Nadciśnienie, niedociśnienie: jak radzić sobie z wysokim i niskim ciśnieniem

2007-05-18 3:19

Ciśnienie tętnicze może mieć tendencję do niebezpiecznych skoków w górę lub w dół. Groźna jest zwłaszcza jego gwałtowna zwyżka. Jeśli wartość ciśnienia przekracza 139/89 mmHg, musisz już być pod stałą kontrolą kardiologa. Gdy jest niższa niż 90/60 mmHg, masz hipotonię, czyli niedociśnienie; niezbyt groźne, ale uprzykrzające życie.

Nadciśnienie, niedociśnienie: jak radzić sobie z wysokim i niskim ciśnieniem — Autor: Thinkstockphotos.com

Ciśnienie w górę

Gdy po przodkach jesteśmy obarczeni skłonnością do nadciśnienia, zazwyczaj na początku obserwujemy tylko okresowe skoki w górę. Jest to tzw. nadciśnienie tętnicze chwiejne. Wymaga obserwacji, czasem zażywania łagodnie działającego leku. Sami też możemy podjąć pewne działania: zmniejszyć ilość używanej soli kuchennej (zatrzymuje ona wodę w organizmie, podwyższając ciśnienie), schudnąć przy nadwadze (jeść mniej tłuszczów zwierzęcych, cukru, potraw mącznych). Żywieniowcy z USA dowiedli w trakcie badań, że odpowiedni sposób żywienia redukuje nadciśnienie. Opracowali program Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) - dietetyczne metody zwalczania nadciśnienia. Warto z niego skorzystać, bo jest prosty i skuteczny. Jeśli nie masz nadwagi, możesz jeść 2000 kcal dziennie.

Nadciśnienie: wyeliminuj stres, palenie papierosów i alkohol

Fatalnie działa stres, palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu, należy się więc zastanowić nad zmianą trybu życia. Musimy zwłaszcza wygospodarować trochę czasu na relaks, ponieważ wtedy nadnercza wydzielają mniej katecholamin - substancji podnoszących ciśnienie. Umiarkowane ćwiczenia mogą zredukować górne ciśnienie nawet o 10 mmHg, a dolne o 5 mmHg. Jeśli masz duże nadciśnienie, nie zaczynaj nagle treningu, bo dostaniesz zawału. Omów ze swoim lekarzem, jaka aktywność będzie dla ciebie najlepsza.

Warto wiedzieć

Nierzadkie są skoki ciśnienia w dół. Nastolatki, osoby nadwrażliwe mają zwykle niskie ciśnienie. Nagły ruch głową, gwałtowne zerwanie się z łóżka mogą doprowadzić do jeszcze większego spadku. Zmniejsza się wtedy przepływ krwi przez naczynia mózgowe, a niedotleniony mózg reaguje omdleniem. Podobny mechanizm może wywołać nagła emocja, np. strach. By zmniejszyć ryzyko zasłabnięć, hipotonicy powinni przestrzegać prostych zasad (patrz ramka wyżej). Jeżeli już niskociśnieniowiec zemdleje, rozpinamy mu kołnierzyk, otwieramy okno, kładziemy z nogami nieco wyżej niż głowa lub sadzamy z głową między kolanami. Gdy dojdzie do siebie, dajemy mu coś chłodnego do picia. Możemy potem podać krople cardiamidum czy cardiol C lub tabletkę glukofu.

Czasem ciśnienie skacze u chorych przyjmujących leki, które mają utrzymać w ryzach jego poziom. Bywa tak przy tzw. nadciśnieniu opornym na leczenie. Jednak takie niekontrolowane skoki są częściej związane z naszą niefrasobliwością. Po prostu zapominamy o regularnym przyjmowaniu leków o ściśle ustalonych godzinach. Albo nie bierzemy dawki, gdy pomiar wykazuje, że mamy ciśnienie prawidłowe. To błąd, bo za godzinę może nastąpić gwałtowny skok w górę.

Dieta dobra przy nadciśnieniu

Wykorzystaj dietę (DASH) i jadaj:

7 razy dziennie kasze i produkty zbożowe - porcja to np. kromka żytniego chleba, 30 g płatków kukurydzianych, 1/2 szklanki gotowanego ryżu
4-5 razy dziennie warzywa - porcja to np. pomidor, brokuł, pół szklanki gotowanego szpinaku
4-5 razy dziennie owoce - porcja to np. mały banan, pomarańcza, jabłko, 1/4 szklanki suszonych owoców, 1/2 szklanki truskawek
2-3 razy dziennie nabiał niskotłuszczowy - porcja to np. szklanka mleka, kefiru, jogurtu czy 50 g białego sera n2 razy dziennie chude mięso, drób, ryby - porcja to np. 100 g gotowanego kurczaka lub duszonej ryby, 3 plasterki chudej wędliny
4-5 razy tygodniowo orzechy i nasiona - porcja to np. 1/3 szklanki orzechów włoskich, laskowych lub arachidowych, 2 łyżki pestek słonecznika, dyni, 1/2 szklanki gotowanej fasoli, soczewicy
2-3 razy dziennie tłuszcze roślinne - porcja to np. łyżeczka margaryny miękkiej z kubka, łyżka oliwy z oliwek

Dieta i styl życia dobre przy niedociśnieniu

Nie zmieniaj gwałtownie pozycji.
Zanim wstaniesz rano, wykonaj masaż na sucho, ręcznikiem lub rękawicą frotte: najpierw ręce i nogi od palców w kierunku serca, a potem reszta ciała.
Weź naprzemienny chłodno-ciepły prysznic, zakończony chłodnym strumieniem wody.
Ćwicz regularnie. Wskazane są zajęcia, które uelastyczniają naczynia krwionośne nóg, np. pływanie, aerobik, biegi, jazda na rowerze.
Unikaj długiego stania, opalania się i przebywania w pomieszczeniach źle wentylowanych.
Wysypiaj się, wypoczywaj.
Nie pal papierosów.
Jadaj częściej, ale niewielkie porcje - głód może prowadzić do spadku ciśnienia, gdyż obniża poziom cukru we krwi. Możesz też dosalać nieco potrawy.
Pij 2 l płynów dziennie. W czasie upałów i dużego wysiłku więcej - gdy się pocisz, spada ciśnienie.

miesięcznik "Zdrowie"

3,00 zł

Nadciśnienie pod kontrolą - e-poradnik

Na nadciśnienie choruje 9 milionów Polaków, często przez wiele lat choroba nie daje wyraźnych objawów, ale nie wolno jej lekceważyć. Z poradnika dowiesz się: