Roślina 6 tysięcy razy bardziej trująca niż cyjanek. Polacy sadzą ją w ogrodach

Rącznik pospolity jest popularną rośliną ozdobną w Polsce, ale niewielu ogrodników zdaje sobie sprawę, że zawiera rycynę – jedną z najgroźniejszych toksyn znanych człowiekowi. Eksperci ostrzegają: nawet kilka nasion może prowadzić do śmierci.

Rącznik pospolity to jedna z najbardziej toksycznych roślin spotykanych w ogrodach. Eksperci nie mają wątpliwości: jego obecność wiąże się z realnym ryzykiem zdrowotnym. Warto dobrze przemyśleć decyzję o jego uprawie – zwłaszcza jeśli w domu są dzieci lub zwierzęta.

Rącznik pospolity – roślina 6 tysięcy razy groźniejsza od cyjanku

Efektowne liście, egzotyczny wygląd i szybki wzrost sprawiają, że rącznik pospolity (Ricinus communis) cieszy się dużą popularnością wśród polskich ogrodników. Jednak za tą urodą kryje się śmiertelne zagrożenie. Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego alarmuje, że „nasiona rącznika pospolitego zawierają rycynę, która ma działanie aż sześć tys. razy silniejsze niż cyjanek”. Spożycie nawet jednej do trzech sztuk może być dla dziecka śmiertelne.

Trucizna w ogrodzie – objawy zatrucia rycyną

Rycyna to toksyczne białko, które zaburza syntezę białek w komórkach organizmu. Objawy zatrucia pojawiają się najczęściej po 6–12 godzinach i obejmują silne bóle brzucha, wymioty, biegunkę oraz skrajne odwodnienie. W cięższych przypadkach rozwija się martwica kanalików nerkowych, zapalenie płuc, a także krwotoczne zmiany w przewodzie pokarmowym. Sanepid ostrzega: „trująca jest każda część tej rośliny”.

Niebezpieczne rośliny w ogrodzie a zdrowie dzieci i zwierząt

W przypadku dzieci i zwierząt ryzyko zatrucia wzrasta wielokrotnie – nasiona rącznika wyglądają atrakcyjnie, przypominają fasolki lub ozdobne korale. Co więcej, „antidotum na rycynę nie istnieje, a próby usunięcia jej z organizmu są nieskuteczne”. Leczenie ogranicza się do terapii objawowej i podtrzymującej funkcje życiowe. Dlatego specjaliści nie zalecają uprawy tej rośliny na terenach dostępnych dla najmłodszych.

Rącznik pospolity jako naturalny odstraszacz szkodników

Mimo swojej toksyczności rącznik ma także właściwości użytkowe. Jego intensywny zapach odstrasza szkodniki – m.in. turkucia podjadka czy krety. Z tego powodu niektórzy ogrodnicy wykorzystują go jako biologiczny środek ochrony roślin. Warto jednak pamiętać, że „jego odstraszające właściwości nie równoważą potencjalnych zagrożeń, jakie niesie ze sobą obecność rycyny”.

Olej rycynowy a toksyczność rącznika

W odróżnieniu od nasion olej rycynowy pozyskiwany z rącznika w procesie przemysłowym jest bezpieczny. Rycyna zostaje usunięta podczas obróbki, dlatego olej znajduje zastosowanie w farmacji i kosmetyce – jako środek przeczyszczający i preparat pielęgnacyjny do włosów. Nie zmienia to jednak faktu, że surowa forma rącznika może być śmiertelnie groźna.

Romana Makówka