Miażdżyca - objawy, przyczyny, skutki i leczenie

Miażdżyca to choroba polegająca na odkładaniu się blaszek miażdżycowych w naczyniach krwionośnych, które utrudniają przepływ krwi, prowadząc do wzrostu ciśnienia. Początkowo zmiany miażdżycowe nie dają żadnych symptomów lub objawy miażdżycy są subtelne, jak szybsze męczenie się, ból nóg, kłopoty z koncentracją i zapamiętywaniem. Nieleczona miażdżyca może mieć opłakane skutki jak zawał serca, udar mózgu czy amputacja nogi. Dlatego tak ważna jest profilaktyka miażdżycy i kontrolowanie poziomu cholesterolu. Co musisz wiedzieć o miażdżycy?

Spis treści

1. Co to jest miażdżyca? 
2. Przyczyny miażdżycy: blaszka miażdżycowa i wysoki cholesterol
3. Kto jest szczególnie narażony na miażdżycę? Czynniki ryzyka
4. Objawy miażdżycy
5. Badania i diagnoza miażdżycy
6. Leki na miażdżycę i sposoby leczenia
7. Skutki miażdżycy i powikłania
8. Dieta przy miażdżycy
9. Profilaktyka i zapobieganie miażdżycy

Choroby układu krążenia, obok chorób nowotworowych, są najczęstszymi przyczynami zgonów wśród Polaków. Tylko miażdżyca zabija każdego roku ok. 30 tys. osób w Polsce. Ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych wzrasta z wiekiem, jednak na rozwój miażdżycy najczęściej narażeni są mężczyźni w wieku powyżej 45 lat oraz kobiety powyżej 55. roku życia.

Co to jest miażdżyca? 

Miażdżyca to choroba zapalna tętnic, w której dochodzi do odkładania się cząsteczek tłuszczu, białek i soli wapiennych w naczyniach krwionośnych zwanych blaszkami miażdżycowymi. Każdy narząd w ciele człowieka jest opleciony siecią naczyń, które doprowadzają do nich krew, a wraz z nią składniki odżywcze potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Proces blokowania tętnic, charakterystyczny dla miażdżycy, może zacząć się już w wieku nastoletnim. Jednak z wiekiem, naczynia twardnieją samoistnie, co przyczynia się do powstawania zmian miażdżycowych.

Choroba jest łączona głównie ze zdrowiem serca, ale może wystąpić w dowolnej tętnicy w ciele człowieka. Miażdżycę można i należy leczyć. Wczesna diagnoza może powstrzymać postęp schorzenia i zapobiec konsekwencjom wynikającym z jego rozwoju.

Przyczyny miażdżycy: blaszka miażdżycowa i wysoki cholesterol

Dlaczego nadmiar cholesterolu prowadzi do miażdżycy? W krwi krążą cząsteczki cholesterolu, czyli związku tłuszczowego, który przypomina miękki wosk. Wątroba produkuje go 2 gramy cholesterolu na dobę, ale znacznie większe ilości tego związku zostają dostarczone organizmowi wraz z jedzeniem.

Cholesterol potrzebny jest człowiekowi m.in. do prawidłowego trawienia, wydzielania hormonów (głównie płciowych) oraz do produkcji i przyswajania witaminy D. Jednak jeśli we krwi krąży zbyt dużo cholesterolu (zwłaszcza tego o niskiej gęstości, czyli LDL), odkłada się on w ścianach tętnic w postaci tzw. złogów, czyli blaszki miażdżycowej, która zwęża i usztywnia naczynia. Ten proces nazywany się miażdżycą.

Choć złogi cholesterolowe mogą się pojawić w każdej tętnicy, najczęściej powstają w tętnicach wieńcowych serca oraz tętnicach szyjnych, które zaopatrują mózg w krew oraz tętnicach doprowadzających krew do nóg.

Kto jest szczególnie narażony na miażdżycę? Czynniki ryzyka

Szczególnie narażone na rozwój miażdżycy są osoby powyżej 65. roku życia, a także posiadające bliskich krewnych, którzy cierpią na choroby układu krążenia. W grupie ryzyka są także osoby zmagające się z nadwagą i otyłością oraz cukrzycą. Miażdżyca atakuje częściej również osoby, które mają niewiele aktywności fizycznej, zaburzenia snu i są narażone przewlekły stres.

Do głównych czynników ryzyka, poza tworzeniem blaszek miażdżycowych związanych z wysokim poziomem cholesterolu we krwi, zalicza się:

• palenie tytoniu,
• wysokie ciśnienie krwi,
• dietę bogatą tłuszcze nasycone,
• nadmierne spożywanie alkoholu. 

Objawy miażdżycy

Miażdżyca jest chorobą podstępną i przez długi czas może nie dawać niepokojących objawów. Dopiero, gdy choroba się rozwinie, a tętnice zostaną poważnie zwężone, można zauważyć pierwsze objawy miażdżycy takie jak:

• łatwiejsze zmęczenie, szczególnie po wysiłku, który ustępuje po jego zaprzestaniu,
• ból w klatce piersiowej, który może promieniować m.in. do ramion, górnej części brzucha, a nawet żuchwy,
• problemy z koncentracją i zapamiętywaniem,
• chromanie przestankowe.

W bardzo rzadkich przypadkach złogi cholesterolowe odkładają się w skórze i widać je jako żółte zgrubienia, nazywane kępkami żółtymi lub żółtakami. Kępki żółte zwykle pojawiają się w okolicy powiek, w zgięciu łokcia, pod piersiami. Mogą się też tworzyć w postaci guzków na ścięgnach nadgarstków i ścięgnie Achillesa.

Badania i diagnoza miażdżycy

Jednym z pierwszy badań służących diagnozie miażdżycy są badania krwi. Przede wszystkim należy sprawdzić poziom cholesterolu, w szczególności lipoprotein o niskiej gęstości, czyli cholesterolu LDL tzw. złego cholesterolu, który ściśle wiąże się z rozwojem schorzenia. Jednak lekarze zalecają, by wykonać lipidogram, inaczej nazywanym profilem lipidowym.

Profil lipidowy dostarczy informacji o stanie gospodarki lipidowej organizmu i związanych z nią zaburzeniach metabolicznych takich jak:

• całkowity poziom cholesterolu,
• poziom cholesterol LDL,
• cholesterol nie-HDL (stężenie tzw. remnantów cholesterolu),
• cholesterol HDL,
• trójglicerydy (poziom tłuszczów prostych).

Należy pamiętać, że normy cholesterolu są różne w zależności od grupy ryzyka w jakiej znajduje się dana osoba. W przypadku złego cholesterolu, czyli cholesterolu LDL u pacjenta z niskim ryzykiem rozwoju miażdżycy norma wynosi do 115 mg/dl.

W diagnostyki miażdżycy, warto również sprawdzić poziom cukru we krwi, a także białek związanych ze stanem zapalnym w organizmie takich jak białko C-reaktywne.

Poza badaniami krwi, w diagnostyce miażdżycy, lekarz może sprawdzić parametry takie jak ciśnienie tętnicze krwi, wskaźnik masy ciała (BMI) oraz zalecić elektrokardiogram (EKG).

W przypadku badań obrazowych stosowanych w diagnostyce miażdżycy stosuje się również rezonans magnetyczny, tomografię komputerową, scyntygrafię serca.

20,85 zł

Zamów

Mity o cholesterolu - Walter Hartenbach

23,81 zł

Zamów

Zalecenia dietetyczne dla pacjenta z podwyższonym stężeniem triglicerydów

Leki na miażdżycę i sposoby leczenia

Najnowsze leki na miażdżycę obejmują wiele rodzajów preparatów. Obejmują m.in. środki takie jak:

• leki przeciwpłytkowe,
• leki obniżające poziom cholesterolu,
• antykoagulanty,
• leki na nadciśnienie.

Pierwszy z rodzajów leków na miażdżycę to leki przeciwpłytkowe. To preparaty stosowane w celu zmniejszenia zdolności płytek krwi do powodowania zakrzepów. Do tej grupy środków zalicza się m.in. tiklopidyna i klopidogrel.

Kolejną grupą leków wykorzystywaną w leczeniu miażdżycy są leki obniżające poziom cholesterolu. Ich zadaniem jest zmniejszenie stężenia tłuszczów we krwi, w szczególności lipidów o małej gęstości, czyli tzw. złego cholesterolu. Takimi lekami są statyny (np. prawastatyna i symwastatyna), sekwestranty wiążące kwasy żółciowe (cholestyramina), jak również fibraty, których zadaniem jest poprawienie poziomu cholesterolu i trójglicerydów.

W leczeniu miażdżycy zaleca się także stosowanie leków rozrzedzających krew, które zmniejszają jej zdolność do krzepnięcia. Do tego typu środków zalicza się warfarynę i heparynę.

Czasami w leczeniu miażdżycy konieczne jest bardziej agresywne podejście, które wymaga zabiegów. Obejmuje ono angioplastykę i umieszczenie stentu, endarterektomię, leczenie fibrynolityczne czy operację pomostowania aortalno-wieńcowego (CABG).

Skutki miażdżycy i powikłania

Miażdżyca jest chorobą, której nie należy ignorować. Skutki i powikłania miażdżycy mogą doprowadzić do innych poważnych problemów zdrowotnych, a w konsekwencji do śmierci chorego. Do najczęstszych skutków i powikłań miażdżycy zalicza się zawał serca, który jest wynikiem zmniejszonego dopływu krwi.

W rozwoju schorzenia dochodzi również do uszkodzenia mięśnia sercowego, który może nie pompować krwi prawidłowo i doprowadzić do niewydolności serca. Kolejnym niezwykle groźnym powikłaniem miażdżycy jest udar mózgu, który również jest wynikiem nieprawidłowego przepływ krwi do mózgu.

Dieta przy miażdżycy

Dieta przy miażdżycy powinna być bogata w zdrowe produkty takie jak owoce i warzywa. Chorzy powinni do swojego jadłospisu dołączyć produkty pełnoziarniste, nabiał – najlepiej o obniżonej wartości tłuszczu.

Osoba chora na miażdżyce powinna postawić na chude mięsa i owoce morza. Przy miażdżycy należy unikać produktów bogatych w sód, rafinowane cukry.

Profilaktyka i zapobieganie miażdżycy

Miażdżycy można zapobiegać poprzez zmniejszanie czynników ryzyka. W głównej mierze wpływ na ten aspekt ma przede wszystkim zdrowy styl życia. By uniknąć miażdżycy należy postawić na zdrowsze wybory żywieniowe i aktywność fizyczną.

Jeśli dana osoba zmaga się z otyłością lub nadwagą, powinna zrzucić zbędne kilogramy i zadbać o prawidłową masę ciała, by zmniejszyć ryzyko miażdżycy. Podobnie jest w przypadku palenia tytoniu – jeśli dana osoba pali, w trosce o zdrowie serca i całego układu krążenia, powinna zrezygnować z tego nałogu.

Gdy w historii rodzinnej występuje ryzyko miażdżycy lub wysokiego poziomu cholesterolu, konieczne jest monitorowanie swojego stanu zdrowia pod tym kątem.

Zaburzenia lipidowe - Barbara Cybulska, Longina Kłosiewicz-Latoszek, Aleksandra Cichocka

46,55 zł

Zamów

Wypróbuj

Autor: Time S.A

Pamiętaj, że odpowiednio dobrana dieta pomoże obniżyć ciśnienie krwi. Skorzystaj z JeszCoLubisz - innowacyjnego systemu dietetycznego Poradnika Zdrowie i ciesz się indywidualnie dobranym planem oraz stałą opieką dietetyka. Zadbaj o swoje zdrowie i zmniejsz ryzyko chorób układu krążenia.

Dowiedz się więcej

Czy grozi ci miażdżyca?

Pytanie 1 z 9

Cukrzyca jest potwierdzona badaniami poziomu cukru we krwi

Tak

Nie

Następne pytanie

Patrycja Pupiec

Beata Prasałek