Utrata węchu i smaku przy COVID-19. Dlaczego zakażeni koronawirusem tracą węch i smak?

Utrata węchu oraz utrata smaku to jeden z objawów COVID-19. Dlaczego w przebiegu zakażenia koronawiusem dochodzi do utraty węchu i smaku i czemu objaw ten ma aż tak duży wpływ na funkcjonowanie osób chorych na COVID-19? Jak długo utrzymuje się anosmia u osób zakażonych koronawirusem, kiedy po COVID-19 wróci węch i smak, czy da się w jakiś sposób złagodzić nieprzyjemne odczucia?

Utrata węchu i utrata smaku przy COVID-19 to objaw, który - jak wynika z najnowszych badań - dotyczy dużego odsetka osób zakażonych koronawirusem SARS-CoV-2.

Utrata węchu i smaku może pojawić się jako jeden z pierwszych objawów COVID-19 lub już w trakcie trwania infekcji. Osoby cierpiące na anosmię (czyli zaburzenia węchu) nie czują również smaku.

Dlatego ten objaw COVID-19 ma olbrzymi wpływ na jakość życia: badacze nie wykluczają, że będąca następstwem zakażenia koronawirusem utrata węchu i smaku prowadzić do utraty wagi a nawet niedożywienia wynikającego z braku poczucia smaku, a także do zatruć pokarmowych (nie czując zapachu ani smaku potrawy nie sposób ocenić, czy nie jest zepsuta), a nawet do przypadkowych zatruć domowymi chemikaliami.

Charakterystyczne dla utraty węchu i smaku przy COVID-19 jest to, że dotknięte tą przypadłością osoby nie mają jednocześnie zatkanego nosa - co z kolei występuje często przy innych infekcjach dróg oddechowych,  np. przy przeziębieniu.

Spis treści

1. Utrata węchu i smaku przy COVID-19 - jak często występuje?
2. Utrata węchu i smaku przy COVID-19: przyczyny
3. Kiedy chorym na COVID-19 wraca węch i smak?

Utrata węchu i smaku przy COVID-19 - jak często występuje?

Utrata węchu i związana z nią utrata smaku jest stosunkowo częstym objawem COVID-19, co potwierdzono w serii badań epidemiologicznych. W jednym z nich przeanalizowano objawy COVID-19 zgłaszane przez ponad 2 miliony osób z Europy i USA (oceniono je za pomocą narzędzia do śledzenia objawów, opartego na aplikacji mobilnej).

Okazało się, że spośród osób, które miały pozytywny wynik testu na koronawirusa, aż 65 proc. zgłaszało utratę węchu lub smaku. Jeszcze wyższy wskaźnik wykazało ogólnoświatowe badanie przeprowadzone przez Global Consortium for Chemosensory Research (GCCR). Badanie objęło 4039 osób chorych na COVID-19 z 41 krajów. Aż 89 proc. z nich zgłosiło utratę węchu, a ponad 76 proc. - utratę smaku. 

Z analiz wynika, że częstość występowania tego objawu u osób chorych na COVID-19 różni się w zależności od badania i waha w zakresie 34-68 proc, co może mieć związek np. z czynnikami genetycznymi, mianem wirusa czy zastosowanych metod badawczych.

W niektórych przypadkach utrata węchu wystąpiła zanim pojawiły się inne objawy zakażenia COVID-19, w tym kaszel i gorączka, co zdaniem badaczy sugeruje, że objaw ten może być wykorzystywany do wstępnej diagnozy zakażenia koronawirusem.

Utrata węchu i smaku przy COVID-19: przyczyny

Przyczyny utraty węchu i smaku przy COVID-19  nie są jeszcze do końca zbadane. Wstępne obserwacje naukowców sugerują, że zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2 prowadzi do utraty węchu i smaku za pośrednictwem mechanizmu, który dla badaczy ciągle pozostaje niejasny. Niewiele jest bowiem badań i danych wyjaśniających, w jaki sposób koronawirus może wnikać do komórek tkanek węchowych i replikować się w nich, doprowadzając do utraty zdolności czucia zapachu.

Prawdopodobną przyczyną utraty węchu u osób chorych na COVID-19 jest to, że wirus wnika do zewnętrznej warstwy nabłonka węchowego, uszkadza komórki i  wywołuje stan zapalny, co na pewien czas zakłóca funkcje węchowe neuronów czuciowych.

Koronawirus nie uszkadza więc samych neuronów, lecz zakłóca szlak przewodzenia informacji. Jak sugeruje niedawne odkrycie zespołów polskich naukowców z Collegium Medicum w Bydgoszczy, wirus atakuje komórki podporowe, będące częścią nabłonka nosowego, które odpowiadają za przesłanie informacji o zapachu do neuronów. Z kolei utrata smaku może być wywołana zakażeniem gruczołów ślinowych.

Kiedy chorym na COVID-19 wraca węch i smak?

Z obserwacji wynika, że w większości przypadków zmysł węchu i smaku powraca średnio po 14 dniach lub po ustąpieniu innych objawów zakażenia, takich jak kaszel, gorączka czy ból mięśni - zazwyczaj jednak trwa to do dwóch miesięcy.

Z badania hiszpańskich naukowców wynika, że u ponad 90 proc. pacjentów z problemami z powonieniem związanymi z zachorowaniem na COVID-19 węch powrócił przed upływem 60 dni. 

W komunikacie przekazanym madryckiej rozgłośni Cope przez zespół badawczy, w którego skład wchodzą głównie pracownicy sieci szpitali HM Hospitales, wynika, że w badaniu wzięło udział 61 pacjentów.

Jak poinformowała koordynatorka badania Marta Ochoa, neurolog z HM Hospitales, u zaledwie 10 proc. z badanych stwierdzono, że mają one problemy z powonieniem po dwóch miesiącach od zakażenia. 

Uczestnicy badania zaobserwowali, że niektórzy pacjenci odzyskali powonienie, ale doszło u nich do chronicznych zaburzeń węchu.

Następstwem utraty węchu związanej z COVID-19 y niektórych osób może być parosmia, czyli zniekształcenie jakości zapachu lub fantosmia, a więc wyczuwanie nieistniejącego zapachu.

U niektórych osób węch i smak znikają jednak na dłużej - nawet na kilka miesięcy, co zdaniem badaczy może być efektem działania wirusa na ośrodkowy układ nerwowy. W przypadku kilku osób biorących udział w hiszpańskim badaniu potwierdzono, iż nie odzyskały one powonienia nawet po pół roku od zachorowania na COVID-19.

JAKICH WITAMIN I MINERAŁÓW CI BRAKUJE?

Pytanie 1 z 9

Jak określisz swoje samopoczucie?

Zmęczenie, poddenerwowanie, niepokój, zaburzenia snu, a nawet stany depresyjne to moja codzienność

Jestem apatyczna, najchętniej cały czas bym spała

Dokuczają mi zmęczenie, rozdrażnienie, kołatanie serca, a moje ciśnienie jest wyraźnie podwyższone

Czasem jestem zmęczona, ale odzyskuję siły po odpoczynku

Moje samopoczucie jest bardzo dobre

Następne pytanie

Katarzyna Hubicz