- Analiza z 2024 roku ujawnia, że za cykl nosowy odpowiada podwzgórze w mózgu, które naprzemiennie blokuje jedną z dziurek
- Naprzemienne zatykanie się nosa jest kluczowym mechanizmem obronnym, który chroni płuca i wyostrza zmysł węchu
- Badania potwierdzają, że świadome oddychanie jedną dziurką nosa może realnie wpływać na twoje emocje i koncentrację
- Stale zatkana jedna dziurka nosa to sygnał alarmowy, który może wskazywać na skrzywienie przegrody nosowej
Dlaczego raz jedna, a raz druga dziurka nosa jest zatkana? Poznaj cykl nosowy
Czy zdarzyło ci się zauważyć, że raz swobodniej oddychasz lewą, a raz prawą dziurką nosa? To nie objaw przeziębienia, lecz fascynujący i w pełni naturalny proces zwany cyklem nosowym. Zjawisko to, kontrolowane przez nasz autonomiczny układ nerwowy, dotyczy większości dorosłych, bo aż 70-80% populacji.
Badacze pod kierownictwem Gorodisky'ego opisali w 2024 roku, że ten zaskakujący mechanizm jest sterowany przez podwzgórze w mózgu. To ono naprzemiennie rozszerza naczynia krwionośne w jednej z jam nosowych, co powoduje jej częściowe „zatkanie” i sprawia, że większość powietrza przepływa przez drugą stronę. Taki cykl trwa średnio około 2,5 godziny, po czym role się odwracają, zapewniając nosowi rytmiczną i nieprzerwaną pracę.
Dlaczego nos zatyka się naprzemiennie? Ochrona płuc i lepszy węch
Ta nieustanna zmiana stron nie jest biologicznym przypadkiem, a sprytnym mechanizmem obronnym naszego organizmu. Wolniejszy przepływ powietrza w częściowo zablokowanej dziurce pozwala na jego dokładniejsze ogrzanie, nawilżenie i oczyszczenie z zanieczyszczeń, zanim trafi do płuc. Jak podkreślają eksperci z Cleveland Clinic w materiale z tego roku, jest to jedna z trzech kluczowych ról, jakie pełni nos.
Co więcej, proces ten wyostrza nasz zmysł węchu. Badanie przytoczone w 2025 roku przez analityka Vithanage'a wyjaśnia, że niektóre cząsteczki zapachowe są lepiej wyczuwalne w szybkim strumieniu powietrza (w otwartej dziurce), podczas gdy inne potrzebują więcej czasu na związanie się z receptorami w wolniejszym przepływie. Dzięki tej dwoistości nasz zmysł powonienia staje się znacznie bardziej precyzyjny.
Zatkany nos w nocy a jakość snu. Jaką rolę odgrywa tu cykl nosowy?
Wpływ cyklu nosowego wykracza daleko poza samo oddychanie, oddziałując chociażby na jakość snu. Analiza zespołu Vanutelli z 2024 roku ujawniła, że podczas snu cykl znacząco zwalnia, wydłużając się średnio do 4,5 godziny.
Ta sprytna adaptacja pozwala nam dłużej utrzymać stabilną pozycję ciała, bez potrzeby częstego przewracania się z boku na bok, by udrożnić drogi oddechowe. Wspomniane badanie wskazało również na intrygującą zależność: u osób praworęcznych lewa dziurka nosa bywa dominująca przez dłuższy czas, średnio przez około 2 godziny i 40 minut, w porównaniu z prawą.
Stale zatkana jedna dziurka nosa. Kiedy to objaw choroby?
O ile naprzemienne zatykanie się nosa jest normą, o tyle stałe uczucie niedrożności tylko po jednej stronie powinno być dla nas sygnałem alarmowym. Jeśli odczuwasz uporczywe, jednostronne zatkanie nosa, któremu towarzyszą częste krwawienia, ból twarzy lub osłabienie węchu, warto skonsultować się z lekarzem.
Według danych Cleveland Clinic z 2024 roku takie objawy mogą wskazywać na skrzywienie przegrody nosowej, które jest częstym problemem, lub na inne schorzenia, takie jak polipy w nosie. Laryngolog jest w stanie precyzyjnie zdiagnozować przyczynę i zalecić odpowiednie postępowanie.
Jak oddychanie jedną dziurką nosa wpływa na emocje i koncentrację?
Okazuje się, że związek między nosem a mózgiem jest jeszcze głębszy i bardziej fascynujący. Przytoczona wcześniej publikacja zespołu Vanutelli z 2024 roku zbadała, jak świadome oddychanie jedną dziurką nosa wpływa na nasze samopoczucie. Wyniki badań przyniosły ciekawą wskazówkę: oddychanie przez prawą dziurkę nosa sprzyjało wzrostowi pozytywnych emocji.
Z kolei oddychanie lewą dziurką okazało się skuteczniejsze w ograniczaniu „błądzenia myśli”, co może być praktycznym i prostym narzędziem do poprawy koncentracji oraz wyciszenia umysłu.
