kraju zarejestrowano ponad 2 600 przypadków wirusowego zapalenia wątroby typu A. Najgorsza sytuacja jest na Śląsku, gdzie do 30 listopada zanotowano 438 zachorowań na tę chorobę - informuje "Dziennik Zachodni". Dla porównania, na Śląsku w 2016 roku zanotowano 3 przypadki, a rok wcześniej 7. Najwięcej przypadków choroby odnotowano w Sosnowcu (aż 196 chorych).

Spis treści

1. Epidemia WZW A (wirusowego zapalenia wątroby typu A, żółtaczki pokarmowej)
2. Epidemia WZW A - kto jest najbardziej narażony?
3. Epidemia WZW A - najważniejsze mycie rąk
4. Epidemia WZW A - szczepionka może jej zapobiec

Sanepid wykrył, że chore osoby pracowały w sklepach, barach i restauracjach, w których zajmowały się produkcją i dystrybucją żywności, a wirusowe zapalenie wątroby typu A jest tzw. chorobą brudnych rąk. Przenosi się głównie drogą pokarmową, właśnie poprzez żywność albo wodę. Istnieje również możliwość zarażenia się poprzez bliskie kontakty, w tym stosunki seksualne. Choroba przebiega w sposób ostry, uszkadza wątrobę. Pierwsze objawy przypominają grypę - pojawiają się ogólne rozbicie, dreszcze, stan podgorączkowy. Dopiero potem pojawia się żółtaczka.

Epidemia WZW A (wirusowego zapalenia wątroby typu A, żółtaczki pokarmowej)

Na przestrzeni lat notowany jest wyraźny spadek zachorowań na WZW A, głównie w wyniku poprawy warunków sanitarnych i higieny społeczeństwa (lepsza czystość wody pitnej, nowoczesne systemy kanalizacji i oczyszczania ścieków, kontrola nad skażeniem żywności, mniejsze zagęszczenie ludności, itp.). Jednak nadal na całym świecie co 8-20 lat dochodzi do tak zwanych epidemii wyrównawczych (lokalnych - szkoły, żłobki, przedszkola, miasta, regiony). Wiąże się to z wygasaniem odporności zbiorowej i wzrastającym odsetkiem ludzi podatnych na zakażenie, co w sprzyjających okolicznościach może spowodować wybuch epidemii.¹ Wówczas zapadalność jest bardzo wysoka i często sięga wartości powyżej 700/100 tys.² Ostatnia epidemia wyrównawcza w Polsce miała miejsce w 1996 roku z największą liczbą zachorowań w pasie nadmorskim.¹ Od tego czasu do 2017 roku w całym kraju odnotowywano najwyżej kilkadziesiąt przypadków zachorowania rocznie.

Czytaj więcej: 110-krotny wzrost zachorowań na WZW typu A

Epidemia WZW A - kto jest najbardziej narażony?

Grupy ryzyka zakażenia HAV obejmują:

• podróżujących z krajów o niskiej endemii w obszary hiperendemiczne (Bliski i Daleki Wschód)
• osoby skoszarowane - wojsko, policja
• personel medyczny
• chorych na hemofilię i inne dziedziczne niedobory czynników krzepnięcia
• osoby pracujące przy produkcji i dystrybucji żywności
• osoby z przewlekłymi chorobami wątroby zwłaszcza WZW B i C
• dzieci skupione w żłobkach
• osoby uzależnione od środków odurzających
• mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami
• pracowników kanalizacji, wodociągów, oczyszczania miasta

Warto wiedzieć, że zakażenie HAV u większości dzieci – w odróżnieniu od osób dorosłych – przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo, dlatego stanowią one ważne źródło zakażenia i odgrywają podstawową rolę w szerzeniu się tego wirusa. Zachorowalność na wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) jest największa w wieku 5–14 lat (rys. 1.) – prawie 1/3 wszystkich zachorowań dotyczy dzieci do 15. roku życia.

Epidemia WZW A - najważniejsze mycie rąk

Wirus przenosi się na drobinkach kału czy śluzu, dlatego należy pamiętać o higienie osobistej. Mycie rąk spowoduje spłukanie wirusa i pozbycia się go w dużej mierze z dłoni.

Epidemia WZW A - szczepionka może jej zapobiec

Od 1995 r. wygaszenie epidemii i eliminacja choroby możliwa jest przez zastosowanie szczepionki przeciw WZW A. Przedstawiono kliniczne dowody skuteczności szczepionki przeciw WZW A, poparte są badaniami laboratoryjnymi. Szczepionka anty-HAV stymuluje stopniowy wzrost przeciwciał.

Szczepienie przeciw WZW A, jeśli obejmuje 80 proc. narażonej populacji, eliminuje ognisko zakażenia w ciągu maks. 6 tyg., co prowadzi do całkowitego wygaszenia epidemii.²

Po 2 tygodniach osiągają one wartości ochronne, które następnie utrzymują się przez wiele lat, być może całe życie.

Ze względu na duży wskaźnik zachorowalności i podstawowe znaczenie w szerzeniu się zakażenia HAV, program szczepień ochronnych powinien obejmować przede wszystkim dzieci. Rutynowe szczepienie dzieci przeciwko WZW A pozwoli:

• ograniczyć zachorowania w grupie o największym wskaźniku zachorowalności
• wyeliminować podstawowe źródło zakażenia starszych dzieci i niektórych dorosłych
• w przyszłości, gdy zaszczepione dzieci wejdą w dorosłe życie, zapobiegać także zakażeniom u dorosłych osób, ponieważ szczepienie zapewnia długotrwałą odporność

Jednak szczepionki przeciwko WZW typu A są dostępne, natomiast nie są one objęte kalendarzem szczepień, nie są obowiązkowe, a więc nie są bezpłatne. Preparaty podawane w dwóch dawkach, w odstępie 6 miesięcy, mają zapewnić odporność na chorobę.

1. Wawrzynowicz-Syczewska M., Wirusowe zapalenie wątroby typu A [w:] Choroby zakaźne i pasożytnicze wyd II

2. Miksa G., Mrozińska  M.,Wirusowe zapalenie wątroby typu A – nowoczesna, skuteczna, bezpieczna metoda zwalczania epidemii WZW A, "Przewodnik Lekarza" 2002

3. Wirus zapalenia wątroby typu A (HAV), www.prometeusze.pl/hav.php

Monika Majewska