„Niewinny” mus, a w środku kofeina jak w dwóch energetykach. Uważaj na te tubki

Musy owocowe z dodatkiem kofeiny? Takie produkty trafiają na półki sklepowe jako „zdrowa” alternatywa dla energetyków. Kolorowe opakowania i smakowite opisy mogą przyciągać uwagę najmłodszych, ale skład powinien zaniepokoić rodziców. Kofeina nie jest substancją obojętną dla dzieci – nawet niewielkie ilości mogą prowadzić do problemów ze zdrowiem.

Były alko-tubki, teraz są musy z kofeiną

Echa afery z alko-tubkami już przycichły, co nie znaczy, że przechodząc koło musów w sklepach, możemy zupełnie stracić czujność.

W popularnych dyskontach - mowa o sieci Biedronka - pojawiły się nowe musy – Jelly Shot. Mają różne smaki i różne dodatki. Na jednym dopisano „+mango”, na kolejnym „+kolagen” (co daje ciekawe zestawienie, bez analogii semantycznych), a na trzecim „+energia”.

Jednak większość rodziców wie, że na wielu produktach dla dzieci – np. jogurtach czy batonikach - są informacje o dodawaniu im energii (jakby tego dzieciom brakło!). Tym razem nie chodzi jednak o naturalną energię – w składzie produktu jest kofeina i guarana. Co ciekawe, w trudnej do zidentyfikowania dawce.

- Nowość w Biedronce: Jelly Shot – przekąska energetyczna, która wygląda jak deser dla przedszkolaka, smakuje jak sok z jagód, a kopie jak niecałe dwie puszki energola

- czytamy na facebookowym profilu Pomysłodawcy. 

Z przodu, mniejszym drukiem, znajdziemy informacje o 100 mg kofeiny. Z tyłu 60mg/100g oraz, co ciekawe 0,05 proc. Jako że mus ma pojemność 200 g, teraz czas na proste obliczenia.

Ile kofeiny jest w musach w tubce?

W zależności od tego, które dane przyjmiemy, można sądzić, że zawartość kofeiny wynosi 100 mg albo 120 mg. To, w przeliczeniu, około 1,5 puszki energetyka o pojemności 250 ml albo jedna mocna (z akcentem na mocna) kawa. W składzie jest też m.in. tauryna, L-karnityna, barwniki. Ale faktem jest, że – na pocieszenie – nie ma cukru.

- Na opakowaniu oczywiście ani słowa o zakazie sprzedaży nieletnim - czy wyraźnego ostrzeżenia – bo to przecież przekąska, nie energetyk! Jedynie lakoniczne „NIE ZALECA SIĘ STOSOWANIA U DZIECI” drobnym drukiem…na odwrocie…

- czytamy ostrzeżenie w poście Pomysłodawców. A więc pamiętamy: nie wszystko w tubce jest dla dzieci i zawsze uważnie czytajmy składy.

Czy żele z kofeiną są bezpieczne?

Oczywiście, pod postem wiele osób staje w obronie takich żeli, argumentując, że wystarczy czytać etykiety. Jednak nie jest to takie proste: produkt może kupić osoba o słabszym wzroku np. babcia czy dziadek.

Ponadto produkt – kupiony wcześniej przez dorosłych, a zostawiony nieopatrznie w zasięgu dzieci – może też zachęcić dzieci do sięgnięcia po niego.

Wreszcie nieco starsze dzieci mogą to same nabyć – w przeciwieństwie do napoi z kofeiną, niewinny z pozoru mus może być przegapiony przez osobę na kasie lub zwyczajnie skasowany na kasie samoobsługowej, bez interwencji personelu.

Dzieci nie mają jeszcze w pełni rozwiniętych enzymów do metabolizowania kofeiny, dlatego działanie kofeiny u nich jest silniejsze i trwalsze niż u dorosłych. Nawet 50 mg kofeiny (czyli np. 1/2 energetyka lub 1 szklanka napoju typu cola) może powodować zauważalne objawy u dziecka.

4 najczęstsze objawy stanu przedzawałowego. Co powinno zaalarmować?

Zobacz galerię 4 zdjęcia

Skutki spożywania kofeiny przez dzieci

Kofeina silnie oddziałuje na młode organizmy. Jakie mogą być skutki sięgania po nią przez dzieci? Już przy niewielkich dawkach mogą pojawić się takie objawy jak:

• Pobudzenie, nadaktywność– dziecko może być rozbiegane, gadatliwe, mieć trudności z wyciszeniem się.
• Trudności z zasypianiem, skrócony sen, gdyż kofeina może wydłużyć czas potrzebny do zaśnięcia i skrócić fazę snu głębokiego.
• Nerwowość, rozdrażnienie, płaczliwość
• Kofeina może nasilać lęki, wybuchy złości 
• Bóle głowy

Przy większych dawkach mogą pojawić się poważniejsze dolegliwości, jak m.in.

• Kołatanie serca (tachykardia), wzrost ciśnienia
• Gdy serce bije szybciej, może pojawić się uczucie niepokoju, drżenie, zawroty głowy.
• Problemy żołądkowe, nudności, bóle brzucha, wzdęcia, biegunka.
• Tiki nerwowe, drżenie mięśni, nadmierne pobudzenie układu nerwowego może objawiać się mimowolnymi ruchami.

Przy wysokich dawkach lub nadwrażliwości na kofienę skutki mogą być jeszcze bardziej poważne, a przy tym potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia:

• Zaburzenia rytmu serca– szczególnie niebezpieczne u dzieci z niewykrytą wadą serca.
• Silny niepokój, napady paniki– kofeina może wywołać objawy przypominające zaburzenia lękowe.
• Odwodnienie– kofeina działa moczopędnie, a dzieci szybciej tracą płyny niż dorośli.
• Zaburzenia koncentracji, przy regularnym spożyciu spadek wyników w nauce– choć pozornie pobudza, przewlekłe spożycie kofeiny obniża zdolność skupienia i utrudnia naukę.
• Zatrucie kofeiną (caffeine intoxication)– objawy: majaczenie, wymioty, drgawki, zaburzenia rytmu serca, w skrajnych przypadkach śmierć.
• Utrata przytomności, śpiączka– możliwa przy bardzo dużych dawkach, np. suplementach z kofeiną lub połączeniu kofeiny z innymi substancjami stymulującymi.

Spożycie kofeiny przez dorosłych- skutki uboczne

Choć kofeina w umiarkowanych ilościach może korzystnie wpływać na koncentrację, nastrój i wydolność fizyczną, jej nadmierne spożycie niesie ze sobą ryzyko wielu niepożądanych skutków.

Dla większości dorosłych bezpieczna dzienna dawka kofeiny to około 400 mg, co odpowiada mniej więcej trzem do pięciu filiżankom kawy. Przekraczanie tej ilości może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych.

Jednym z najczęstszych objawów nadmiaru kofeiny jest nadmierne pobudzenie, które może utrudniać zasypianie, skracać głęboki sen i prowadzić do przewlekłego zmęczenia. Kofeina wpływa na układ nerwowy, zwiększając poziom czujności, ale w większych ilościach może również powodować nerwowość, drażliwość, a nawet nasilać objawy lękowe i depresyjne.

Dodatkowo, nadmiar kofeiny może powodować kołatanie serca, wzrost ciśnienia tętniczego oraz zaburzenia rytmu serca, szczególnie u osób z nadciśnieniem lub chorobami serca. Często występują także dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak zgaga, bóle brzucha, nudności czy biegunki, zwłaszcza gdy kofeina jest spożywana na pusty żołądek.

Warto również pamiętać, że nadmiar kofeiny może prowadzić do bólów głowy i migren, a jej regularne spożywanie w dużych ilościach skutkuje rozwojem tolerancji i uzależnienia. Objawy odstawienne – takie jak senność, zmęczenie, drażliwość czy bóle głowy – mogą pojawić się już po 12–24 godzinach od zaprzestania jej przyjmowania.

W skrajnych przypadkach, szczególnie przy spożyciu bardzo dużych dawek kofeiny w krótkim czasie (np. w postaci suplementów lub skoncentrowanych napojów energetycznych), może dojść do zatrucia kofeiną. Objawia się ono silnym pobudzeniem, niepokojem, drgawkami, zaburzeniami rytmu serca, a nawet może stanowić zagrożenie życia. 

Katarzyna Głuszak