Te tabletki antykoncepcyjne powiązano z ryzykiem guza mózgu. “Wzrastało wraz z czasem stosowania”
Najnowsze badania naukowe opublikowane na łamach British Medical Journal ukazują związek pomiędzy stosowaniem dezogestrelu a ryzykiem wystąpienia guza mózgu. Należy jednak zaznaczyć, że chodzi o długotrwałe stosowanie leków hormonalnych i nie oznacza to, iż każda kobieta zachoruje. Analizujemy nowe ustalenia.
Celem badań zespołu z Francuskiej Narodowej Agencji ds. Bezpieczeństwa Leków i Produktów Zdrowotnych była ocena ryzyka wystąpienia oponiaka wewnątrzczaszkowego wśród kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne. Pod uwagę wzięto takie hormony jak i dezogestrel, lewonorgestrel lub lewonorgestrel w połączeniu z estrogenem.
Czy antykoncepcja może powodować guza mózgu?
Przede wszystkim należy podkreślić, że sama terapia hormonalna nie jest rozpatrywana w kontekście przyczyny występowania guza mózgu. Naukowcy oceniali jedynie wzrost ryzyka, jaki może wynikać z sięgania przez tego rodzaju farmakoterapię w kontekście długotrwałego stosowania.
Badanie objęło w sumie 92 301 kobiet mieszkających we Francji, a wśród nich było 8391 uczestniczek, które w latach 2020-2023 wymagały operacji usunięcia oponiaka wewnątrzczaszkowego. Stworzono grupę kontrolną, a zatem każdą pacjentkę porównano do 10 innych kobiet, u których nie występował wspomniany guz mózgu. Dopasowując chore uczestniczki do zdrowych z grupy kontrolnej, pod uwagę wzięto miejsce zamieszkania, a także rok urodzenia. Średnia wieku badanych wynosiła 59,7 lat.
Jak wynika z treści publikacji naukowej, głównym parametrem wyniku było ryzyko wystąpienia oponiaka wewnątrzczaszkowego związanego z doustną terapią hormonalną przy stosowaniu takich środków jak:
- dezogestrel 75 µg,
- lewonorgestrel 30 µg LUB
- lewonorgestrel 50-150 µg w połączeniu z estrogenem.
Pod uwagę wzięto także czas trwania kuracji, a krótkotrwale leczenie oznaczało, że pacjentce przepisano lek raz lub więcej w ciągu roku poprzedzającego datę indeksowania. Natomiast o długotrwałym stosowaniu doustnej antykoncepcji naukowcy mówili wówczas, gdy w przypadku danej kobiety odnotowano ciągłe stosowanie leku przez minimum 12 miesięcy (do siedmiu lat lub dłużej ciągłego stosowania).
Analizy wykazały, że wśród wspomnianych 8391 kobiet, które przeszły operację oponiaka wewnątrzczaszkowego, 287 z nich, czyli nieco ponad 3 procent, stosowało dezogestrel w dawce 75 µg. Z kolei 17 kobiet przyjmowało doustnie 30 µg lewonorgestrelu, a 157 uczestniczek stosowało lewonorgestrel w połączeniu z estrogenem.
Czy każdy rodzaj tabletek antykoncepcyjnych zwiększa ryzyko oponiaka?
Wyniki badań wykazały, że ryzyko oponiaka wewnątrzczaszkowego było powiązane ze stosowaniem terapii hormonalnej, która trwała nieprzerwanie przez ponad pięć lat. Dodatkowo ustalono, że zwiększone ryzyko odnotowywano u kobiet, u których zdiagnozowano oponiaka w środkowej lub przedniej części podstawy czaszki.
Autorzy badań podkreślają, że wspomniane analizy nie wykazały nadmiernego ryzyka wystąpienia oponiaka wewnątrzczaszkowego dla lewonorgestrelu (samodzielnie lub w połączeniu z estrogenem) niezależnie od czasu stosowania.
Z kolei w przypadku stosowania dezogestrelu szacunkowa liczba potrzebna do wyrządzenia szkody wynosiła 67 300 kobiet na jednego oponiaka wewnątrzczaszkowego wymagającego operacji. Warto jednak podkreślić, że już rok po zaprzestaniu stosowania dezogestrelu nie odnotowano wspomnianego ryzyka.
Chociaż nadal brakuje bezpośrednich dowodów, przerwanie leczenia po zdiagnozowaniu oponiaka związanego z dezogestrelem może wykluczyć konieczność operacji, ponieważ regresji oponiaka można oczekiwać zgodnie z zaprzestaniem jakiegokolwiek innego oponiaka wywołanego progestagenem
— wyjaśnia neurochirurg Gilles Reuter z Centre Hospitalier Universitaire de Liège w Belgii, który nie brał udziału w badaniu, w towarzyszącym artykule redakcyjnym.
Choć opisane wyżej badania nie ukazują zależności przyczynowo skutkowej, a dezogestrel powiązano z niewielkim wzrostem ryzyka rozwoju guza mózgu, to autorzy badań zalecają ostrożność przy długotrwałym stosowaniu tej pigułki antykoncepcyjnej. Naukowcy dodają, że osoby stosujące leczenie powinny wykonywać regularne badania.
Monitorowanie oponiaka powinno koncentrować się na kobietach, które stosowały dezogestrel w dawce 75 mikrogramów przez ponad pięć kolejnych lat, u których stwierdziliśmy niewielkie ryzyko wystąpienia oponiaka. Podobnie jak w przypadku innych progestagenów, ryzyko wzrastało wraz z czasem stosowania i po zastosowaniu progestagenu o znanym zwiększonym ryzyku
— zaznaczają.
Autorzy badań uważają, że uzyskane informacje pozwalają uznać, że w przypadku starszych kobiet lepszą opcją może być przyjmowanie lewonorgestrelu. Niemniej ostateczna decyzja zawsze należy do lekarza prowadzącego i od indywidualnych potrzeb i historii zdrowia pacjentki.
- Ogólnie rzecz biorąc, nie uważam, że to badanie powinno budzić niepokój, a jedynie skłaniać kobiety do dyskusji z lekarzem na temat najlepszej dla nich opcji antykoncepcji – mówi położnik i ginekolog Gino Pecoraro z University of Queensland w Australii, który nie brał udziału w badaniu.
