Legionellozy - choroba legionistów i gorączka Pontiac

Choroba legionistów (legioneloza lub legionelloza) to poważna zakaźna choroba dróg oddechowych, którą wywołuje Gram-ujemna bakteria Legionella pneumophila. Pozapłucna postać tej choroby nosi nazwę gorączka Pontiac. Jakie są drogi zarażenia legionellą? Jak przebiega leczenie?

Legionella (Legionella pneumophila) to stosunkowo niedawno odkryta rodzina bakterii (45 gatunków i 64 grupy serologiczne) - pałeczek Gram-ujemnych, które wywołują takie choroby jak:

• choroba legionistów (ciężkie zapalenie płuc)
• gorączka Pontiac

Ta pierwsza jest zdecydowanie bardziej niebezpieczna - śmiertelność pacjentów z postacią płucną legionelozy jest bardzo duża, wynosi średnio od 15 do 20 procent. Na szczęście choroba legionistów stanowi tylko od 3 do 8 procent wszystkich zachorowań wywołanych przez pałeczki Legionella.

Legionella: gdzie można się zarazić?

Legionella bytuje w środowisku wodnym, więc można się nią zarazić wszędzie tam, gdzie powstaje aerozol wodno-powietrzny z zakażonej przez te bakterie wody:

• pod prysznicem
• w jacuzzi
• w pomieszczeniach klimatyzowanych
• używając inhalatorów i nawilżaczy

Groźne mogą okazać się również spryskiwacze ogrodowe i fontanny.

Istotne jest to, ze nie można zarazić się chorobą legionistów czy gorączką Pontiac poprzez picie skażonej wody. Legionella pneumophila nie przenosi się również z człowieka na człowieka.

Choroba legionistów: objawy

Okres inkubacji choroby legionistów wynosi od 2 do 10 dni od kontaktu z Legionella pneumophila. Objawy są bardzo różnorodne i zmiennym nasileniu. 

Objawy ogólne:

• gorączka
• dreszcze
• uczucie osłabienia
• złe samopoczucie
• senność
• jadłowstręt
• bóle głowy
• bóle mięśniowe
• kaszel suchy, w późniejszym okresie wilgotny
• ból w klatce piersiowej o charakterze opłucnowym
• krwioplucie
• bradykardia u ponad 60 procent chorych oraz obniżenie ciśnienia tętniczego krwi
• hiponatremia
• hipofosfatemia
• podwyższenie poziomu transaminaz

Objawy ze strony układu pokarmowego

• biegunka w około 50 procentach przypadków
• nudności i wymioty u 10-20 procent zarażonych

Objawy neurologiczne

• splątanie
• dezorientacja
• otępienie
• bezsenność
• halucynacje
• drgawki

Choroba legionistów: leczenie

Choroby legionistów nie wolno lekceważyć - śmiertelność w jej wyniku szacowana jest od 5 do nawet 80 procent, w zależności od ogólnego stanu zdrowia osoby zarażonej Legionella pneumophila oraz od tego, jak szybko rozpoczęto leczenie.

W przypadku choroby legionistów konieczna jest hospitalizacja i podanie jednego lub kilku antybiotyków - azytromycyny, klarytromycyny i ciprofloksacyny.

Choroba legionistów: powikłania

W grupie największego zagrożenia powikłaniami są przede wszystkim osoby starsze i cierpiące na choroby przewlekłe. Najczęstszymi powikłaniami są:

• ropień płuca
• rozedma płuc
• niewydolność wielonarządowa
• zaburzenia neurologiczne

Jeśli dojdzie do powikłań zarówno leczenie jak i rekonwalescencja znacznie się wydłużają. Zdarza się, że całkowity powrót do zdrowia nie jest możliwy.

Gorączka Pontiac

W przypadku gorączki Pontiac pierwsze objawy zakażenia Legionella pneumophila pojawiają się zazwyczaj już po kilku godzinach od kontaktu z drobnoustrojem, przy czym przyjmuje się, że okres inkubacji trwa nie dłużej niż w 3 dni.Objawy gorączki Pontiac to:

• gorączka
• dreszcze
• trudności w oddychaniu
• suchy uporczywy kaszel
• osłabienie, zmęczenie
• bóle mięśniowo-stawowe
• bóle głowy

Towarzyszyć im mogą objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak:

• nudności
• wymioty
• biegunki

Objawy utrzymują się około 2-5 dni i ustępują bez leczenia.