Nie tylko płuca. Nikotyna to cichy sprawca trudnej do leczenia cukrzycy

2025-09-19 9:42

Próba zerwania z nałogiem tytoniowym często prowadzi do poszukiwania pozornie zdrowszych alternatyw. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że sięgając po e-papierosy, wciąż naraża się na ciche zagrożenie, które nie dotyczy płuc. Okazuje się, że związek między paleniem a cukrzycą jest znacznie głębszy, niż sądzono. A nikotyna w każdej formie może prowadzić do rozwoju wyjątkowo trudnej w leczeniu odmiany tej choroby.

E-papierosy mają nieoczekiwany skutek uboczny. Dowiesz się o nim u dentysty
Autor: Getty Images Palenie e-papierosów negatywnie wpływa na stan zdrowia jamy ustnej.
  • Analiza obejmująca dane dla ponad 7 tysięcy osób ujawnia, że palenie ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko najtrudniejszej w leczeniu formy cukrzycy.
  • Nikotyna w każdej formie, również z e-papierosów, bezpośrednio prowadzi do rozwoju insulinooporności.
  • Eksperci wyjaśniają, jak nikotyna zmusza organizm do uwalniania tłuszczu, co skutecznie blokuje działanie insuliny.
  • Długotrwałe palenie odpowiada za ponad jedną trzecią wszystkich przypadków najcięższej, insulinoopornej odmiany choroby.
  • Badania na ponad milionie osób potwierdzają, że użytkownicy e-papierosów mają podwyższone ryzyko rozwoju stanu przedcukrzycowego.

Palenie a cukrzyca: palacze są narażeni na najtrudniejszą w leczeniu formę cukrzycy

Związek między paleniem papierosów a cukrzycą typu 2 jest dobrze znany, ale najnowsze odkrycia pokazują, że problem jest bardziej złożony, niż mogłoby się wydawać. Okazuje się, że dym tytoniowy nie tylko ogólnie zwiększa ryzyko choroby, ale też w różnym stopniu wpływa na jej poszczególne podtypy. Potwierdza to analiza przedstawiona podczas zjazdu Europejskiego Stowarzyszenia Badań nad Cukrzycą (EASD), której wyniki przytacza serwis Medical News Today. Objęła ona swoim zasięgiem ponad siedem tysięcy osób w Norwegii i Szwecji.

Najbardziej niepokojące dane dotyczą ostrej cukrzycy związanej z opornością na insulinę, znanej jako SIRD (ang. severe insulin-resistant diabetes). Jest to najtrudniejsza w leczeniu forma choroby, w której komórki organizmu stają się wyjątkowo oporne na działanie insuliny (hormonu odpowiedzialnego za transport cukru do komórek). Okazało się, że u palaczy, zarówno obecnych, jak i byłych, ryzyko jej rozwoju jest ponad dwukrotnie wyższe w porównaniu do osób, które nigdy nie paliły. Palenie zwiększa również zagrożenie zachorowania na inne podtypy cukrzycy, w tym te związane z niedoborem insuliny czy otyłością, choć w mniejszym stopniu.

Poradnik Zdrowie: Żyję z Cukrzycą

Sprawa wygląda jeszcze poważniej, gdy przyjrzymy się osobom palącym intensywnie, na przykład paczkę papierosów dziennie przez kilkanaście lat. Według tej samej analizy, w ich przypadku prawdopodobieństwo rozwoju najcięższej formy cukrzycy (SIRD) jest już ponad 2,3 raza większe niż u osób wolnych od nałogu. Naukowcy oszacowali, że palenie może odpowiadać za ponad jedną trzecią wszystkich przypadków tej właśnie, najbardziej insulinoopornej odmiany choroby.

Oto jak nikotyna prowadzi do insulinooporności

Wiele osób wierzy, że sięgając po e-papierosy lub tytoń bezdymny, wybiera mniejsze zło. Niestety, nowe badania rozwiewają te złudzenia, pokazując, że nikotyna, niezależnie od sposobu jej dostarczania, stanowi poważne zagrożenie dla naszej gospodarki cukrowej. Analiza danych ponad miliona osób, przeprowadzona na University of Georgia i opisana przez portal Bioengineer.org, wykazała, że użytkownicy e-papierosów mają podwyższone ryzyko rozwoju stanu przedcukrzycowego.

Jak wyjaśniają eksperci na łamach serwisu GoodRx, nikotyna działa na organizm niczym ciągły, cichy alarm. Pobudza wydzielanie hormonów stresu, które wprowadzają ciało w stan gotowości bojowej. To z kolei nasila lipolizę (proces uwalniania zapasów tłuszczu do krwi) i prowadzi do insulinooporności, czyli sytuacji, w której komórki stają się głuche na sygnały wysyłane przez insulinę.

W efekcie cukier zamiast trafiać tam, gdzie jest potrzebny, pozostaje we krwi, co potwierdzają wcześniejsze badania wskazujące na podwyższony poziom hemoglobiny A1C (wskaźnika, który pokazuje średni poziom cukru z ostatnich 3 miesięcy).

Dlaczego rzucenie palenia to kluczowy krok w walce z cukrzycą?

Wszystkie te informacje nabierają szczególnego znaczenia, gdy spojrzymy na sytuację w Polsce. Według najnowszych danych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, przytaczanych przez prof. Irinę Kowalską, z cukrzycą zmaga się około 3 milionów Polaków, a kolejne 5 milionów żyje ze stanem przedcukrzycowym.

Co więcej, te liczby mogą być znacznie zaniżone. Jak informuje portal Termedia, długoterminowe obserwacje mieszkańców Białegostoku (tzw. badania kohortowe) sugerują, że tylko u niecałej połowy badanych stwierdzono prawidłową tolerancję glukozy. To pokazuje, że problem może dotyczyć znacznie większej części społeczeństwa, niż sądzimy. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków podkreśla, że na całym świecie co najmniej 25 milionów przypadków cukrzycy jest bezpośrednio związanych z paleniem.

Biorąc pod uwagę, jak wielu Polaków zmaga się z cukrzycą lub stanem przedcukrzycowym, często nie zdając sobie z tego sprawy, decyzja o rzuceniu palenia staje się czymś więcej niż tylko dbaniem o płuca. To jeden z najważniejszych kroków, jakie można podjąć, by chronić się przed cichą epidemią cukrzycy i dać sobie szansę na zdrowsze, dłuższe życie.

Chcesz rzucić palenie? Zrób test motywacji
Pytanie 1 z 12
Czy chcesz rzucić palenie?

Źródła:

  • Medical News Today: https://www.medicalnewstoday.com/articles/smoking-vaping-nicotine-pouches-linked-higher-type-2-diabetes-risk
  • Bioengineer.org: https://bioengineer.org/smoking-or-vaping-could-elevate-your-risk-of-developing-diabetes-new-study-finds/
  • GoodRx: https://www.goodrx.com/conditions/diabetes/does-nicotine-raise-blood-sugar
  • Termedia: https://www.termedia.pl/diabetologia/Prawie-8-mln-Polakow-ma-cukrzyce-lub-stan-przedcukrzycowy,58914.html
  • Diabetyk.org.pl: https://diabetyk.org.pl/cukrzyca-a-papierosy/
Poradnik Zdrowie Google News
Siła Kobiet
CUKRZYCA, czyli ten niechciany członek rodziny. SIŁA KOBIET