Boli, gdy robisz kupę? Możliwe przyczyny bolesnych wypróżnień

Ból podczas wypróżniania od czasu do czasu odczuwa każdy z nas. Problem powstaje wtedy, kiedy uczucie bólu nie znika, a nawet się nasila. Wtedy konieczna jest wizyta u lekarza. Jakie mogą być powody bolesnych wypróżnień i co można zrobić, by łagodzić te objawy?

Ból w trakcie wypróżniania ma różny charakter. Niekiedy jest ostry, kłujący, czasem zaś tępy i towarzyszy mu uczucie "rozpierania" dolnej części okrężnicy, a także inne nieprzyjemne doznania - pieczenie, swędzenie, czy śluzowaty wyciek.

Zazwyczaj jest to uczucie niepokojące, zwłaszcza jeśli w stolcu pojawia się krew. Warto wiedzieć, że taki ból może być tymczasowy, a wpływ na jego pojawienie się może mieć dieta, zmieniająca konsystencję stolca czy stan emocjonalny, wpływający na napięcie mięśni ciała - również w okolicy odbytu. Jednak w większości przypadków jest on związany z czynnikami chorobowymi.

Najczęstsze przyczyny bólu podczas wypróżniania

Istnieje wiele możliwych przyczyn bólu w trakcie oddawania stolca. Do najczęstszych należą:

• hemoroidy - guzki krwawnicze odbytu. Oprócz bólu w trakcie wypróżniania utrudniają swędzenie, wywołują również silny świąd, a na papierze toaletowym często widać krew.
• szczelina odbytu - pęknięcie, zazwyczaj niewielkie, w okolicy odbytu. Towarzyszy mu krwawienie, pieczenie i swędzenie, a ból jest kłujący, intensywny.
• stan zapalny odbytnicy - oprócz kłującego bólu często pojawia się krwawienie, śluzowata wydzielina i uczucie niepełnego wypróżnienia.
• choroby zapalne jelit - np. zespół jelita drażliwego czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego również wywołują ból w trakcie wypróżniania, a dodatkowo towarzyszy im dyskomfort w jamie brzusznej, biegunka, krew w stolcu.
• choroby przenoszone drogą płciową - chlamydioza, kiła. Mogą doprowadzić do infekcji bakteryjnej odbytnicy, objawiającej się m.in. obrzękiem i bolesnym wypróżnianiem.
• zaparcia - ich objawem jest twardy, zbity stolec i rzadkie wypróżnianie, a ból jest zazwyczaj tępy, rozpierający.
• endometrioza - to stan, kiedy endometrium, czyli tkanki tworzące wyściółkę macicy, rośnie poza macicą - jeśli przyczepi się do ścian okrężnicy, powoduje ból w trakcie oddawania stolca.
• zakażenie wirusem HPV - z powodu wirusa brodawczaka ludzkiego w okolicy odbytu mogą tworzyć się bolesne brodawki, które ulegają podrażnieniu w trakcie oddawania kału, co objawia się silnym, kłującym bólem.
• rak odbytu lub okrężnicy - przyczyną bólu są nacieki nowotworowe w tej okolicy, a towarzyszyć mu mogą zmiany w wyglądzie stolca (np. inny kształt lub kolor), guzki w okolicy odbytu, krwawienie. 

Łagodzenie bólu podczas oddawania stolca - sprawdzone sposoby

Ból w trakcie wypróżniania można łagodzić za pomocą domowych sposobów. Wiele zależy jednak od jego przyczyny. Jeśli powodują go twarde, zbite stolce, dobrą metodą jest wprowadzenie do diety większej ilości błonnika i probiotyków, a także picie większej ilości wody, co zmiękczy  stolec i zmniejszy zaparcia.

Skuteczne, zwłaszcza w przypadku hemoroidów, bywają "nasiadówki" w ciepłej wodzie z rumiankiem, które poprawiają przepływ krwi i rozluźniają mięśnie. W niektórych przypadkach pomogą również leki dostępne bez recepty - np. maści zmniejszające podrażnienia lub preparaty z lidokainą o miejscowym działaniu znieczulającym.

Kiedy konieczny jest kontakt z lekarzem?

Jeśli domowe sposoby na ból nie pomagają, konieczna jest wizyta u lekarza, zwłaszcza, jeśli ból się nasila. Być może jego przyczyną jest poważniejsza choroba - taka, która wymaga leczenia antybiotykami, lekami przeciwwirusowymi, przeciwzapalnymi lub immunosupresyjnymi (np. w przypadku chorób zapalnych jelit).

W części przypadków konieczny może być zabieg operacyjny. Wszystko zależy jednak od przyczyny dolegliwości, a tę może stwierdzić tylko lekarz po szczegółowej diagnostyce.  Trzeba się do niego zgłosić jak najszybciej zwłaszcza wtedy, gdy towarzyszy mu krwawienie z odbytu lub nietypowa wydzielina, gorączka, zmęczenie, lub silny ból brzucha. 

Katarzyna Hubicz