Pierwsza pomoc: guzy, siniaki, rany, bąble, skręcenia, drzazgi, krwotoki

Zranienia, skaleczenia skóry i inne urazy najczęściej występują w czasie wakacji. Rzadko bywa, by dziecko w tym okresie nie nabiło sobie guza, nie miało drzazgi lub otartych kolan. Jak udzielić pierwszej pomocy, aby urazy nie miały groźnych konsekwencji?

Spis treści

1. Pierwsza pomoc: guzy i siniaki
2. Pierwsza pomoc: uderzenie w głowę
3. Pierwsza pomoc: rany i skaleczenia
4. Pierwsza pomoc: bąble na stopach
5. Pierwsza pomoc: skręcenie stawu
6. Pierwsza pomoc: drzazga
7. Pierwsza pomoc: ciało obce w oku
8. Pierwsza pomoc: jak zatrzymać krwawienie

Uszkodzenia skóry u dzieci zwykle nie są groźne, lecz nawet drobne ranki trzeba odkazić i zakleić plastrem z opatrunkiem. Nie można też zignorować skręceń stawów czy bąbli, choć takie urazy raczej nie wymagają fachowej medycznej interwencji.

Pierwsza pomoc: guzy i siniaki

Guzy i siniaki powstają, gdy wskutek upadku lub uderzenia ulegną uszkodzeniu drobne naczynia krwionośne. Skóra staje się ciemnoczerwona, a potem sinoniebieska i zielonkawożółta.

Czasem formuje się krwiak, który ma postać bolesnego przy dotyku guzka. Najlepszym lekiem na guzy i siniaki jest zimny okład, bo zmniejsza obrzęk i krwawienie podskórne.

Po upływie doby do guza lub siniaka przykładamy ciepły wilgotny kompres, bo w wyższej temperaturze naczynia krwionośne rozszerzają się, co sprzyja gojeniu. Przy rozległych stłuczeniach lepiej poradzić się lekarza, bo mogło dojść do pęknięcia kości.

O siniaki o wiele łatwiej w czasie wakacji. Ładna pogoda zachęca do aktywnego wypoczynku. Wystarczy nieforsowna jazda rowerem lub na rolkach, by pojawiły się siniaki.

Pierwsza pomoc: uderzenie w głowę

Na stłuczone miejsce przykładaj często zimne okłady. W przypadku rany ciętej głowy staraj się zatamować krwotok, a następnie załóż jałowy opatrunek i jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem. Jeżeli po urazie z nosa, ust lub ucha cieknie krew, wezwij pogotowie lub odwieź chorego do szpitala. Tak samo należy postąpić, gdy źrenice są nierówne, pojawią się kłopoty z oddychaniem, zaburzenia świadomości i mowy, wymioty czy wahania tętna.

Pierwsza pomoc: rany i skaleczenia

Nawet drobne zadrapania czy ukłucia skóry mogą ulec zakażeniu. Ranę trzeba więc starannie oczyścić z resztek ziemi (najlepiej polewając niezbyt silnym strumieniem wody), zdezynfekować i zabezpieczyć plastrem z opatrunkiem lub jałowym gazikiem i bandażem. Opatrując uszkodzenie skóry, można też zastosować nowoczesne preparaty, np. Balsam Ratownik lub Curiosin żel, które pomagają w gojeniu. Jeśli otarcie jest niewielkie, po oczyszczeniu można je pozostawić bez opatrunku. Szczególnej uwagi wymagają skaleczenia czy zadrapania powstałe po zabawie z psem lub kotem. Takie ranki mogą być niebezpieczne, bo łatwo ulegają zakażeniu. Osoby, które nie były szczepione na tężec, powinny niezwłocznie zgłosić się do lekarza.Rankę po ukłuciu w dłoń lub stopę (np. drutem) koniecznie trzeba przemyć wodą utlenioną i zabezpieczyć plastrem z opatrunkiem. Jeżeli po dwóch dniach ból nie minie, idziemy z dzieckiem do lekarza. Być może doszło do rozwinięcia miejscowego zakażenia, nazywanego zastrzałem. To bolesna przypadłość. Konieczna jest pomoc chirurga - musi on naciąć skórę, żeby usunąć nagromadzoną ropę.

Pierwsza pomoc: bąble na stopach

Bąble zdarzają się, gdy dziecko chodzi w nieodpowiednich butach i skarpetkach. Bąble powstają wskutek tarcia lub odparzenia. Gdy pojawią się bąble, zaraz po powrocie do domu trzeba wymoczyć stopy w letniej wodzie z dodatkiem soli kuchennej. To zmniejszy obrzęk i pęcherze. Następnie delikatnie osuszamy stopy, uważając, by nie zerwać skóry.Jeżeli pęcherze są bardzo duże i utrudniają chodzenie, możemy je nakłuć wysterylizowana igłą i usunąć płyn, przykładając do pęcherza jałowy gazik. Skórę dociskamy do stopy i zaklejamy plastrem z opatrunkiem. Przez kilka godzin zabraniamy dziecku chodzić w pełnych butach. Na noc zdejmujemy opatrunek, by skóra mogła oddychać.

Pierwsza pomoc: skręcenie stawu

Nadmierne rozciągnięcie więzadeł stawowych boli, ale nie groźne. Jeśli  skręcimy kostkę lub nadgarstek, ból nasila się przy próbie poruszenia kończyną i dotykaniu. Staw jest lekko obrzęknięty, a po kilku dniach pojawia się siniak. W takim przypadku najlepiej przyłożyć na co najmniej godzinę zimny kompres.  Aby zmniejszyć obrzęk, staw powinien być przez 24 godziny systematycznie schładzany. Gdy noga boli, warto założyć bandaż elastyczny. W przypadku skręcenia stawu skokowego można posłużyć się opaską uciskową lub specjalnym stabilizatorem . Opatrunek nie może być za ciasny. By noga mogła się wygoić, trzeba bardzo ograniczyć chodzenie. Zwichniętą rękę należy nosić na temblaku.

Pierwsza pomoc: drzazga

Drzazga to maleńki fragment drewna, który wbija się pod skórę dłoni i stóp. Jeżeli drzazga jest duża, lepiej nie usuwać jej samodzielnie, bo można doprowadzić do krwotoku. Jeżeli drzazga jest niewielka - można ją wyjąć szczypcami (wysterylizowanymi np. nad ogniem). Wydłubywanie drzazgi igłą jest ostatecznością, chyba że tkwi tuż pod skórą. Po takim zabiegu chore miejsce należy przemyć wodą utlenioną lub płynem antyseptycznym i zakleić plastrem z opatrunkiem.

Pierwsza pomoc: ciało obce w oku

Wystarczy drobinka kurzu, by pojawił się ostry ból i silne łzawienie. Co wtedy robić? Przede wszystkim nie wolno pocierać oka. Trzeba natomiast mrugać. Zwiększy to wydzielanie łez, które same wypłuczą owada lub piasek. Gdy to nie pomoże, trzeba oko przepłukać czystą wodą lub solą fizjologiczną. Warto zaopatrzyć się w specjalny aparacik do płukania oka (kosztuje ok. 3 zł). Można też wykorzystać zwykły kieliszek. Jeśli płukanie nie dało efektu, można spróbować wyjąć drobinkę zwilżonym w wodzie patyczkiem do czyszczenia uszu lub chusteczką.

Pierwsza pomoc: jak zatrzymać krwawienie

Jeśli rana mocno krwawi, przyłóż do niej kompres (najlepiej ze sterylnej gazy, ale możesz użyć też czystego ręcznika, podkoszulka), tak aby materiał przykrywał całą ranę, i uciśnij opatrunek dłonią. W sytuacjach krytycznych możesz uciskać ranę czystą dłonią lub palcami. Trzymaj dłoń na opatrunku, nie zmniejszając siły nacisku. Nie usuwaj skrzeplin, które tworzą się na opatrunku - to dodatkowe uszczelnienie rany. Jeżeli krew przesiąknie przez opatrunek, nie zdejmuj go, tylko przyłóż następny i nadal uciskaj. Zraniona kończyna powinna być ułożona powyżej serca. Kiedy krwawienie znacznie się zmniejszy lub ustanie, przymocuj opatrunek bandażem (lub np. krawatem), tak by się nie przesuwał. Węzeł bandaża ma się znaleźć nad raną - będzie również tamował krwawienie. Bandaż nie powinien być zbyt ciasny - nie może utrudniać przepływu krwi. Puls musi być wyczuwalny poniżej opatrunku.

Pierwsza pomoc: haczyk w palcu

Wakacyjne wędkowanie może zakończyć się nieprzyjemnie, gdy dziecko zamiast ryby złapie na haczyk własny palec. Gdy wbije się tylko czubek grota, należy go wyjąć, a palec przemyć wodą utlenioną. Jeśli wbije się cały haczyk, sprawa jest nieco trudniejsza. Najpierw trzeba odciąć haczyk od wędki i ściąć obcęgami spłaszczony koniec. Potem szybkim ruchem popychamy haczyk, tak by grot przebił palec w drugim miejscu i wyszedł. Operację bez problemu można wykonać samemu. Jeśli jednak boimy się to zrobić, idźmy do lekarza.

miesięcznik "Zdrowie"

Pierwsza pomoc - czy wiesz, jak jej udzielić?

Pytanie 1 z 10

Wypadek samochodowy

Robię zdjęcie telefonem i umieszczam na stronie społecznościowej.

Dzwonię na numer alarmowy 999 lub 112, podaję dokładne miejsce, rodzaj i opis wypadku, kto został poszkodowany i ile osób potrzebuje pomocy medycznej.

Następne pytanie

Anna Jarosz

Konsultacja: lek. med. Grzegorz Borstern