CHOROBY KRWI: anemia, czerwienica, białaczka, hemofilia

Gdy krew jest zdrowa, narządy wewnętrzne są dobrze odżywione, system obronny działa sprawnie. Ale krew może chorować. Anemia, czerwienica, białaczka czy hemofilia to tylko niektóre przykłady chorób krwi.

Spis treści

1. Choroby krwi: anemia (niedokrwistość)
2. Choroby krwi: nadkrwistość (czerwienica)
3. Choroby krwi: białaczka (leukemia)
4. Choroby krwi: hemofilia (skaza krwotoczna)

Choroby krwi: anemia (niedokrwistość)

We krwi znajduje się za mało erytrocytów lub hemoglobiny. Pojawiają się zawroty głowy, omdlenia, bladość skóry i błon śluzowych, zaburzenia pamięci, senność. 

Przyczyną anemii mogą być: utrata krwi, niedostateczna produkcja erytrocytów lub ich przyśpieszony rozpad, niedobór witamin z grupy B, kwasu foliowego, żelaza, nowotwór szpiku. 

Leczenie zależy od przyczyny choroby krwi. Często wystarczy odpowiednia dieta bogata w żelazo i witaminy. W cięższych przypadkach stosuje się przetaczanie krwi, a czasem przeszczep szpiku.

Choroby krwi: nadkrwistość (czerwienica)

To nadmierna produkcja krwinek czerwonych. Typowym objawem jest czerwone lub czerwonosine zabarwienie skóry twarzy, przekrwienie jamy ustnej i spojówek.

Czerwienica może być wywołana długotrwałym niedotlenieniem lub zmianami rozrostowymi szpiku kostnego. Jeżeli przyczyną jest niedotlenienie, trzeba leczyć chorobę, która je spowodowała (płuca, serce). W przypadku zmian rozrostowych podaje się łagodne leki cytostatyczne w tabletkach.

Choroby krwi: białaczka (leukemia)

Ma różne postacie. W białaczkach szpikowych komórki macierzyste szpiku zaczynają produkować ogromne ilości leukocytów. W dodatku rosnąca ich liczba wypiera inne komórki krwi, w tym erytrocyty. Dlatego białaczce towarzyszy zwykle anemia.Terapia zależy od stopnia zaawansowania i rodzaju białaczki. Zwykle stosuje się leczenie skojarzone: chemioterapię i przeszczep szpiku.

Choroby krwi: hemofilia (skaza krwotoczna)

Na skutek mutacji genu, od którego zależy przekształcenie fibrynogenu w fibrynę, dochodzi do zaburzenia krzepnięcia. Chorują tylko mężczyźni. Bez wyraźnej przyczyny pojawiają się krwawienia w mięśniach i stawach, czasem dochodzi do obfitych krwotoków, które zagrażają życiu. Chorzy otrzymują preparaty przywracające prawidłowe krzepnięcie.

Czy wiesz, że 30% chorych na białaczkę limfocytową w momencie diagnozy nie odczuwa żadnych objawów?

Sprawdź, czy jesteś w grupie ryzyka. Obejrzyj wideo-raport i dowiedz się więcej.

Źródło: Youtube.com

Morfologia krwi: czy jesteś w normie?

Informacje zawarte we krwi odzwierciedlają zmiany zachodzące we wszystkich narządach. Dlatego analiza pozwala wykryć choroby nie tylko samej krwi, ale także narządów i układów całego organizmu. W pobranej próbce najczęściej określa się:

• Hematokryt (HTC) - stosunek objętości krwinek do objętości całej krwi, wyrażony w procentach. Wynosi ok. 40 proc., przy czym u mężczyzn jest nieco wyższy niż u kobiet. Niski hematokryt może świadczyć o anemii.
• Hemoglobina (HGB) - jej poziom wyraża zdolność przenoszenia tlenu przez krwinkę czerwoną. Niski świadczy o niedokrwistości. Norma dla kobiet: 12-15 g/dl, dla mężczyzn: 13,6-17 g/dl.
• Erytrocyty (RBC) - norma wynosi 4-5 mln/mm3 u kobiet i 5-5,5 miliona w mm3 u mężczyzn. Spadek świadczy o anemii.
• Leukocyty (WBC) - norma dla obu płci wynosi 6-8 tysięcy w 1 mm3, ale podczas infekcji wzrasta do kilkunastu-kilkudziesięciu tysięcy i może utrzymywać się przez jakiś czas po chorobie. Wysoki poziom leukocytów bez wyraźnego powodu oraz towarzyszące temu zaburzenie proporcji pomiędzy poszczególnymi ich rodzajami może też świadczyć o procesie nowotworowym lub być objawem białaczki.
• Płytki krwi (PLT) - norma to 150-400 tysięcy. Mniejsza ilość świadczy o zaburzeniach w krzepnięciu krwi, większa - o zwiększonej tendencji do zakrzepicy.
• OB, czyli opad krwinek (ESR) - przeciętnie wynosi 10 mm w ciągu godziny. Wzrost jest dowodem na przebiegający proces zapalny albo nowotworowy.

Transfuzja na miarę

W przypadku gwałtownego krwotoku, np. na skutek pęknięcia śledziony, wrzodu żołądka czy przecięcia tętnicy, jedynym ratunkiem jest przetoczenie krwi. Nagła utrata ok. 2 litrów krwi prowadzi do zaburzenia układu hydraulicznego człowieka. Gwałtownie spada ciśnienie krwi, a to prowadzi do wstrząsu i jest bezpośrednim zagrożeniem życia.

W takiej sytuacji trzeba natychmiast podać krew pełną, czyli taką, jaka krąży w żyłach, żeby jak najszybciej uzupełnić ilość płynu w organizmie. Niestety, by uniknąć powikłań, krew trzeba przetaczać pomału (przetoczenie 1 jednostki, czyli 300 ml, trwa ok. godziny).

Jeśli do utraty krwi dochodzi stopniowo, szpik otrzymuje informację, że musi pracować ze zdwojoną energią, by nadrobić stratę. Zwykle sobie z tym radzi, ale wszystko zależy od indywidualnych możliwości organizmu i ilości utraconej krwi. By mu pomóc, trzeba choremu podawać żelazo i witaminy, potrzebne do produkcji krwi. Transfuzja niezbędna jest podczas niektórych operacji i chorób. Wówczas przetacza się tylko elementy krwi, których brakuje. Najczęściej są to czerwone krwinki zagęszczone dwukrotnie. Podaje się je w czasie zbiegów chirurgicznych albo w przypadku niedokrwistości.

Płytki krwi są potrzebne osobom, u których stwierdzono zanik szpiku albo po chemioterapii. Ponieważ płytek krwi jest niewiele, zwykle stosuje się koncentraty "zlewane" pochodzące od różnych dawców. Transfuzja osocza jest konieczna w przypadku zaburzonego krzepnięcia krwi, ale gdy liczba krwinek czerwonych i płytek jest w normie, np. przy hemofilii, niedoborze witaminy K czy niewydolności wątroby. Leukocytów raczej się nie przetacza, bo powodują silne reakcje alergiczne, a na dodatek żyją bardzo krótko.

Płytki w separacji

Przetaczanie osocza czy krwinek czerwonych jest możliwe dzięki temu, że po pobraniu krwi od dawcy specjalna wirówka oddziela poszczególne jej frakcje. Następnie tworzy się preparaty, które są przechowywane w lodówce. Krwinki czerwone zachowują żywotność ok. miesiąca, krew pełna - krócej, a płytki żyją kilka dni. W stacjach krwiodawstwa często pobiera się krew nowoczesną metodą separacyjną - dawca nie oddaje pełnej krwi, tylko konkretny jej składnik. Najczęściej są to płytki krwi, których we krwi pobranej metodą tradycyjną jest bardzo mało. W tym celu wykonuje się dwa wkłucia w dwie żyły. Krew pobierana z jednej przepływa przez specjalne urządzenie - separator komórkowy, gdzie są "zabierane" płytki (lub erytrocyty). Reszta płynie do drugiej żyły i wraca do organizmu.

Autotransfuzja

Pacjentom po operacji często podaje się krew. Ponieważ jest to przeszczep obcej tkanki, mogą pojawić się komplikacje. Aby do nich nie dopuścić, w przypadku zabiegów planowanych coraz częściej stosuje się autotransfuzję, tzn. pacjentowi przetacza się jego własną krew. Wcześniej chory dostaje skierowanie do stacji krwiodawstwa na pobranie krwi do operacji. Termin zabiegu nie może przekroczyć czasu ważności wykonanego z tej krwi preparatu.

miesięcznik "Zdrowie"