Tak, smog tu jest i z pewnością nie wychodzi nam na zdrowie. czasem najlepiej byłoby nie wychodzić z domu. Wystarczy wyjrzeć za okno lub śledzić raporty o zanieczyszczeniach Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Przekonasz się, jak często trudno oddychać, zwłaszcza w dużych miastach na południu Polski.
Wiele zależy od pogody. Gdy wiatr słaby, powietrze stoi, a zanieczyszczenia wraz z nim. Dokładnie widzisz, czym oddychasz.
Ta mgła nie jest biała jak mleko. Kumulują się w niej zanieczyszczenia. Sezon grzewczy i zimno (spadki temperatury poniżej zera), więc dymimy na potęgę i konsekwentnie się podduszamy.
Akurat teraz (2025.01.23) jest nie najgorzej, ale to się w każdej chwili może zmienić, a pomiary lokalne wyglądać inaczej. Najczęściej bardzo wysokie stężenia wśród zanieczyszczeń osiąga "tylko" tlenek węgla (CO). To już dość, żeby ucierpiał twój organizm, a trucicieli polskich jest znacznie więcej.
i
Czad groźny nie tylko w mieszkaniu
Tlenek węgla (CO), potocznie zwany czadem, traktujemy jako potężne zagrożenie w mieszkaniach i domach. Faktycznie, ten bezwonny i bezbarwny gaz, niejednokrotnie ulatniający się z piecyków i kumulujący w pomieszczeniach przez wadliwą wentylację, co roku jest przyczyną zatruć kilku tysięcy Polaków i zabójcą kilkudziesięciu osób.
Oczywiście tlenek węgla w powietrzu nie jest tak groźny ze względu na stężenie. Jeśli jednak przez długi czas oddychamy powietrzem skażonym CO, dokuczają nam bóle i zawroty głowy, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia snu. Pojawiają się problemy z układem krążenia i neurologiczne, a także psychiczne, m.in. spadek nastroju, uczucie niepokoju, stany depresyjne.
Chociaż sam CO nie ulega kumulacji w organizmie, liczne mikrouszkodzenia powodowane przez tę substancję niestety z nami zostają. Następstwem tego procesu mogą być trwałe zmiany patologiczne, prowadzące do rozwoju chorób przewlekłych.
Na szkodliwe działanie CO szczególnie narażone są dzieci, osoby starsze, kobiety w ciąży, osoby cierpiące na choroby sercowo-naczyniowe i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Wiele lat wdychania toksycznego gazu wpływa ujemnie na sprawność psychofizyczną nawet ludzi zdrowych, w pełni sił.
Polecany artykuł:
Smog, czyli w zasadzie co
Niestety, smog to nie tylko bezwonny tlenek węgla. To mieszanina wielu toksyn, niejednokrotnie groźniejszych.
Polski smog składa się przede wszystkim z tlenków węgla, azotu i siarki oraz groźnych pyłów PM10 i PM2,5 i benzo(a)pirenu.
Chociaż aktualnie stężenie innych składników niż czad jest niskie bądź średnie, im bliżej zimy, będzie raczej gorzej. Od lat stężenie cząsteczek PM2,5 jest w Polsce jest w niechlubnej czołówce Unii Europejskiej.
Oczywiście, nie jest takie samo wszędzie. Nawet pomiary w jednej miejscowości mogą być skrajnie różne. Wystarczy, że mieszkasz w kotlinie lub miejscu, w którym utrudniona jest cyrkulacja powietrza, a zagrożenie smogowe zaraz rośnie.
Konsekwencje przewlekłego narażenia na kontakt z toksynami? Całe mnóstwo. Nowotwory, astma, POChP, ale też choroby serca, w tym zawał, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu, niewydolność mięśnia sercowego, choroba niedokrwienna serca, choroby układu nerwowego i alergie - ich związek ze smogiem udowodniono naukowo.
Pył drogowy w Warszawie
Niestety, najmniejsze cząstki (poniżej 0,2 mm) to także polski problem, a w takich drobinach jest największa koncentracja wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. To bardzo źle, bo są substancjami rakotwórczymi. Rozmiar pozwala im łatwo przenikać do organizmu.
Im większy jest w mieście ruch, tym wyższe będzie w powietrzu stężenie groźnych węglowodorów aromatycznych. Jak wskazują ostatnie badania, warszawiacy nie mają lekko, będąc szczególnie narażonymi na miażdżycę, choroby płuc i przedwczesną śmierć.
Zobacz: 6 domowych sposobów na oczyszczenie płuc
Jakość powietrza w Polsce coraz lepsza
A jednak dr inż. Krzysztof Skotak, kierownik Ośrodka Zintegrowanych Badań Środowiska w IOŚ-PIB przekonuje, że chociaż zanieczyszczone powietrze wciąż stanowi największe zagrożenie dla zdrowia w Europie i na świecie, jego jakość na naszym kontynencie i w Polsce znacznie się poprawiła w ciągu ostatnich dziesięcioleci.
Zgodnie z analizą Europejskiej Agencji Środowiska dotyczącą jakości powietrza w okresie 2022-2023, jakość powietrza w Europie nadal się poprawia, chociaż na wielu obszarach, zwłaszcza w miastach, zanieczyszczenie utrzymuje się powyżej zalecanych bezpiecznych poziomów rekomendowanych w Wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia.
Poprawę jakości powietrza w Polsce potwierdza również ocena wykonana przez GIOŚ za rok 2023, wskazująca na znaczne zmniejszenie się zasięgów obszarów w porównaniu z 2022 rokiem, na których wystąpiły przekroczenia wartości normatywnych.
Wciąż jednak istnieje wiele aspektów wymagających dalszej poprawy
- podkreśla dr Skotak.
