- Głośne burczenie w brzuchu na czczo nie jest oznaką głodu, lecz kluczowym dla zdrowia procesem samooczyszczania się jelit
- Eksperci ostrzegają, że nagłe ustanie odgłosów z jelit po okresie ich nasilenia może sygnalizować stan zagrożenia życia
- Najnowsze badania potwierdzają, że sztuczna inteligencja analizująca dźwięki z brzucha może stać się kluczowym narzędziem we wczesnej diagnostyce chorób jelit
Dlaczego burczy w brzuchu? Oto, co naprawdę dzieje się w jelitach
Każdy z nas to zna – nagłe, czasem krępujące dźwięki wydobywające się z brzucha w najmniej odpowiednim momencie. Chociaż to charakterystyczne przelewanie w brzuchu potocznie łączymy z głodem, nauka ma na to bardziej złożone wyjaśnienie. Te jelitowe odgłosy, fachowo nazywane borborygmami, to po prostu efekt przemieszczania się gazów, płynów i treści pokarmowej w naszym przewodzie pokarmowym.
Za całe to zamieszanie odpowiada proces zwany perystaltyką jelit, czyli regularne, falowe skurcze ich mięśni. Jak podają publikacje naukowe z 2025 roku, nasze jelita kurczą się od 1 do 12 razy na minutę, w zależności od tego, czy jesteśmy po posiłku, czy na czczo. To właśnie ten nieustanny ruch, przypominający wyciskanie pasty z tubki, generuje charakterystyczne bulgotanie.
Burczenie w brzuchu na czczo – objaw głodu czy zdrowych jelit?
Skoro burczenie nie zawsze oznacza głód, to dlaczego odgłosy te są najbardziej słyszalne, gdy jesteśmy głodni? Dzieje się tak za sprawą mechanizmu zwanego wędrującym kompleksem motorycznym (MMC). To swoisty program „sprzątający”, kluczowy dla ogólnego zdrowia układu pokarmowego, który aktywuje się między posiłkami, aby usunąć resztki jedzenia i bakterie z jelita cienkiego.
Ten cykl czyszczenia, jak wyjaśniają specjaliści, uruchamia się co 90 do 230 minut, gdy nasz żołądek jest pusty. Jelita zaczynają się wtedy kurczyć znacznie energiczniej, przepychając nie tylko resztki, ale także sporo powietrza i płynów. W pustym przewodzie pokarmowym dźwięki te nie są tłumione przez jedzenie, przez co stają się głośniejsze i bardziej zauważalne dla otoczenia.
Niepokojące dźwięki z brzucha. Kiedy należy skonsultować się z lekarzem?
Charakter dźwięków z brzucha może wiele powiedzieć o naszym zdrowiu i warto nauczyć się je rozróżniać. Zazwyczaj osłabione odgłosy (hipoaktywne) są normalne podczas snu, a wzmożone (hiperaktywne) pojawiają się po posiłku lub w trakcie biegunki. Jednak nagła cisza w jelitach po okresie bardzo głośnych dźwięków może być sygnałem alarmowym, wskazującym na poważne problemy z jelitami, a nawet stan zagrożenia życia, taki jak perforacja jelita. W takiej sytuacji konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna.
Sztuczna inteligencja a choroby jelit – jak AI wykrywa stany zapalne?
Najnowsze badania otwierają ciekawe perspektywy i pokazują, że analiza dźwięków jelitowych może stać się nieinwazyjnym narzędziem diagnostycznym. Według najnowszych publikacji naukowych, algorytmy sztucznej inteligencji potrafią z dokładnością 80-85% odróżnić osoby zdrowe od pacjentów z chorobami zapalnymi jelit (IBD). Potwierdziło to badanie na grupie 45 osób, w którym analiza akustyczna okazała się obiecującą metodą na wczesną diagnostykę chorób jelit.
Technologia ta opiera się na wychwytywaniu subtelnych różnic we wzorcach dźwiękowych. Przykładowo, u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna przerwy między dźwiękami są znacznie dłuższe (średnio 1232 ms) niż u osób zdrowych (511 ms). Co więcej, naukowcy testują już inteligentne koszulki z wbudowanymi mikrofonami, które mogłyby w przyszłości monitorować pracę jelit w czasie rzeczywistym, co może znacząco usprawnić wczesne wykrywanie chorób.
Profilaktyka raka jelita grubego. Kto może wykonać darmową kolonoskopię na NFZ?
Podczas gdy nowoczesne technologie diagnostyczne są dopiero w fazie rozwoju, nie można zapominać o sprawdzonych metodach profilaktyki. Jeśli chodzi o profilaktykę raka jelita grubego, w Polsce od zeszłego roku (2024) działa program badań przesiewowych finansowany przez NFZ.
Z bezpłatnej kolonoskopii mogą skorzystać osoby w wieku 50-65 lat, a także młodsze, w wieku 40-49 lat, jeśli w ich rodzinie występował ten nowotwór. To prosta i skuteczna metoda, by zadbać o zdrowie jelit i zapobiec rozwojowi poważnej choroby.
