Nowatorski i tani sposób badania ryzyka zachorowania na raka

Co trzeci Polak zachoruje na raka. W co czwartym przypadku nowotwór będzie mieć podłoże genetyczne. Nowatorski program „BadamyGeny.pl”, opracowany przez zespół Warsaw Genomics działający przy Uniwersytecie Warszawskim, pozwala szybko i wiarygodnie ocenić ryzyko zachorowania m.in. na raka piersi, prostaty i wielu innych nowotworów dziedzicznych.

Zapadalność na nowotwory rośnie na całym świecie. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia, liczba nowych zachorowań w ciągu najbliższych dwóch dekad wzrośnie o około 70 proc. Najnowsze dane wskazują, że rak jest jedną z dwóch głównych – obok chorób układu krążenia – przyczyn śmierci w naszym kraju. Umiera na niego już co czwarty Polak. Lekarze są zgodni – nowotwór można wyleczyć, jeżeli dowiemy się o nim odpowiednio wcześnie.

Program „BadamyGeny.pl” pozwala wykryć podwyższone ryzyko zachorowania na raka. W efekcie, dzięki odpowiednio wczesnej profilaktyce można zapobiec rozwojowi choroby lub rozpocząć jej leczenie w początkowym, często uleczalnym stadium.

– Milion Polaków jest narażonych na chorobę nowotworową o podłożu genetycznym. Naszym marzeniem jest uratować ich wszystkich. Opracowaliśmy badania, które są 20-krotnie tańsze niż za granicą, dlatego że zależy nam, aby jak najwięcej osób mogło skorzystać z możliwości współczesnej genetyki. W przypadku zdiagnozowanego ryzyka zachorowania na raka, udzielimy zaleceń profilaktycznych i zapewnimy dostęp do bezpłatnej konsultacji z lekarzem genetykiem. Oferujemy również wsparcie onkologa i psychologa – mówi prof. Krystian Jażdżewski, inicjator Programu.

Badanie obejmuje 14 genów, które odpowiadają za powstawanie raka piersi i prostaty, oraz 56 genów, odpowiedzialnych za pozostałe nowotwory dziedziczne. Każdy z badanych genów może być uszkodzony w kilku tysiącach miejsc. Dzięki metodzie opracowanej przez zespół Warsaw Genomics, można ocenić, czy w którymkolwiek z nich istnieje wada, która zwiększa ryzyko zachorowania na raka. W sumie badanych jest ponad 100 tys. potencjalnych uszkodzeń. Dodatkowo, każda wykryta zmiana chorobotwórcza jest potwierdzana inną metodą badania. Daje to niemal całkowitą pewność, że znaleziony u pacjenta wariant genetyczny jest prawdziwy.

Sukces polskich naukowców

Program „BadamyGeny.pl” to przykład sukcesu polskiej myśli naukowej. Zespół Warsaw Genomics, kierowany przez prof. Krystiana Jażdżewskiego, Laureata nagrody Polskiej Rady Biznesu im. Jana Wejcherta, oraz dr hab. med. Annę Wójcicką, prezes Warsaw Genomics, jako pierwszy na świecie opracował metodę tanich testów genetycznych opartych na sekwencjonowaniu genomowym. W programie „BadamyGeny.pl” zarejestrowanych jest ponad 20 tysięcy osób, z których przebadano już ponad 6 tysięcy (stan na 27 listopada 2017).

Przy pracy nad programem, Warsaw Genomics współpracował z naukowcami z Laboratorium Genetyki Nowotworów Człowieka w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego i Zakładu Medycyny Genomowej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

– Centrum Nowych Technologii to jednostka interdyscyplinarna. Jej pracownicy odnoszą również sukcesy w przekładaniu osiągnięć naukowych na praktyczne zastosowania. Dobrym przykładem jest stosowanie nowoczesnych technik analizy genów do wykrywania zagrożeń spowodowanych chorobami nowotworowymi – mówi prof. Marcin Pałys, Rektor Uniwersytetu Warszawskiego. – To też przykład tego, że współpraca Uniwersytetu Warszawskiego i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego jest obiecująca i może dostarczyć bardzo konkretnych rozwiązań, dostępnych dla przeciętnego człowieka.

Wyprzedzić raka

Złośliwe odmiany nowotworów coraz częściej dotykają również ludzi młodych – stanowią oni ok. 5 proc. wszystkich przypadków zachorowań. Choroba rozwija się u nich dużo szybciej, przebiega bardzo gwałtownie i agresywnie. Profilaktyka jest więc szczególnie ważna w przypadku młodych osób. Dlatego właśnie Warszawski Uniwersytet Medyczny dofinansował badanie swoim studentom.
– Program „BadamyGeny.pl jest tworzony przez naukowców Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – prof. Krystiana Jażdżewskiego i dr. hab. Annę Wójcicką związanych z Zakładem Medycyny Genomowej naszej Uczelni, Centrum Nowych Technologii UW oraz spółką Warsaw Genomics. Dodatkowo czynnie w jego realizację zaangażowani są studenci naszej Uczelni działający w Kole Naukowym Medycyny Genomowej. Przedsięwzięcie jest kolejnym już przykładem udanej współpracy z zaprzyjaźnionym Uniwersytetem Warszawskim. Pokazuje on jak łączenie potencjałów badawczych tak uznanych ośrodków naukowych jak WUM i UW może służyć rozwojowi medycyny na poziomie światowym. Jako Rektor uczelni medycznej, a także jako ginekolog i Prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników zdecydowałem, że dofinansuję przeprowadzenie badania dla studentów, doktorantów i pracowników Uczelni, co zwiększy dostępność badań – mówi prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś, Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Program „BadamyGeny.pl” wspiera również firma doradcza Deloitte, w której 80 proc. zatrudnionych to osoby, które nie ukończyły jeszcze 35. roku życia – w przypadku których profilaktyka jest szczególnie ważna. Deloitte umożliwił wszystkim swoim pracownikom bezpłatne badania. W programie wzięło jak dotąd udział ponad 1 100 osób – ponad 90 proc. już zostało przebadanych.

– Deloitte od początku wspierał program „BadamyGeny.pl”. Zaproponowaliśmy wszystkim naszym pracownikom udział w badaniu i refundację jego kosztów, ponieważ pomoc w uniknięciu poważnej choroby lub jej szybsze wykrycie jest wartością nieporównywalną z żadnym innym świadczeniem. Dodatkowo zależy nam na wspieraniu polskich innowacji, a metoda opracowana przez Warsaw Genomics jest osiągnięciem na skalę międzynarodową. Mam nadzieję, że inni pracodawcy pójdą w ślady Deloitte, co przyczyni się do popularyzacji badań i tym samym większa liczba ludzi będzie w stanie uniknąć zachorowania na nowotwór – mówi Marek Metrycki, Partner Zarządzający Deloitte w Polsce.

W promocję profilaktyki nowotworowej zaangażowała się również gmina Kostrzyn, która jako pierwszy samorząd w Polsce chce zaproponować takie badania swoim mieszkańcom.

– Zadania samorządu są bardzo szerokie i obejmują infrastrukturę, edukację czy pomoc socjalną. Jednak dla mnie najważniejsze jest, aby mieszkańcy byli zdrowi – mówi Szymon Matysek, Burmistrz Gminy Kostrzyn. – Jesteśmy nowoczesną gminą i jak pojawia się nowatorska metoda opracowana przez polskich naukowców, to chcemy z niej skorzystać. Dlatego proponujemy wszystkim dorosłym mieszkańcom badania, które ocenią ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową. Ta wiedza ma posłużyć przechytrzeniu raka. Kończymy prace związane z opracowaniem Programu Zdrowotnego, który po akceptacji Rady Miejskiej umożliwi współfinansowanie tych badań – tłumaczy.