Świadczenie pielęgnacyjne wkrótce na nowych zasadach. Podwyżka ponad 20 proc. Kto może dostać?

Po protestach rodziców dzieci niepełnosprawnych i medialnej burzy wreszcie jest przełom. Świadczenie pielęgnacyjne od 2024 roku będzie wypłacane także wtedy, gdy opiekun osoby niepełnosprawnej dorabia, pobiera własne świadczenia, a nawet pracuje na etacie. To będą niemałe pieniądze, które dają szansę osobom z niepełnosprawnością na bardziej godne życie.

Najwyraźniej rządzący wreszcie uznali, że dotychczasowe przepisy dotyczące świadczeń dla osób niepełnosprawnych to był absurd i jawna niesprawiedliwość. Sprawę nagłośniła w 2022 roku pisarka Agnieszka Szpila. Jej publikacja w „Krytyce Politycznej” „Gdzie są te dzieci? W dupie!”, w której przyznała, że pobiera świadczenie na chore córki „nielegalnie”, najpewniej w największym stopniu przyczyniła się do zmian. Autorka przyznała, że musiała zrzec się praw autorskich do swoich artykułów, żeby dzieci dostawały pieniądze na leczenie i rehabilitację. Teraz dorabiać już wolno. Niestety, trzeba na wprowadzenie tych zmian czekać do 2024 roku.

Świadczenie pielęgnacyjne - co się zmieni?

Kluczową zmianą, jest grupa uprawnionych do pobierania świadczenia. Dotychczas mógł je pobierać wyłącznie bezpośredni opiekun osoby niepełnosprawnej, który zrezygnował ze wszelkich form zarobkowania.

Uzasadnienie było takie, że świadczenie pielęgnacyjne ma wyrównać szkody tm, którzy w pełni poświęcają się opiece nad osobą niepełnosprawną.

W praktyce pozbawiano należnych środków osoby potrzebujące i generujące dodatkowe koszty, np. opieki w czasie, gdy opiekun pracuje. Co więcej – ci rezygnujący z zarobkowania również byli poszkodowani, bo pobieranie świadczenia nie wiązało się z nabywaniem żadnych praw pracowniczych, emerytalnych etc.

Co to oznaczało w praktyce? Przykładowo matka, która przez 30 lat opiekowała się niepełnosprawnym synem i zrezygnowała z tego powodu z pracy miała prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Kiedy jednak podopieczny umierał czy trafiał do ośrodka, bo nie dawała już rady się nim zajmować, traciła prawo do świadczenia i nie miała prawa do renty czy emerytury. Jednorazowa umowa zlecenia też pozbawiała prawa do świadczenia.

Zgodnie z nowymi przepisami dodatek pielęgnacyjny będzie od 2024 roku przysługiwał niezależnie od sytuacji ekonomicznej rodziny i sytuacji zarobkowej opiekuna.

Ile wyniesie świadczenie pielęgnacyjne w 2024 roku?

W czasie fali protestów w 2022 roku świadczenie pielęgnacyjne wynosiło 2119 zł. Obecnie to 2458 zł miesięcznie. Od 2024 r. wzrośnie i wyniesie 2988 zł. To o ponad 20 proc. więcej niż teraz.

Rada Ministrów ma czas na wydanie specjalnego rozporządzenia w tej sprawie do 15 września. Skoro najniższa pensja od 1 stycznia 2024 r. ma wynieść 4242 zł, a wysokość świadczenia zależy od niego, jego wysokość będzie właśnie taka.

Świadczenie pielęgnacyjne – jak złożyć wniosek?

Kolejna znacząca zmiana dotyczy opieki nad więcej niż jednym dzieckiem niepełnosprawnym. Na każde kolejne takie dziecko rodzic/opiekun otrzyma odrębne świadczenie pielęgnacyjne.

Aby uzyskać świadczenie, należy złożyć wniosek drogą elektroniczną za pomocą rządowego portalu Emp@tia, przy wykorzystaniu Profilu Zaufanego lub w wersji papierowej (osobiście lub listownie) wypełniając dokumenty i składając je do odpowiedniej jednostki terenowej.

O szczegóły, w tym wymagane dokumenty, najlepiej pytać w jednostce odpowiedzialnej za realizację świadczeń rodzinnych w danej gminie - ośrodek pomocy społecznej lub urzędzie gminy lub miasta.

Złożenie takiego wniosku jest bezpłatne.

Świadczenie pielęgnacyjne a świadczenie wspierające

Wszystkie te zmiany reguluje lipcowa ustawa o świadczeniu wspierającym. Wprowadzenie świadczenia wspierającego absolutnie nie oznacza końca funkcjonowania świadczenia pielęgnacyjnego.

Osoby z niepełnosprawnością oraz ich opiekunowie będą mogli zdecydować, którą z form wybrać: czy pozostać przy świadczeniu pielęgnacyjnym dla opiekuna osoby z niepełnosprawnościami, czy ubiegać się o świadczenie wspierające dla osoby z niepełnosprawnością.

Trzeba tylko pamiętać, że jeżeli pełnoletnia osoba z niepełnosprawnością wybierze świadczenie wspierające, to opiekun nie będzie mógł pobierać już świadczenia pielęgnacyjnego. Z niego najpewniej będą korzystać głównie opiekunowie osób niepełnosprawnych do 18 roku życia.

Eliza Dolecka