Cukrzyca w ciąży: jak ją wykryć i jak jej zaradzić
Cukrzyca w ciąży zdarza się u około 3 proc. kobiet spodziewających się dziecka. Ujawnia się ona między 24. a 28. tygodniem ciąży i zazwyczaj mija sześć tygodni po porodzie. Co ma robić przyszła mama z cukrzycą ciążową, by chronić siebie i dziecko?
Cukrzyca w ciąży może być skutkiem zmian hormonalnych zachodzących w organizmie ciężarnej. Sprawiają one, że komórki inaczej reagują na insulinę lub trzustka produkuje mniej tego hormonu. Lekarze sądzą też, że pewien enzym wytwarzany przez łożysko rozkłada insulinę, nie wpływa więc ona na poziom cukru we krwi w takim stopniu, aby nie doszło do hiperglikemii (przecukrzenia).Bywa, że kobieta zaczęła chorować krótko przed zajściem w ciążę, ale nie zostało to wykryte. Niestety, nie wszystkim kobietom planującym dziecko zaleca się wykonanie badania poziomu cukru we krwi. Dotyczy to tylko tych, które znajdują się w grupie ryzyka, np. są otyłe, skończyły 35 lat, urodziły dziecko ważące ponad 4,5 kg, ktoś z ich rodziny choruje lub chorował na cukrzycę. Można jednak warto zrobić to badanie na własną rękę.
Wyższe stężenie glukozy we krwi matki to automatycznie wyższe stężenie glukozy u dziecka. Dorosły organizm toleruje te zmiany, ale dla płodu stanowią one zagrożenie. Nadmiar cukru we krwi sprawia, że dziecko wytwarza dodatkowe ilości insuliny, która w okresie płodowym działa jak hormon wzrostu - malec rodzi się duży (by uniknąć urazów okołoporodowych, konieczne bywa cesarskie cięcie). Nadwyżka insuliny narusza też metabolizm potasu, co może doprowadzić do zaburzeń rytmu serca, a nawet śmierci niemowlęcia. Dzieci ze zbyt słodkiej ciąży są bardziej niż inne narażone na cukrzycę w późniejszym wieku.
Objawy cukrzycy ciążowej
Na początku objawy cukrzycy nie są nasilone, ponadto ciąża powoduje, że organizm kobiety zachowuje się nietypowo - łatwo więc przeoczyć cukrzycę. Jedynym sposobem, żeby wykryć chorobę, jest sprawdzenie poziomu glukozy we krwi. Badanie jest obowiązkowe i bezpłatne. Wykonuje się je dwukrotnie:
- w 9.-10. tygodniu ciąży - to badanie poziomu cukru we krwi na czczo,
- między 24. a 28. tygodniem - to test obciążenia wodnym roztworem 50 g glukozy.
- Jeśli poziom cukru jest zbyt wysoki (ponad 125 mg%), ginekolog kieruje kobietę do poradni diabetologicznej.
Uwaga: U 30-50 proc. kobiet, które przeszły cukrzycę ciążową, w ciągu 10 lat od urodzenia dziecka może rozwinąć się cukrzyca typu II. Żeby tego nie przeoczyć, badaj poziom cukru co najmniej raz na dwa lata.
Cukrzyca ciążowa - jak postępować
Musisz codziennie badać poziom cukru we krwi glukometrem i notować wyniki w specjalnym dzienniczku. Po tygodniu takich badań lekarz będzie wiedział, jakie zastosować leczenie. By doprowadzić do prawidłowego stężenia glukozy we krwi, czyli do normoglikemii, trzeba też zmienić codzienne nawyki.
- Dieta. Ustalisz ją z diabetologiem lub dietetykiem. Ważne, by jadać często (pięć razy dziennie), ale małe porcje. Posiłki powinny być urozmaicone, bogate w witaminy oraz mikroelementy. Podstawą jadłospisu będą wyliczone ilości chudego mięsa drobiowego i wędlin, chudych serów i jogurtów (produktów bogatych w białko). Na czas choroby zapomnij o słodyczach i słodkich owocach, bo zawierają cukry proste, które szybko wchłaniają się do krwi i podnoszą poziom glukozy. Unikaj również tłuszczu zwierzęcego, który wpływa na pracę trzustki.
- Ruch. Gimnastyka i spacery są wskazane - pomogą spalić zbędny cukier.
- Insulina. Blisko 20 proc. kobiet nie wystarcza dieta i ruch, by zapanować nad glukozą. Potrzebne są im leki. W ciąży nie podaje się doustnych tabletek, ale zastrzyki z insuliny. Najpierw robisz je w poradni diabetologicznej pod okiem lekarza lub pielęgniarki, a potem sama w domu. Zwykle do iniekcji używa się penów, czyli strzykawek przypominających długopis z bardzo cienką igłą zamiast wkładu. Po porodzie stopniowo zmniejsza się dawkę hormonu. Insulina podawana z zewnątrz nie zaszkodzi rozwijającemu się dziecku. Wręcz przeciwnie - może ochronić jego organizm przed następstwami przecukrzenia krwi matki.
Porady eksperta
