Spis treści
Rycyna, znana także jako toksoalbumina, to toksyczne białko zawarte w nasionach, łodydze i liściach rącznika pospolitego - rośliny dziko rosnącej w strefie subtropikalnej. Największą ilość rycyny można otrzymać z odpadów z nasion rącznika.
Rycyna a olej rycynowy
Olej rycynowy powstaje w wyniku wyciskania oleju z nasion rącznika pospolitego na zimno i wygotowywania wodą - wysoka temperatura pozwala na rozkład toksycznej rycyny. Tak powstały olejek może być stosowany w celu pielęgnacji skóry i leczenia różnych schorzeń, np. chronicznych zaparć.
Jak można się zatruć rycyną?
Rycyną można się zatruć poprzez:
- spożycie skażonego pokarmu,
- inhalację,
- wstrzyknięcie.
Śmiertelna dawka rycyny wynosi ok. 0,5 mg.
Rycyna - jak działa toksyna?
Rycyna hamuje działanie rybosomów - miejsca, gdzie wytwarzane są białka będące materiałem budulcowym komórek naszego ciała. Zahamowanie procesu produkcji białek prowadzi do upośledzenia funkcji ochronnej błony komórkowej. Bariera między komórką a środowiskiem zewnętrznym staje się coraz cieńsza, aż w końcu dochodzi do uszkodzenia DNA i apoptozy, czyli śmierci komórki - jej dezintegracji i usunięcia z organizmu. Skutkiem tego procesu są poważne stany zapalne, które prowadzą m.in. do:
- zmian wrzodziejących i krwotocznych układu pokarmowego,
- martwicy kanalików nerkowych,
- hipoglikemii (nagłego spadku poziomu glukozy),
- ropnego zapalenia płuc,
- owrzodzenia dróg oddechowych.
Rycyna - objawy zatrucia
- gorączka
- nadmierne pocenie się
- bóle mięśni
- nudności i wymioty
- odwodnienie
- bezmocz
- rozszerzenie źrenic
- halucynacje
Objawy zatrucia rycyną zależą także od drogi jej podania
- droga domięśniowa: ból skóry i mięśni w miejscu iniekcji, powiększenie węzłów chłonnych
- droga pokarmowa: krwawa biegunka, powiększenie wątroby, hipoglikemia, owrzodzenia przewodu pokarmowego
- droga oddechowa: obrzęk płuc, objawy alergii
Rycyna - leczenie zatrucia
Niestety nie istnieje antidotum na rycynę. Nieskuteczne są także próby usuwania rycyny z organizmu (np. za pomocą dializy). W związku z tym leczenie zatrutego pacjenta sprowadza się do:
- stałej obserwacji,
- łagodzenia objawów stanu zapalnego,
- leczenia niewydolności nerek i wątroby.
